W czasie tej prezentacji chciałabym przedstawić wybrane portale edukacyjne. Zostały tu omówione w dość ogólnie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich walory.
Istnienie portali edukacyjnych jest ściśle związane z istnieniem Internetu i rozwijającej się technologii informacyjnej. Dzięki nim edukacja uzyskała nowy wymiar. Technologia informacyjna umożliwiła prawie nieograniczony dostęp do wielkich zasobów informacji, ułatwiła ich wyszukiwanie i przesyłanie. Dotyczy to nie tylko powstawania stron o charakterze edukacyjnym, ale też wszystkich innych. Dostęp ten może być ograniczony czasem dla określonych grup użytkowników, np. poprzez system logowania, haseł. Ma to ścisły związek z tym, dla kogo stworzono dane zasoby informacji.
Nieocenioną wartość posiada dziś Internet, który otworzył nowe możliwości m. in. w edukacji. Jest zbiorem danych zarówno w postaci słów, obrazów jak i dźwięków, jako narzędzie multimedialne operuje wszystkimi formami komunikowania, tym samym czyni proces poznawania ciekawszym, urozmaiconym i bardziej zindywidualizowanym. Każdy może samodzielnie szukać tego, co go najbardziej interesuje, bez narzucania mu czegokolwiek ze strony opiekunów. Internet umożliwia również swobodne oddziaływanie na siebie internautów, aktywizuje ich i pobudza do twórczych działań. Ułatwia on kontaktowanie się, gdyż wiadomość może być przesłana natychmiastowo, chyba że wystąpią problemy z serwerem, np. nastąpi jego przeciążenia, lub po prostu zabraknie prądu. Sieć sieci zaciera granice między nadawcą a odbiorcą. Nie widząc się i nie znając, są bardziej otwarci i bezpośredni. Internet powoduje więc nieraz, że przekaz i odbiór medialny mają charakter emocjonalny. Wywołuje reakcje użytkowników, które są różne, a zależą np. od temperamentu poszczególnych osób.
Internet umożliwia też, co ważne m. in. dla uczniów, sięganie do informacji, ich ściąganie i przechowywanie, np. na skrzynkach pocztowych, w sieciach lokalnych, a więc na serwerach, a także ich przesyłanie, najczęściej bez ograniczeń przestrzennych i czasowych. Bardzo ważne jest, że nie tylko daje szansę, ale wręcz wymusza na szkole zmianę paradygmatu współczesnej edukacji.
Dzięki Internetowi możliwe jest nauczanie poszukujące oparte na założeniach psychologii poznawczej, a zwłaszcza nurtu zwanego konstruktywizmem. Konstruktywizm zakłada, że uczeń jest samodzielnym i aktywnym podmiotem, który korzystając z różnych źródeł informacji konstruuje swój własny system wiedzy i swoją osobowość. Nauczyciel nie jest mu potrzebny jako źródło wiedzy, lecz jako osoba, która stawia zadania poznawcze, doradza, motywuje i kieruje różnymi rodzajami aktywności ucznia. Okazuje się też, że Internet, a więc i zawarte w nim portale edukacyjne, mogą być lekarstwem na leniwych nauczycieli i uczniów? Serwisy edukacyjne, dostępne właśnie przez Internet, to zazwyczaj bezpłatne platformy oferujące bogate materiały w postaci elektronicznej. Niekiedy dostęp do materiałów odbywa się np. poprzez wysłanie smsa za określoną kwotę, zwykle jednak opracowania i artykuły można pobierać ze stron bezpłatnie.
Od kilkunastu lat na całym świecie powstają strony WWW o tematyce edukacyjnej. Początkowo były uzupełnieniem periodyków wydawanych w formie tradycyjnej, ale szybko stały się niezależnymi opiniotwórczymi portalami. Popularna obok nich staje się też e-edukacja, e-czasopisma i e-learning. Serwisy edukacyjne są zazwyczaj bezpłatnymi platformami. Tylko niektóre, np. Ściąga, preferują ograniczony dostęp do swych zasobów, który można uzyskać po wysłaniu smsa za określoną kwotę. Podobnie jest z internetowymi słownikami językowymi czy encyklopediami.
