Materiał opracowany i przygotowany przez Mariolę Maciejewską nauczyciela fizyki w ZSEiA w Bydgoszczy
Problem oceny ucznia jest bardzo istotny dla właściwego funkcjonowania procesu dydaktycznego. Praktycznie nie został on rozwiązany. Trudno znaleźć w literaturze w pełni zadowalającą metodę, która określa w sposób jednoznaczny jak oceniać.
Szukam więc rozwiązań, by wystawiona ocena nie budziła kontrowersji wśród uczniów i aby była rzeczywistym odzwierciedleniem ich wiedzy.
Takiej metody oceniania, która byłaby w pełni rzetelna i trafna, która uwzględniałaby psychikę ucznia , oceny pozbawionej subiektywizmu nauczyciela.
Ewaluacja jest procesem systematycznego zbierania i analizowania informacji o warunkach , przebiegu i wynikach działań w celu ich ulepszania. Ten pierwotny przepływ informacji określa się jako sprzężenie zwrotne , które pozwala nauczycielowi sprawdzić różne stadia procesu oceniania i upewnić się , czy zostały osiągnięte zamierzone rezultaty, oczekiwane korzyści-głównie dla uczniów, nauczyciela i rodziców.
Ocenianie osiągnięć uczniów rozumiemy jako proces ustalania i komunikowania ocen szkolnych, a ocena szkolna jest informacją o wyniku ksztalcenia wraz z komentarzem dotyczącym tego wyniku.
Zwykle w systemach oceniania koncentrujemy się na procedurach wystawiania stopni , niekiedy pomijając zupełnie komentarz.Jest on informacją o istotnych okolicznościach uczenia się, wartości wyniku, postępie ukierunkowaniu dalszego kształcenia itd. To komentarz stanowi główne źródło motywacji uczniów i wartości oceniania uczniów.
Na pierwszej lekcji podaję uczniom kryteria wymagań na poszczególne oceny.
Osiągnięcia uczniów w poszczególnych klasach są podstawą oceniania ich wiedzy i umiejetności na danym poziomie. Szczegółowe wymagania i kryteria oceniania ustala nauczyciel, dostosowując je do ocen szkolnych. Ustalenie wymagań to określenie czynności , które uczen umie wykonać , aby zdobyć odpowiednią ocenę.
Spotykamy się z wieloma różnymi zdaniami na temat sposobów i form sprawdzania wyników nauczania.
Osobiście oceniam u uczniów :
- prace pisemne (sprawdziany)
- odpowiedzi ustne
- zadania domowe
- aktywność
Aby zwiększyć obiektywizację oceniania należy stosować różne pisemne formy sprawdzania. Po zakończeniu realizacji działu programowego dokonuję pisemnego sprawdzianu sumującego.
Szczególnie przydatne tu są testy wielostopniowe, których założeniem jest porównanie wyników testowania każdego ucznia z określonymi wymaganiami na poszczególne oceny. Test sprawdzający wielostopniowy składa się z trzech grup zadań o różnym stopniu trudnosci: podstawowych, rozszerzających i dopełniajacych.
W testach sprawdzających wielostopniowych mozna stosować zadania:
- otwarte, typu rozprawka, krótka odpowiedź lub zadania z luką
- zamkniete, typu wielokrotnego wyboru: prawda-fałsz lub na dobieranie.
Liczba zadań w teście zależy od ich rodzaju i stopnia trudności.
Stopnie szkolne ustalam według ilosci punktów uzyskanych za rozwiązanie zadań na poszczególnych poziomach wymagań.
Dla przykładu : ocene dopuszczającą otzymuje uczeń , który za rozwiązanie zadań podstawowych uzyskał od 60% do 80 % punktów możliwych do uzyskania na tym poziomie. Ocenę dostateczną zaś uczeń , który uzyskał ponad 80 %.
Pisemne formy powinny być uzupełnione różnymi rodzajami sprawdzianów ustnych stosowanych systematycznie na każdej lekcji. Regularna ustna kontrola osiągnięć jest czynnikiem wysoce motywującym do zwiększania systematyczności pracy. Ustne odpytywanie stwarza warunki do kształcenia umiejętności prawidłowego wyrazania swoich myśli, posługiwaniem się pojęciami i językiem fizyki oraz do rozwijania odwagi wyrażania własnych spostrzeżeń i poglądów.
Uczniowi zapoznanemu z systemem oceniania należy zadawać tak dobrane pytania , by utrzymana była kolejność wg ustalonych wymagań.
Ocenianie w taki sposób spełnia funkcję:
- informacyjną- uczeń wie czego nie opanował, nauczyciel wie co sprawia uczniowi trudność
- wychowawczą -bo ocena jest adekwatna do stanu wiedzy ucznia i umożliwia mu samoocenę
Na ocenę będzie miała wpływ aktywnośc ucznia na lekcji. przez aktywnośc rozumiem samodzielne zgłaszanie się do:
- rozwiązywania przy tablicy zadań rachunkowych
- merytorycznej dyskusji nad tematem lekcji
- formułowania poprawnych wniosków
- przygotowania referatu lub pomocy naukowej
Najbardziej sprawną metodą oceny bieżącej jest notowanie liczby zdobytych " plusów". Ustalona ich liczba uprawnia do wystawienia odpowiedniej oceny np. 5 " plusów" to ocena bardzo dobra. Z reguły nie stosuje sie ocen niższych gdy chodzi o aktywność na lekcji.
Ocenie podlegają również zadania domowe ( dwa razy w semestrze)
Wprowadzony przeze mnie system oceniania posiada pewne zalety. zanika bowiem problem małej liczby ocen cząstkowych, wszelkie subiektywne odczucia nauczyciela dotyczące problemu zawyżania lub obnizania oceny nie maja miejsca. System bezlitośnie obnaża możliwości i zaangażowanie ucznia do pracy.
Bardzo często ocena np. semestralna powstaje z dodawania do siebie ocen. Dlatego należy przeprowadzić tzw. ważenie składników polegające na dobraniu odpowiednich współczynników.
Na zakończenie dodam, że uczniowie otrzymujący ocenę niedostateczną ze sprawdzianu , maja możliwość jej poprawienia w określonym terminie.
przygotowała
Mariola Maciejewska nauczyciel fizyki |
