Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Asertywność i komunikacja jako efektywne współdziałanie w grupie

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 12464 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Praca ta została napisana jako referat szkoleniowy Rady Pedagogicznej Młodzieżowego Domu Kultury, w którym pracuję. Odpowiednia komunikacja i efektywne współdziałanie w grupie są ważnymi elementami w każdej pracy, a szczególnie w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Komunikacja
W literaturze można znaleźć wiele sposobów definiowania pojęcia '' komunikowanie''. Najczęściej termin ten rozumiany jest jako: transmisja informacji, element procesu wymiany wiedzy i informacji. Wszyscy jesteśmy różni. Wymiana opini, nawet bardzo odmiennych, to wartość sama w sobie. Pozwala spojrzeć na świat oczami innych ludzi. Nic się nie stanie, gdy ujawnimy rozbieżność zdań. Nie trzeba ustalać wspólnej opinii, przecież każdy jest inny.
Asertywność
Asertywnośc i komunikacja to pojęcia ściśle ze sobą powiązane. Można powiedzieć, że asertywność wspiera odpowiednie komunikowanie się. Na polskim gruncie pojęcie asertywności upowszechniła i opracowała scenariusze treningu asertywności M. Król. Fijewska. W/g niej ''zachowanie asertywne to zespół zachowań interpersonalnych, wyrażających uczucia, postawy, życzenia, opinie lub prawa danej osoby w sposób bezpośredni, stanowczy i uczciwy, a jednocześnie respektujący uczucia, postawy, życzenia, opinie i prawa innych osób''. Asertywność więc to umiejętność zachowania się zdecydowanego, ale pozbawionego agresji; łagodnego, ale pozbawionego lęku. Oznacza szacunek do innych osób, ale i do własnej osoby. Zachowania asertywne umożliwiają w pełni bycie sobą.
Współdziałanie w grupie
Odpowiednia komunikacja i asertywność są bardzo ważne przy współdziałaniu w grupie, które pojawia się w każdym etapie naszego życia. Nie żyjemy przecież samotnie, ale obok innych, z innymi i dla innych. Dziecko w domu, w szkole, na podwórku, dorosły w pracy i poza nią- wykonuje wiele wspólnych zadań z innymi oraz nawiązuje kontakty. Skład grupy zmienia się, ale współpracować trzeba umieć z każdym. Zmieniają sie też nasze role, w których trzeba umiejętnie się odnaleźć.
Efektywne współdziałanie w grupie, a komunikacja i asertywność
Odpowiednie współdziałanie w grupie to ważna umiejętność. Asertywne zachowania umożliwiają bycie sobą na tle grupy, sprzyjają otwartym postawom życiowym, samorealizacji. Ma to znaczący wpływ na rozwój społeczny jednostki, która będzie potrafiła zaistnieć w każdym środowisku, wzbudzi szacunek i zaufanie. Taką osobę powinna charakteryzować pozytywna postawa życiowa . Ważne jest też budowanie równożędnych relacji i umiejętne odmawianie prośbom, na których spełnienie nie jesteśmy gotowi. Należy pamiętać, aby nikomu nie zrobić krzywdy. Asertywna osoba w relacjach z innymi radzi sobie z krytyką i potrafi zwrócić się o pomoc w sytuacjach trudnych, wiedząc przy tym, że może spotkać się z odmową. Przy każdym dobrym współdziałaniu i komunikowaniu sie szanując prawa innych nie możemy zapominać o własnych. Tzw: PRAWA ASERTYWNE są w literaturze różnie formułowane. Oto przykładowa lista w/g G. Lindenfielda- autora książki: ''Asertywność, czyli jak być otwartym, skutecznym, naturalnym''
Masz prawo:
  • prosić o to, czego chcesz- ale nie wymagać tego,
  • mieć i wyrażać swoje zdanie,
  • postępować nielogicznie i nie uzasadniać tego,
  • podejmować decyzje i ponosić ich skutki,
  • decudować, czy chcesz się angażować w problemy innych ludzi,
  • nie wiedzieć, nie znać, nie rozumieć,
  • popełniać błędy,
  • odnosić sukcesy,
  • zmieniać zdanie,
  • do swojej prywatności,
  • do samodzielności i niezależności,
  • zmieniać się i korzystać ze swoich praw
Te prawa odnoszą się też często do dzieci. H. Hamer zwraca uwagę na to, że rodzice i nauczyciele zapominają czasem, że dzieci i młodzież także mają prawo do przedstawienia swojego zdania, do wyjaśnienia różnicy stanowisk, do sprawiedliwego i kulturalnego traktowania. Często jednak słyszymy uwagi: siedź cicho, nie przeszkadzaj, i tak nic nie rozumiesz, nie masz prawa się odzywać, ja wiem lepiej, jesteś jeszcze mały i głupi itp. Kiedy dzieci nie mogą wyrażać swoich myśli, stają się nieszczęśliwe. Trzeba słuchać dzieci, aby współdziałanie w grupie, jaką jest np: rodzina było odpowiednie i aby każdy czuł się w tej rodzinie dobrze. Słuchanie dziecka dostarcza również niezbędnych informacji nauczycielowi, który w ten sposób odkrywa potrzeby, zainteresowania, problemy swojego ucznia, wychowanka.
