Organizatorem życia i pracy w szkole jest nauczyciel. Nauczyciel bierze za dziecko, pozostawione pod jego opieką, odpowiedzialność. Od niego zależeć będzie, w jaki sposób i z jakim skutkiem zdobywać będą dzieci wiedzę w szkole, jak będą się układały stosunki w klasie, jaka będzie atmosfera, jakie przeżycia będą kształtowały wychowanków.
Nauczyciel planuje zajęcia opierając się na programie nauczania, ale o ich przebiegu sam decyduje, metody i formy sam dobiera. Główną formą pracy w szkole jest lekcja i na nią skierowana uwaga nauczyciela. Dodatni nastrój i dobre samopoczucie dziecka wywołują atrakcyjne, przeniknięte elementami zabawy zajęcia indywidualne, grupowe i zbiorowe.
Chcąc, aby moje poczynania zawodowe były bardziej efektywne, należy wciąż zdobywać wiedzę. Takim sposobem na zdobywanie wiedzy jest literatura fachowa. Wielką „skarbnicą” pomysłów dla nauczyciela są publikacje jego kolegów po fachu, w których przedstawiają praktyczne wskazówki oraz proponują zadania pomagające w budowaniu osobistych kompetencji niezbędnych w zawodzie nauczyciela.
Od osiemnastu lat pracuję w szkole specjalnej z dziećmi niepełnosprawnymi umysłowo w stopniu lekkim i umiarkowanym i bardzo często słyszałam krzywdzące opinie na ich temat, obrzucanie epitetami. Widziałam ironiczne czy wręcz przestraszone spojrzenia. W życiu zawodowym i prywatnym równie często słyszę jak ciężką mam pracę i jak mi współczują. Takie reakcje powoduje brak wiedzy o niepełnosprawności i brak kontaktów z ludźmi niepełnosprawnymi.
Jedną z form przybliżenia dorosłym osobom pełnosprawnym problematyki niepełnosprawnych jest słowo pisane. Chcąc podzielić się z innymi nauczycielami (i nie tylko) swoją wiedzą na temat kontaktów dzieci niepełnosprawnych z ich pełnosprawnymi rówieśnikami, w październiku 2004r. przekazałam do Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Nowym Dworze Gdańskim pracę dyplomową na temat „Dziecko niepełnosprawne w integracji z rówieśnikami w szkole masowej” (zał. nr 1)
W każdym społeczeństwie żyje grupa ludzi określana mianem niepełnosprawnych. Niepełnosprawność ta może dotyczyć sfery fizycznej, emocjonalnej lub umysłowej. Pomimo coraz wyższej świadomości tolerancji i zrozumienia dla innych wśród ludzi, często życie niepełnosprawnych przebiega w izolacji społecznej, a przecież podstawową potrzebą każdego człowieka jest uczestnictwo w życiu społecznym. Działania integracyjne to danie wszystkim dzieciom szansy do wspólnego uczenia się, przebywania ze sobą i wspólnej zabawy. Celem mojej pracy było poznanie stosunku uczniów pełnosprawnych do ich niepełnosprawnych rówieśników i samopoczucia dzieci niepełnosprawnych w szkole masowej. Chciałam dowiedzieć się, jak rzeczywiście wyglądają kontakty dzieci niepełnosprawnych z pełnosprawnymi w szkole masowej. Podjęłam się tego zadania z tego względu, że na codzień pracuję w szkole specjalnej i z dotychczasowych obserwacji wiem, że uczniowie trafiający do naszej placówki ze szkół masowych są na początku dziećmi zalęknionymi, wstydliwymi, często agresywnymi. Sytuacja ich stanu emocjonalnego i zachowań ulega znacznej zmianie na korzyść już po kilku tygodniach pobytu w naszej placówce.