Serwisy edukacyjne można krótko scharakteryzować w następujący sposób:
- są interaktywne / dzięki licznym linkom
- mają zazwyczaj przyjazną szatę graficzną, czytelną nawigację oraz wyszukiwarkę
- są komunikatywne / dostęp do forum, skrzynek pocztowych, bramek sms
- umożliwiają rozrywkę / obok treści naukowych są gry itd.
- prezentują wiadomości ze świata
- rozwijają zainteresowania (witryny tematyczne)
- umożliwiają odkrywanie nowych informacji,
- dają możliwość wymiany wiedzy z innymi osobami, odwiedzenia miejsc odległych, nie zawsze możliwych do zwiedzenia realnie,
- umożliwiają ściąganie gotowych materiałów, np. wypracowań, streszczeń, biogramów
- współpracę, itd. szkół (gdy np. mają swoje strony internetowe)
- motywują do pracy,
- rozwijają różnorodne umiejętności,
- zmniejszają izolację od świata,
- oferują pomoc (porady) i to nie tylko dotyczące nauki.
FUNKCJE portali edukacyjnych
- niektóre zapewniają użytkownikom stałą kontrolę nad zdobywaną wiedzą, zamieszczając np. testy językowe; przykład: portal german.pl
- dają poczucie czynnego udziału w procesie kształcenia,
- rozwijają nowe umiejętności,
- pobudzają i motywują do samodzielnych poszukiwań.
Serwisy edukacyjne mają na celu:
- ułatwić, urozmaicić i ubogacić proces uczenia się, nauczania i wychowania,
- udostępnić różnorodne materiały edukacyjne i dydaktyczne,
- stymulować postawy twórcze nauczycieli, którzy powinni wykorzystywać pomoce oferowane przez sieć, a które są bardziej atrakcyjne dla uczniów niż te tradycyjne,
- przygotować młodzież do życia w społeczeństwie informacyjnym,
- umożliwić młodszym nauczycielom korzystanie z doświadczeń starszych kolegów i koleżanek, a starszym realizację awansu zawodowego.
Serwisy edukacyjne powstają z myślą o: uczniach, studentach, nauczycielach, o osobach zarządzających oświatą, o rodzicach. Każda z tych grup może znaleźć w nich potrzebne informacje, oczywiście w różnej ilości i o różnej jakości, zależnie z jakiego portalu korzysta.
W prezentacji podałam skrócone adresy najbardziej znanych i odwiedzanych portali edukacyjnych. Wyodrębniłam dwie grupy serwisów: dla uczniów, w tym maturzystów i studentów, oraz nauczycieli. Do pierwszej grupy przyporządkowałam serwisy: 6plus.interklasa.pl, edu.info.pl, eduseek.interia.pl, eulandia.pl, gimnazjum.pl, interklasa.pl, liceum.pl, kujon.net, matura.pl, matura.interia.pl, profesor.pl, serwisy.gazeta.pl/edukacja, szkola.interia.pl, sciaga.pl, german.pl. Do drugiej: edu.com.pl, eduinfo.pl, eduseek.interklasa.pl, interklasa.pl, literka.pl, polonista.republika.pl, profesor.pl, scholaris.pl, szkola.newsweek.pl, szkoly.edu.pl, wyraz.pl.
Przy wyszukiwaniu należy wpisywać jednak w polu adresu strony nie tylko nazwę serwisu, ale także protokołu, np. http://www.interklasa.pl. Uznałam za stosowne, by wymienić elementy, które najczęściej można znaleźć w serwisach edukacyjnych, lub które powinny się w nich znajdować. W serwisach, z których korzystają uczniowie będą to: artykuły, forum, gry, zabawy, konkursy, know-how, lista podręczników, linki do przydatnych stron WWW, oferty, itd. korepetycji, testy, opracowania, omówienia lektur szkolnych, prawa ucznia, rankingi, standardy egzaminacyjne, ściągi, wyszukiwarka, zadania i ćwiczenia, aktualności edukacyjne, teksty dyktand. W portalach dla nauczycieli znajdziemy zaś: artykuły, publikacje, informacje na temat awansu zawodowego, forum dyskusyjne, dane o reformie szkolnictwa, różnorodne informacje o szkolnictwie, porady, itd. prawne, programy nauczania, scenariusze i konspekty lekcji, informacje o kursach, szkoleniach, pomoce dydaktyczne.
