Działalność artystyczna dzieci i młodzieży ma ogromne znaczenie dla rozwoju ich osobowości, nie tylko ze względu na wartość samych wytworów ale ze względu na sam proces tworzenia . Dlaczego, więc watro rozwijać aktywność twórczą u ucznia i jaką rolę pełni nauczyciel w kształtowaniu postawy twórczej?
Dziecko tworząc, dokonuje czegoś wielkiego , wraz z rozwojem cywilizacji potrzebne są coraz to nowsze rozwiązania, dziecko kreuje siebie samego, daje początek czegoś nowego. Dlaczego więc aktywność twórcza jest taka ważna?. Bo po pierwsze –samodzielne poszukiwanie nowych rozwiązań poszerza widzę dziecka. Po drugie- rodzi to w dziecku potrzebę poszukiwania innych rozwiązań w podobny sposób. Po trzecie – samodzielnie tworząc nowe rozwiązania, dziecko uczy się sposobów osiągania pewnych celów.Uksztatowanie u młodego człowieka postawy twórczej, nawet jeśli była formowana w zakresie wąskiego pola aktywności i tak staje się ważną charakterystyką osobowości. Mówimy o twórczych artystach, naukowcach, ale te słowa nie są do końca zarezerwowane tylko dla nich, możemy mówić również o twórczym robotniku, czy też rzemieślniku.
Jaką więc rolę odgrywa nauczyciel ? Musimy pamiętać, że wszelkie zmiany, jakie w efekcie nauczania i wychowania zachodzą u ucznia, nie są wyłącznie efektem oddziaływań nauczyciela. Zależą one od czynników środowiska, w jakim dziecko się rozwija i wzrasta, od indywidualnych cech dziecka i warunków w jakich przebiega proces dydaktyczno-wychowawczy. Dlatego błędne jest ocenianie wyłącznie efektywności pracy nauczyciela, na podstawie efektów uzyskiwanych przez jego uczniów. Wiadomo, że nawet najlepszy nauczyciel przy niesprzyjającym układzie pozostałych czynników oddziałujących na dziecko, może osiągnąć mierne wyniki. Optymalnym rozwiązaniem dla kształtowania postaw twórczych u wychowanków jest sytuacja, w której nauczyciel był nauczycielem idealnym i przy tym twórczym. Nauczyciel twórczy, mógłby tak wpłynąć na twórczość uczniów, że stałby się niezamierzonym efektem twórczej relacji nauczyciel a uczeń.
Psychologowie społeczni stwierdzili, że największe szansę kształtowania określonych postaw u uczniów, ma taki nauczyciel, który spełnia dwa warunki:
- Jest uznawany przez uczniów, za osobę kompetentną, to znaczy, wyposażony jest w wiedzę na temat danego przedmiotu, działa fachowo.
- Uczniowie pozytywnie oceniają intencje jego działania, to znaczy, zaangażowanie w pracę i uczniów, gdy istnieje pełna równowaga między tym, czego wymaga , a tym co realizuje, gdy dobro dziecka jest na planie pierwszym, a korzyści własne na planie dalszym.
Aby, praca z uczniami dała pożądany efekt, nauczyciel musi być nastawiony na współtworzenie, to znaczy musi on zarażać swoją pasją tworzenia.
Nauczyciel twórczy, to niewątpliwie nauczyciel pomysłowy, otwarty na pomysły innych, stale wzbogacający swą wiedzę merytoryczną i podnoszący swoje kwalifikacje zawodowe.
Staje on ustawicznie wobec nowych sytuacji dydaktyczno-wychowawczych. Jego działalność nie może być schematyczna, sformalizowana, ale wymaga ciągłego poszukiwania, weryfikowania, wypracowywania coraz to nowych rozwiązań. Cechą twórczego działania nauczyciela jest tzw. Nowatorstwo pedagogiczne, stałe doskonalenie jako nieodłączny atrybut pracy zawodowej. W pełni twórczy nauczyciel, to przede wszystkim taki, który samego siebie ujmuje całościowo jako osobę. Akceptuje siebie, także swoje słabe strony. Ujmuje siebie w kategoriach zmiany, ruchu, ale jednocześnie rozumie, iż rozwijanie się to nie tylko doświadczenie sukcesów dobrego samopoczucia wynikającego z zauważalnych postępów, ale także doświadczenie pogarszania się własnego funkcjonowania, rozstrojenia, irytacji.
aNauczyciel twórczy wiele poświęca czasu na uczenie się nowych rzeczy. Bezustannie poszukuje, bada, eksperymentuje, sprawdza różne sposoby rozwiązań. Tak więc jest to osoba pomysłowa, zaangażowana w to, co robi, odpowiedzialna, oryginalna, wytrwała w dążeniu do wytyczonego celu i charakteryzująca się elastycznością w myśleniu. Nauczyciel powinien pozwolić na rzeczywistą odrębność uczniów, nie stanowić dla nich zagrożenia, być wrażliwym na oryginalność ich wypowiedzi. Twórcza praca daje poczucie własnej wartości, zaspokaja potrzebę uznania i sukcesu. Pozwala na rozwijanie u swoich wychowanków, twórczej aktywności. Dążymy przecież wszyscy do osiągnięcia przez nich najwyższego poziomu samodzielności, rozwijania umiejętności dostrzegania różnorodnych problemów i dochodzenia różnymi drogami do najlepszych sposobów ich rozwiązania. Dzięki twórczej działalności nauczycieli, edukacja stanie się odsłanianiem wielkiego ludzkiego potencjału, który jest ukryty w każdym człowieku. Nauka dzieci stanie się wówczas radością uczenia się dla siebie, a nie dla świata.
Joanna Sauermann