Przeprowadzone badania i analiza materiału badawczego wykazały, że: większe szanse na integracje dzieci niepełnosprawnych i pełnosprawnych mają młodsi uczniowie, a stosunek do uczniów niepełnosprawnych w młodszych klasach szkolnych nie jest uzależniony od rodzaju upośledzenia. Problem „gorszego traktowania” uczniów niepełnosprawnych, a szczególnie upośledzonych umysłowo, zaczyna się w klasach starszych.
Zdaję sobie sprawę, że opracowanie mojego materiału tylko w części ukazuje, jak przebiega integracja jednostek niepełnosprawnych i pełnosprawnych w szkole masowej, ale mam nadzieję, że moje wyniki badań, chociaż w niewielkim stopniu wzbogacą teorię z zakresu problemu integracji niepełnosprawnych z osobami pełnosprawnymi i będą pomocne w „uczeniu integracji” nie tylko pedagogom.
Podczas studiów podyplomowych na uczelni elbląskiej, na kierunku „Zintegrowana Edukacja Wczesnoszkolna i Przedszkolna”, w kwietniu 2004r. przedstawiłam referat na temat „W jaki sposób rodzice powinni wpływać na podstawowe funkcje rozwojowe dziecka i jaki wpływ mają te funkcje na rozwój dziecka?” (zał. nr 2) .
Dotyczył on rozwoju i rozbudzaniu dziecka. O rozwoju jego umysłu w znacznym stopniu decydują najwcześniejsze lata życia, czyli okres, w którym jest ono pod bezpośrednim wpływem rodziny. Bagaż intelektualny, jaki małe dziecko wynosi z domu, a także dyspozycje jego charakteru, np. umiejętności pokonywania trudności, wiara we własne siły, wytrwałość - decydują o jego szkolnych i życiowych losach. W kształtowaniu tych priorytetowych wartości ogromną rolę odgrywa książka, muzyka, zabawa.
W referacie omówiłam także wyniki badań psychologicznych, przedstawionych w literaturze, które wykazują, że jeżeli dziecko nie miało stworzonych warunków do prawidłowego rozwoju w domu, to można ten „stracony” czas dla dziecka odzyskać. Poprzez właściwy dobór dla dziecka w przedszkolu, potem w szkole, muzyki, sprzętu rtv, zabaw i zabawek oraz literatury, nauczyciel ma bardzo duży wpływ na prawidłowy rozwój dziecka.
W pracy z dziećmi szczególnie ważne jest urozmaicanie zajęć. Nowe, ciekawe pomysły prowadzenia lekcji są gwarantem zaangażowania dzieci w pracę na lekcji. Są również „zabawą” dla nauczyciela. Z doświadczenia wiem, że szczególnie ciekawe, „inne” zajęcia lekcyjne są dla mnie źródłem satysfakcji z wykonanej pracy. Pomimo, iż jestem nauczycielem z wieloletnią praktyką w klasach młodszych, bardzo chętnie korzystam z ciekawych pomysłów moich kolegów po fachu. Postanowiłam się zrewanżować i udostępniłam scenariusz zajęć lekcyjnych dla kl.II podstawowej szkoły specjalnej „Choinka dla mieszkańców lasu” , publikując go marcu 2004r. w Pilskich Zeszytach Metodycznych nr 30, wydawanych przez Ośrodek Dokształcania Nauczycieli w Pile (zał. nr 3) .
Jak wiele stracilibyśmy, gdyby ludzie nie publikowali swoich pomysłów, wyników badań. Po prostu - nie dzielili się z innymi swoją wiedzą. Mogłam odwdzięczyć się, dzieląc się swoją wiedzą poprzez własne publikacje i mam nadzieję, że wielu nauczycieli skorzystało z moich materiałów.
Efekty działania:
- Moja praca dyplomowa wzbogaciła zbiory biblioteki pedagogicznej, z której korzysta wielu nauczycieli.
- Przygotowując referat, dowiedziałam się wielu nowych wiadomości na opracowywany temat.
- Scenariusz zajęć, zamieszczony w zeszytach metodycznych był przykładem na przeprowadzenie nietypowej lekcji o tematyce bożonarodzeniowej.
Beata Zawadzka |