BADANIE
Opracowując ten temat skorzystałam itd. z artykułu Beaty Kuźmińskiej-Sołśni z Politechniki Radomskiej, która zestawiła w artykule pt. Portale edukacyjne jako źródło informacji dla ucznia i nauczyciela wyniki badań przeprowadzonych wśród społeczności radomskich nauczycieli i młodzieży. W s o n d a ż u uczestniczyło 80 gimnazjalistów i 30 nauczycieli. 50% badanych uczniów i 73% nauczycieli zadeklarowało, że korzysta z portali edukacyjnych. Wyniki przedstawiały się następująco:
Uczniowie uznali za najlepsze portale: Sciaga – 32%, Eduseek-13%, Nauka-13%, Szkola.net-13%, Interklasa-8%, Profesor-7%, 6Plus-6%, Edu.pl-4%, inne-4%. Nauczyciele zaś: Szkola.net-19%, Eduseek-17%, Eduinfo-16%, Gimnazjum-15%, Interkl@sa- 10%, Profesor-9%, inne-8%, Literka-6%. W czasie badania wzięto tez pod uwagę, czy w określonym serwisie są zamieszczane publikacje przez uczniów i nauczycieli, czy można tam znaleźć ćwiczenia on-line, czy mieści się w nich wyszukiwarka, czy usługi tam oferowane są płatne. [Wyniki przedstawione są na slajdzie] Poza tym wszystkie badane serwisy – z wyjątkiem 6Plus – umożliwiają założenie konta elektronicznego i dostęp do forum, oraz zawierają bieżące wiadomości.
Opis wybranych portali edukacyjnych
Bardzo znany jest serwis INTERKLASA. Zasoby zestawione są tam wg przedmiotów szkolnych. Zawiera on itd. katalog stron edukacyjnych, forum dyskusyjne, porady prawne, informacje o kursach i szkoleniach, liczne pomoce dydaktyczne, materiały metodyczne, prawa ucznia, formy doskonalenia nauczycieli, informacje o awansie zawodowym nauczycieli, porady prawne i informacje dla dyrektorów szkół. Zasoby tego serwisu są sprawdzone pod względem metodycznym. W obrębie serwisu interklasa mieści się EDUSEEK, którego zasoby są podzielone ze względu na odbiorcę treści (uczeń, nauczyciel, rodzic).
SCIAGA – to portal oferujący liczne materiały typu wypracowania, biografie ludzi pióra itd. Dostęp do informacji jest możliwy po zarejestrowaniu się i bezpłatny tylko w określonych godzinach. To największa baza tekstów, opracowań z zakresu gimnazjum, szkoły średniej oraz studiów.
EDUFORUM to również bardzo dobry serwis oferujący: ciekawe artykuły, publikacje nauczycieli, aktualności oświatowe, katalog stron WWW, forum dyskusyjne, przykładowe konspekty, oferty pracy, programy komputerowe przydatne w szkole (do ściągnięcia), scenariusze lekcji. Znajduje się tam także sklep internetowy, w którym można nabyć multimedialne produkty edukacyjne. Informacje skupione są tam w działach: Oświata w Unii Europejskiej, Komunikaty MENiS, Awans zawodowy, Egzaminy, Matura, Ocenianie, Problemy wychowawcze, Reforma oświaty, Prawo oświatowe.
SZKOLA.NET to kolejny wart polecenia serwis edukacyjny. Uzyskać tu można informacje na temat korepetycji, ściągnąć materiały, spotkać się wirtualnie na forum, zdobyć wiadomości na temat awansu zawodowego, nauki, i to przedstawione w bardzo wesoły sposób, w tym o uczonych, wynalazkach, dinozaurach, magii. Ciekawy jest dział Dolinka, który zadowoli przede wszystkich maluchów; umożliwia bowiem zabawę, naukę oraz dostarcza wiadomości kulturalnych, o sporcie, zdrowiu, turystyce itd. Nie bez znaczenia wydaje się też być bogaty dział poświęcony dorastającym dziewczynom?
EDU.COM.PL to serwis o charakterze Internetowego Centrum Informacji Edukacyjnej. Zawiera aktualności edukacyjne, internetową bazę szkół, giełdę podręczników i książek, ogłoszenia na temat korepetycji. Informacje mieszczą się w działach: SZKOŁA, STUDIA, NAUCZYCIELE, FORUM, GIEŁDA, KONKURSY, IMPREZY.
W portalu GAZETA.PL/EDUKACJA natomiast znaleźć można itd. aktualności edukacyjne, teksty dyktand, ciekawe omówienia lektur szkolnych, testy na koniec gimnazjum i szkoły podstawowej, informacje i testy maturalne, testy na inteligencję, logiczne i psychologiczne, dział poświęcony nauce języków obcych, dział komputery i edukacja, informacje o studiach, porady dla rodziców i inne.
GIMNAZJUM.PL jest serwisem poświeconym głównie dla nauczycieli gimnazjum. Są w nim: programy nauczania poszczególnych przedmiotów, wykaz podręczników i czasopism edukacyjnych, wydawców i instytucji oświatowych, recenzje książek, materiały dotyczące awansu zawodowego, publikacje związane z dydaktyką i wychowaniem w gimnazjum, materiały o reformie oświaty, adresy gimnazjów, wyniki badań dotyczących gimnazjów, statystyki i rankingi.
LICEUM.PL to serwis adresowany jest do uczniów i nauczycieli liceów. Zawiera itd. statystykę dotyczącą liceów w Polsce, informacje o maturze, podstawy programowe przedmiotów nauczania, forum dyskusyjne, mapę szkół itd.
Także studenci mogą znaleźć w Internecie serwis edukacyjny im przeznaczony. Jest to portal ETU.PL. Są w nim: ciekawe artykuły, różnorodne informacje, itd. dotyczące stypendiów, nauki, rozrywki, szkół językowych, finansów, Unii Europejskiej, sprzętu komputerowego, turystyki, kultury.
Inny charakter ma portal EDUKATOR.NET.PL. To jakby poradnik dla kadry kierowniczej oświaty i pedagogów; zawiera materiały dotyczące organizacji nadzoru szkoły, mierzenia jakości pracy szkoły, oceny pracy nauczyciela, przykłady regulaminów, statutów szkolnych i druków, literaturę oświatową, ciekawe adresy stron WWW.
Nie bez znaczenia wydaje się być portal MATURA.PL. Przeznaczony jest dla maturzystów i kandydatów na studia; zawiera informacje o maturze, pomocach naukowych, studiach, kursach przygotowawczych; ponadto adresy księgarń internetowych, linki do innych przydatnych serwisów.
Interesujący jest portal PROFESOR.PL oferujący aktualności oświatowe, dużo materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, katalog stron WWW, porady, forum dyskusyjne. Materiały metodyczne. Wszystko to mieści się w działach: Awans, Informacje, Forum, Materiały, Artykuły, Korepetycje, Sklep.
Nieco słabsza grafikę, ale nie wartość merytoryczną posiada serwis OEIIZK.EDU.PL. To portal opracowany przez Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów. Znaleźć w nim można: przykłady zastosowań komputera w nauczaniu poszczególnych przedmiotów, ciekawe artykuły, programy autorskie, strony dotyczące doskonalenia zawodowego, linki do stron o tematyce edukacyjnej, scenariusze, prezentacje i artykuły na tematy związane ze stosowaniem technologii informacji w szkole; jest bardzo dobrym źródłem materiałów metodycznych.
Istnieją jak widać portale o różnym charakterze. Liczne zawierają specyficzne dla siebie materiały. Na uwagę zasługują jeszcze serwisy systematyzujące wiedzę z poszczególnych dziedzin wiedzy, a więc witryny tematyczne. Przykładem jest itd. WIRTUALNA HISTORIA KSIĄZKI I BIBLIOTEK ukazująca dzieje książki, bibliotek, pisma, opraw i zdobnictwa. Tworzone są i inne serwisy, itd. dla polonistów, dla sympatyków przyrody, dla interesujących się językami obcymi, np. german.pl, dla interesujących się historią, astronomią itd.
Technologia informacyjna stwarza więc coraz większe możliwości. Ważne jednak, by systematycznie śledzić jej rozwój i przystosowywać się do życia w społeczeństwie informacyjnym, bo to ułatwia autorozwój i to już nie tylko jednostkom, bo dostęp do sieci staje się przecież coraz powszechniejszy, ale wszystkim, którzy zechcą podjąć wyzwanie, by zapoznać się z tajnikami Internetu i komputera.
Oprac. Edyta Sokołowska |
