Pojęcie osobowości oznacza zbiór względnie stałych cech psychicznych, które wpływają na zachowanie, postawę i zdolności kierowania samym sobą. Wielki wpływ na kształtowanie osobowości ma właściwie wszystko, co nas otacza oraz to, co się wokół nas dzieje. Jednym z czynników wpływającym na osobowość maja mass media, które zostawiają głęboki i trwały ślad na zachowaniu i postrzeganiu świata przez młodych odbiorców.
Instytucją wyspecjalizowaną w przekazie prawdy i informacji tradycyjnie była i w znaczącej mierze jest nadal szkoła. Można powiedzieć, ze przekaz prawdy o świecie jest naczelnym zadaniem edukacji, a szkoła jest zasadniczą instytucją edukacyjną. Stosownie do swoich założeń przekazuje wiedzę uporządkowaną, podręcznikowo standaryzowaną. Jednak dziś obok szkoły wiele informacji na temat świata przekazują media. Nie tylko dopełniają, ale często wręcz zastępują tradycyjny model szkoły, są na tyle atrakcyjne ze łatwo zdobywają odbiorcę. Co nie dokońca jest dobre, jeśli weźmie się pod uwagę jak destrukcyjnie mogą wpłynąć na rozwój młodego odbiorcy.
Wyliczono, ze statystyczny uczeń szkoły podstawowej spędza przed telewizorem i komputerem trzy do pięciu godzin dziennie. Zajmuje to w dobowym czasie trzecią pozycje, zaraz po szkole i śnie. Sprawdzono również, że np. w ciągu jednego tygodnia- od 20 do 26 XI 2000 roku- na ekranie telewizyjnym umarły 433 osoby, o 130 więcej niż rok wcześniej. Pewne jest, że ta liczba aktualnie uległa znacznemu podwyższeniu. Modne też stało się wykorzystywanie w celach komercyjnych prawdziwej tragedii i autentycznego cierpienia.
Najbardziej media wpływają na dzieci w wieku od trzech do dwunastu lat, najmocniej zaś miedzy szóstym a dziesiątym rokiem życia. Zgodnie z teoria uczenia się poprzez obserwację, już dzieci w wieku dwóch lat naśladują to, co widzą. Od naśladowania zaczyna się budowanie osobowości dziecka. Świat obrazu medialnego jest dla dziecka pociągający i atrakcyjny, kolorowy i łatwy w odbiorze. Jednak właśnie dzięki temu skutecznie zabija wyobraźnię. Co roku przychodzą do szkoły dzieci z coraz słabszą wyobraźnią, nadpobudliwe, z większą skłonnością do agresji, z rozchwianiem emocjonalnym oraz ze skupieniem uwagi trwającym poniżej trzech minut.
Powstały rożne teorie na temat powiązań wzrostu agresywności wśród dzieci i młodzieży a wpływem mediów na takie zachowanie. Zwolennicy redukcji agresywności twierdzą, że obrazy agresji przedstawione w telewizji pełnią funkcje terapeutyczną. Głoszą, że im więcej agresji w mediach tym mniej w życiu społecznym. Ogólnie mówią, że telewizja i komputer są najbardziej atrakcyjną formą rodzinnej rozrywki, są ciekawsze niż pójście do kina czy wyjście na spacer, są najlepszym sposobem na rozładowanie agresji i stresu. Przeciwnicy tej teorii głoszą, że pod wpływem aktów przemocy przedstawionej w środkach masowego przekazu dzieci i młodzież stają się bardziej agresywne i mniej wrażliwe społecznie, przyzwyczajają się do agresji i trenują tego typu zachowania. Dzieje się tak, ponieważ media tylko wtedy rozładowują agresywne emocje, gdy piętnują tego typu zachowanie. Tak jednak się nie dzieje.
Obrazy przemocy w mediach pobudzają emocjonalnie odbiorcę, zwiększając prawdopodobieństwo jego agresywnego zachowania. Dotyczy to głównie jednostek przeżywających frustracje lub mających agresywne nawyki. Teoria społecznego uczenia się agresji podkreśla wyuczony charakter zachowań agresywnych, w czym istotną rolę mają mass media. Zachęcają do naśladowania zachowań agresywnych w rożnych sytuacjach, w życiu realnym. Aktywizują je, wzmacniają i modelują. Ogrom aktów przemocy prowadzi do ogólnego przyzwyczajenia odbiorcy do przemocy i znieczulenia go na ból i cierpienie ofiar. Łatwo zauważyć fakt wzrastającej agresji w szkołach, szczególnie jest to zauważalne w Ameryce, gdzie uczniowie ubrani w stroje swoich idoli z ulubionego filmu strzelają do swoich kolegów i nauczycieli. Dotyczy to nie tylko agresji fizycznej, ale i słownej- użycie wybranych tekstów z filmu w określonej sytuacji może naprawdę dotknąć głęboko ofiarę.
Młodzi ludzie nie do końca zdają sobie sprawę, ze świat, w którym żyją różni się od tego przedstawionego w fantastycznych filmach czy grach. Prowadzi to niejednokrotnie do zdziwienia nad efektami swoich działań. Rosną pokolenia dzieci nie potrafiących samodzielnie myśleć, uzależnione od gier komputerowych i telewizji. Żyją w wyimaginowanym świecie, tracą poczucie rzeczywistości. Zadawanie komuś bólu, w skrajnych przypadkach śmierci, realne problemy czy małe kłopoty wydają im się projekcją a nie realnym życiem. Dlatego tez coraz częściej podnoszą się głosy o potrzebie podjęcia w szkole przemyślanego programu edukacji medialnej, która będzie uczyła współżycia ze środkami masowego przekazu i czerpania z nich tego, co najlepsze i pożyteczne.
Sylwia Rezmer |