St. Mika pisze, że ''zachowania asertywne, w których bronimy swoich praw, muszą być zachowaniami społecznie akceptowanymi''. A więc broniąc swoich praw nie możemy naruszać dobra innych. Nie należy też mylić zachowania asertywnego z zachowaniem agresywnym. Osoba, która zachowuje się agresywnie, osiąga swoje cele kosztem innych. Skutkiem tego jest często poniżanie odbiorcy. W dzisiejszym świecie agresja słowna ma miejsce ma miejsce w relacjach międzyludzkich, praktycznie w każdej dziedzinie życia. Nie potrafimy być często tolerancyjni i wyrozumiali. Te negatywne wzorce przejmują często dzieci i młodzież. Czasem poprzez agresję słowną manipulują rówieśnikami.Podstawą manipulacji jest też poczucie winy, np: myślenie , że odmawiając komuś, krzywdzimy tą osobę. Tak często postępują dzieci, ale również dorośli.
Z obserwacji psychologów wynika, że u podłoża wielu zaburzeń zachowania, dziecięcych nerwic, niepowodzeń szkolnych, oraz różnorodnych trudności w późniejszym, dorosłym życiu- tkwi brak asertywności. Wokół braku asertywności lawinowo gromadzą się nierozwiązane problemy, niemożności, konieczności, blokady. Kształtowanie więc asertywnych postaw zarówno u dzieci, młodzieży jak i dorosłych jest bardzo ważne.
Robert Alberti i Michael Emmons wymieniają dziesięć kluczowych punktów dotyczących asertywnego zachowania.
Asertywne zachowanie:
  1. Umożliwia autoekspresję;
  2. Cechuje się respektowaniem praw innych osób;
  3. Jest uczciwe;
  4. Jest bezpośrednie i stanowcze;
  5. Zrównuje obie strony i pozwala każdej z nich osiągnąć korzyści;
  6. Jest werbalne, włączając w to sam komunikat (uczucia, prawa, fakty, opinie, żądania, granice )
  7. Jest niewerbalne, włączając w to styl komunikatu;
  8. Jest adekwatne do osoby i sytuacji, nie będąc uniwersalnym;
  9. Jest odpowiedzialne społecznie;
  10. Jest wyuczone, a nie wrodzone.
Autorzy ci zwrócili uwagę na to, że jak wyrażasz asertywny komunikat, jest znacznie ważniejsze od tego co mówisz. Wielu ludzi postrzega asertywnośc jako zachowanie werbalne, wierząc, że aby skutecznie sprostać danej sytuacji, muszą poprostu znaleźć ''właściwe słowa''. Asertywność nie zależy od bycia wymownym. Czasem sama obecność przy kimś bliskim w potrzebie jest w danej sytuacji wystarczająca. Ci sami autorzy wymieniają następujące ważne składniki asertywnego zachowania
  • Kontakt wzrokowy
Ważne jest, gdzie patrzysz podczas rozmowy z inną osobą. Jeśli patrzysz prosto na kogoś, z kim rozmawiasz, komunikuje to twoją uczciwość i zwiększa bezpośredniość twojego przekazu. Jeśli spuszczasz wzrok lub patrzysz w bok, okazujesz brak pewności siebie. Jeśli patrzysz się zbyt intensywnie, rozmówca może odczuć nieprzyjemną ingerencję.
  • Postawa ciała
Komunikacja zyskuje na bezpośredniości dzięki lekkiemu zwróceniu się ciałem w stronę drugiej osoby ( a nie odwracanie tylko głowy ).
  • Dystans
Odległość od rozmówcy ma znaczący wpływ na komunikację. Zbytnie zbliżenie się może obrazić drugą osobę.
