W różnych sytuacjach ludzie odczuwają stres, czyli zdenerwowanie, podekscytowanie. Czy możliwe jest życie bez stresu? Nie - stres jest konieczny do życia. Wszyscy potrzebujemy wyzwań i trudności, ale w odpowiednich dawkach. Dlatego nie mówi się o szkodliwości samego stresu, lecz jedynie o negatywnych skutkach jego przedłużonego działania. Napięcie nerwowe jest nieodłączną częścią naszego życia. Ważne jest więc to, czy potrafimy sobie radzić z napięciami emocjonalnymi. ,,Stres jest to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie”.
STRES I SPOSOBY RADZENIA SOBIE Z NIM
W różnych sytuacjach ludzie odczuwają stres, czyli zdenerwowanie, podekscytowanie.
Czy możliwe jest życie bez stresu? Nie - stres jest konieczny do życia. Wszyscy potrzebujemy wyzwań i trudności, ale w odpowiednich dawkach. Dlatego nie mówi się o szkodliwości samego stresu, lecz jedynie o negatywnych skutkach jego przedłużonego działania. Napięcie nerwowe jest nieodłączną częścią naszego życia. Ważne jest więc to, czy potrafimy sobie radzić z napięciami emocjonalnymi.
,,Stres jest to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie”.
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje stresu:
Ø dobry, nazywany eustresem – który dostarcza energii do działania, zwiększa naszą efektywność, sprawia, że chce się żyć,
Ø zły, czyli dystres – dezorganizuje, nie pozwala myśleć, paraliżuje.
Stres stresowi nie jest równy. To samo zdarzenie u różnych osób może powodować różne emocje. Jednych stres mobilizuje, innym podcina skrzydła. To jednak jak reagujemy i na co reagujemy, zależy od genów i treningu oraz poczucia kompetencji.
Oznaki stresu w sferze biologicznej to pocenie się, napięcie mięśni, zmiany ciśnienia krwi, szybkie bicie serca, bóle głowy, bezsenność, niestrawność itp.
Oznaki stresu w sferze emocji to lęk, zamykanie się w sobie, nerwowość, rozdrażnienie, złość czasem depresja.
Oznaki stresu w sferze sprawności myślenia to zapominanie, brak koncentracji, brak zainteresowania, luki w pamięci.
Oznaki stresu w sferze zachowań jest drżenie, tiki nerwowe, impulsywność, nerwowy śmiech, zachowania nerwowe, np. bawienie się ubraniem, nadmierne palenie papierosów, picie alkoholu, nieuzasadnione używanie leków.
Oznaki stresu w sferze filozofii życiowej: bezradność, kwestionowanie wszystkich wartości, zagubienie.
Gdy pojawia się czynnik, który wywołuje stres, organizm człowieka reaguje dwojako: walczy z nim albo ucieka. Trzeba jednak wiedzieć, że do prawidłowego funkcjonowania człowieka jest potrzebny optymalny poziom stresu, ponieważ zbyt niski poziom stresu powoduje:
Ø znudzenie,
Ø przekonanie, że wszystko jest bez sensu,
Ø depresję,
Ø brak zainteresowania i zaangażowania, odpływ energii,
Ø poczucie bezużyteczności,
Ø urastanie prostych rzeczy do ogromnych zadań.
Zbyt wysoki poziom stresu natomiast powoduje:
Ø lęk,
Ø zaburzenia fizyczne,
Ø zwolniony refleks,
Ø brak koncentracji,
Ø zaburzenia myślenia,
Ø zaburzenia koncentracji.
Optymalny stres powoduje:
Ø odprężenie fizyczne,
Ø przypływ energii,
Ø wzrost wiary w siebie,
Ø zainteresowanie, zaangażowanie w wykonywane zadania,
Ø prawidłowe funkcjonowanie.
Ludzie różnią się poziomem tolerancji stresu. Stres sam w sobie nie jest ani dobry, ani zły. Problem powstaje dopiero wtedy, gdy poziom stresu i siłę bodźca odczuwamy jako zbyt duży w stosunku do naszych możliwości.
Sposoby radzenia sobie ze stresem
Jak walczyć ze stresem? Do tego doskonale nadają się techniki antystresowe. Niektóre są skomplikowane i aby się ich nauczyć potrzebujemy pomocy terapeuty, inne proste i możemy je wykonywać sami.
v Policz do 10 – wbrew pozorom ta prosta sztuczka działa. Gdy się zdenerwujesz, zamiast wybuchnąć, zaciśnij zęby i licz. Dziesięć sekund to dość czasu, by nabrać dystansu do problemu i spojrzeć
w miarę obiektywnie także na siebie.
v Ćwiczenia oddechowe – wciągaj powietrze przez 10 sekund. Jeśli masz tendencje do płytkiego oddechu, ćwicz to stopniowo.
v Dbaj o siebie – pilnuj, aby twoje życie upływało w harmonii. Kiedy trzeba pracuj, ale zarezerwuj czas na odpoczynek.
v Planuj – dobra organizacja czasu pozwala uniknąć wielu stresujących sytuacji. Zamiast zostawiać wszystko na ostatnią chwilę i potem się denerwować, lepiej dobrze zaplanować swoje zajęcia.
v Szukaj źródeł energii – sięgnij po potrawy dostarczające energii.
v Trening relaksacyjny – to zestaw ćwiczeń, które pozwalają rozluźnić mięśnie. W sklepach dostępne są kasety z muzyką relaksacyjną, wsłuchując się przez kilka minut w śpiew ptaków czy odgłosy delfinów naprawdę można się zrelaksować.
Do najbardziej znanych technik relaksacyjnych należą ćwiczenia
Jacobsona i Schultza.
Relaksacja Jacobsona – trening polega na wykonaniu określonych ruchów rękami, nogami, tułowiem i twarzą. Chodzi o to, by napinać i rozluźniać określone grupy mięśni.
Trening autogenny Schultza – trening składa się z kilku elementów, które ćwiczymy po kolei: uczucie ciężkości, uczucie ciepła, regulacja pracy serca, regulacja swobodnego oddychania, uczucie chłodu na czole
. Jak to zrobić?
Wyobraź sobie, że leżysz na plaży, rozluźniasz wszystkie mięśnie, czujesz, jak słońce rozgrzewa twoje ciało. Z każdym oddechem wydychasz, co złe, wdychasz świeże powietrze, uspokajasz się. Ćwicząc tak przez kilka minut dziennie, można doskonale
się rozluźnić.
Ze stresem jest jak z instalacją elektryczną – jeżeli włączysz radio, telewizor i czajnik, to pewnie wszystko będzie działało jak trzeba. Spróbuj jednak dodatkowo włączyć suszarkę, odkurzacz i inne urządzenia elektryczne – wtedy może okazać się, że wywali korki.
Z naszym ciałem jest tak samo – jesteśmy w stanie znosić wiele stresujących rzeczy, ale do czasu...
Literatura:
A. Faber i E. Mazlisch „ Jak mówić żeby dzieci nas słuchały” Media Rodzina 1980r.
Alsop P. : Mc Caffrey P. “Jak radzić sobie ze stresem dzieci”- przewodnik dla nauczycieli.
Opracowała nauczycielka nauczania zintegrowanego ZSO w Rzucowie Katarzyna Dworak
