Polonez, zwany chodzonym, uważany jest za najstarszy taniec narodowy. Początkowo był on tańcem wieśniaków, od których przejęła go szlachta i dwór królewski. Wówczas nabrał swojego blasku, okazałości i dostojności. Jest tańcem trójmiarowym, którego tempo bywa wolne lub umiarkowane, w metrum ¾. Charakterystyczny rytm nadaję ruchom specyficzny styl tańca, przejawiający się w wielkiej powadze wykonywanych ruchów. Ruchowa budowa poloneza oparta jest zasadniczo na korowodzie par, występuje w nim jednak również wiele wystylizowanych odmian kroków, figur i ukłonów tanecznych.
Katarzyna Naglik Nauczyciel wychowania fizycznego Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Kościanie WIDOWISKOWY UKŁAD POLONEZA NA STUDNIÓWKĘ Polonez, zwany chodzonym, uważany jest za najstarszy taniec narodowy. Początkowo był on tańcem wieśniaków, od których przejęła go szlachta i dwór królewski. Wówczas nabrał swojego blasku, okazałości i dostojności. Jest tańcem trójmiarowym, którego tempo bywa wolne lub umiarkowane, w metrum ¾. Charakterystyczny rytm nadaję ruchom specyficzny styl tańca, przejawiający się w wielkiej powadze wykonywanych ruchów. Ruchowa budowa poloneza oparta jest zasadniczo na korowodzie par, występuje w nim jednak również wiele wystylizowanych odmian kroków, figur i ukłonów tanecznych. Przygotowany przeze mnie układ poloneza stanowi połączenie korowodu par i elementów ozdobnych. Tancerze zostali podzieleni na dwie grupy. Grupa I wykonała korowód składający się z prostych elementów, grupa II wykonała kroki i figury ozdobne. Cały układ był wykonywany równolegle w dwóch podgrupach. To połączenie jest doskonałą alternatywą dla nauczycieli pracujących z dużą grupą uczniów i znudzonych tradycyjnymi korowodami. Układ został wykonany przy dźwiękach poloneza z filmu Pan Tadeusz. Tancerki w prawej dłoni podczas tańca trzymały czerwone róże. Od 12 lat zajmuję się przygotowywaniem choreografii poloneza na studniówkę. Pracę nad układem zaczynam zawsze od nauczania kroku podstawowego, postawy i układu rąk tancerzy, sposobów trzymania. Dopiero w dalszej kolejności nauczam figur i fragmentów choreografii stopniowo przechodząc do całości układu.
Choreografia układu
Grupa I (Przez cały czas trwania układu tancerze poruszają się do przodu krokiem podstawowym poloneza, podział na dwie podgrupy)
- Wejście na salę „para za parą” w dwóch podgrupach po przeciwnych stronach sali, trzymanie I.
- Rozdzielenie w parze partnerów przez tancerzy nadchodzących z przeciwnej strony (rys. a). Po minięciu ponowne utworzenie par i wykonanie tego samego elementu po drugiej stronie sali, trzymanie pierwsze (rys. b).
a) b)
- „Mostek” – gdy tańczący po przejściu parami wokół sali ponownie się spotkają, grupa z lewej strony wznosi wewnętrzne złączone ręce, a druga (po zmianie trzymania na II) przechodzi pod utworzonym mostem. Po wyjściu spod mostu zmiana trzymania na I.
Po przejściu całej grupy i ponownym spotkaniu po drugiej stronie sali wykonanie tej samej figury ze zmianą ról.
- Przejście środkiem sali „para za parą”. Korowód tancerzy środkiem prowadzić zaczyna para z lewej strony, za nią para z prawej strony itd.
- „Para w lewo, para w prawo”- po przejściu przez środek sali pierwsza para skręca w lewo, druga w prawo tworząc dwie grypy tancerzy.
- Po przejściu parami wokół sali, „czwórki środkiem”. Pary na środku sali łączą się w czwórki, przesuwają się do przodu zachowując odległość między sobą. Po przejściu środkiem czwórki rozdzielają się na dwójki idące w prawo i w lewo.
- Przejście wzdłuż sali i zakończenie układu wg zamieszczonego schematu. Po końcowym ustawieniu tancerze grupy I czekają na zakończenie układu przez grupę II.
Grupa II (Tancerze podzieleni na dwie podgrupy,16 par w każdej podgrupie)
- Partnerzy czekają na tancerki w dwóch szpalerach ustawionych równolegle w środkowej części sali przodem do partnerek. Po wstępie muzycznym, równolegle z tancerzami grupy I, partnerki wchodzą na salę przemieszczając się slalomem równoległym między partnerami. Wejście kolejnej partnerki, co 2 takt z prawej lub lewej strony partnera, dostosowanie kroku i odległości do pozostałych tańczących, równoległe przemieszczanie się każdej podgrupy na zewnątrz i do wewnątrz szpaleru.
Partnerzy stojący z lewej strony po obejściu wykonanym przez własną partnerkę równocześnie z nią w 32 takcie odwracają się we wskazanym na schemacie kierunku.
- Utworzenie dwóch kół. Następnie przy charakterystycznym fragmencie muzyki wykonanie dalszych elementów układu.
- Figura I – „Przeprowadzenie partnerki”
Takty 1-2 zaczynając nogami zewnętrznymi partnerzy wykonują dwa kroki podstawowe w przód, pierwsze trzymanie Takty 3-4 partner dwa kroki podstawowe w miejscu, partnerka wchodzi do środka koła, partner podaje partnerce lewą rękę, trzymanie drugie Takty 4-6 dwa kroki podstawowe w przód, zaczynają nogi wewnętrzne Takty 7-8 powrót do ustawienia początkowego, partnerka przechodzi przed partnerem, ponownie trzymanie pierwsze
- Figura II – „Obejście partnera”
Takty 1-4 krok podstawowy w przód w pierwszym trzymaniu, z nogi zewnętrznej Takty 5 klęk partnera na prawe kolano, początek obejścia partnera przez partnerkę, pokonanie1/4 koła Takty 6-7 obejście przez partnerkę 2/4 koła Takty 8 partnerka kończy obejście partnera, partner wstaje
- Figura III – „Koło ozdobne”
Takty 1-4 krok podstawowy w przód w pierwszym trzymaniu, z nogi zewnętrznej Takty 5-8 zawiązanie koła ozdobnego-partnerzy w ustawieniu przodem do środka koła podają sobie ręce, partnerki ustawiają się lewym bokiem do środka koła i lewą rękę kładą na prawym barku partnera
- Figura IV – „Koła na zewnątrz”
Takty 1-2 krok podstawowy w przód w kole ozdobnym, partnerki z nogi zewnętrznej Takty 3-4 partnerzy krok podstawowy w kole z chwytem za ręce; partnerki trzymając lewą rękę w dół w skos, prawą lekko ugiętą z różą wykonują obejście na zewnątrz po linii łuku małego koła, głowa w kierunku zewnętrznego prowadzącego ramienia. W ostatnim kroku chwyt za ramię partnera o dwa miejsca dalej Takty 5-6 krok podstawowy w przód w kole ozdobnym, partnerki z nogi zewnętrznej Takty 7-8 powtórzenie taktów 3-4
- Figura V – „Młynek”
Takty 1-4 partnerzy odwracają się przodem do kierunku tańca zwalniając chwyt rąk wykonują krok podstawowy w przód po kole, partnerki wykonują zwrot w tył przemieszczając się po dużym łuku na zewnątrz koła zaczynają iść w przeciwną stronę niż partnerzy znajdujący się w środku, przemieszczenie się o dwóch partnerów dalej Takty 5-6 podejście tancerzy do siebie podanie sobie w górze prawych dłoni, wykonanie młynka, czyli obejścia partnera w ustawieniu przodem do siebie, zwrot tułowia o 180º Takty 7-8 jak w takcie 5-6 z kolejnym partnerem
- „Poszukiwanie partnera” – przemieszczanie się po współśrodkowych kołach do momentu spotkania się ze swoim partnerem. Następnie w 3 taktach wykonanie „młynka” ze zwrotem tułowia o 360º, w 4 takcie obrót partnerki przodem do kierunku tańca
- „Para za parą” – rozwinięcie kół (rys. a) i przejście do ustawienia końcowego (rys. b). Całą grupę wyprowadza wyznaczona para z lewego koła, za ostatnią parą lewego koła dołącza do korowodu pierwsza para z koła prawego.
a) b)
Wskazówki praktyczne:
- W parach układ tancerze kończą ukłonem
- Grupa II kończy układ dopiero po zakończeniu figur wykonywanych przez grupę I.
- Jeżeli grupa I jest bardzo liczna i dysponujemy dużą salą, to grupa II wykonuje cały układ dwukrotnie lub, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, może powtórzyć układ trzykrotnie.
- W grupie pierwszej ze względu na łatwość wykonania układu mogą uczestniczyć osoby nieznające choreografii(np. nauczyciele, osoby towarzyszące), jeżeli zostaną poprowadzone przez tancerza znającego układ.
- Najlepiej nauczać układu w małych podgrupach, dopiero pod koniec przygotowań połączyć obydwie grupy
Schemat ogólny choreografii układu
Wykonanie prezentowanego układu przez uczniów i nauczycieli Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Kościanie podczas studniówki
Opracowanie i choreografia Katarzyna Naglik
Bibliografia: Nowakowska K. – „Rytm – Muzyka – Taniec” Kielce 1991r Kuźmińska O. – „Taniec Rytm Muzyka” AWF w Poznaniu, 1995r |