  • Gestykulacja
Akcentowanie twojego przekazu za pomocą odpowiednich gestów może go wzmocnić, zwiększyć otwartość i serdeczność.
  • Wyraz twarzy
Przyjacielskiej rozmowie nie powinno towarzyszyć marszczenie brwi. Gdy jesteśmy źli nie możemy też się sztucznie uśmiechać.
  • Ton, modulacja i natężenie głosu
Sposób używania głosu to podstawowy element komunikacji. Te same słowa wypowiedziane ze złością przekazują zupełnie inną informację niż wtedy, kiedy są one wykrzyczane z radością lub wyszeptane w strachu. Spróbujmy wypowiedzieć trzy razy: z radością, złością, strachem- słowa: ''jak się cieszę, że cię widzę''. Odbiór w każdym przypadku będzie inny.
  • Płynność
Swobodny przepływ mowy jest cenny, gdyż pomaga uzyskać zrozumienie dla swoich racji. Nie trzeba mówić szybko, ale jeśli przerywasz swoją wupowiedź długimi okresami wahania, twoi słuchacze mogą się znudzić.
  • Wyczucie czasu
Nigdy nie jest za późno na bycie asertywnym. Nawet jeśli minął już idealny moment, warto podejść do kogoś później i wyrazić swoje uczucia. Czasami patrzymy na daną sytuację z większym zrozumieniem, kiedy mija trochę czasu.
  • Słuchanie
Asertywne słuchanie wiąże się z aktywnym zaangażowaniem w rozmowę. Słuchając- okazujesz szacunek drugiej osobie.
  • Myśli
Pozytywne stwierdzenia na swój temat to najtrudniejszy krok dla wielu ludzi, np; ''Jestem ważny'', ''Moje opinie się liczą'', itp. Nie musisz zachowywać się zgodnie z tymi punktami. Poprostu poczuj, jak mówisz o sobie pozytywnie, np: ''Kocham swoje dzieci'', ''Pomyślnie ukończyłem szkołę'', ''Jestem uprzejmy'', itp. Jeśli będziesz negował samego siebie myślami: ''Nie jestem ważny'', ''Moje opinie się nie liczą''- będziesz siedział cicho i pozwolisz innym na kontrolowanie sytuacji.

Podsumowanie
Literatura podaje, że asertywne dzieci, podobnie jak asertywni dorośli są prawdopodobnie zdrowsze i szczęśliwsze, bardziej uczciwe i mniej skłonne do manipulacji. Czują się lepiej z samym sobą, samorealizują się. Wysoko cenioną i pożądaną wartością w wychowaniu jest szczera, otwarta i bezbolesna komunikacja. Od niej wszystko może zależeć: kontakty z rówieśnikami, radzenie sobie w szkole i w późniejszym życiu, współdziałanie w grupie. Asertywne zachowanie reguluje emocje na bieżąco, a tym samym eliminuje wybuchy złości w najbardziej nieodpowiednim momencie.
Każdy jest wyjątkową jednostką i każdy wie, co jest dla niego istotne. Są sytuacje, w których wybieramy nieasertywne zachowanie, np: w relacjach z nadmiernie wrażliwymi osobami. Szanując starszych, przemilczymy uwagi staruszki. Gdy ktoś, kogo znasz ma zły dzień, to ważną rozmowę odłożysz na bardziej stosowny moment. Są też wyjątkowe sytuacje, w których poprostu nie potrafimy lub nie możemy odmówić. Gdy jednak odmawiamy, nie mówmy: ''nie, bo nie''. Uzasadnienie sprzeciwu w dobrej komunikacji jest bardzo ważne. Trzeba też pamiętać, że gdy prosimy o coś drugą osobę, ona może odmówić. Powinniśmy być na to przygotowani, aby uniknąć zbędnych rozczarowań.
Umiejętna i rozsądna asertywność ma znaczący wpływ na efektywne współdziałanie w grupie i odpowiednie relacje z innymi.

Opracowała: mgr Ewa Gnoza


LITERATURA:
St. Mika: ''Jak modyfikować własne zachowania'', PWN, Warszawa 1987,
M.Król.Fijewska: ''Trening asertywności'', PTP, Warszawa 1992,
G.Lindenfield: ''Asertywność, czyli jak być otwartym, skutecznym, naturalnym'' , Ravi, Łódź 1999,
R.Alberti, M.Emmons: ''Asertywność'', GWP, Gdańsk 2002.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie