www.szkolnictwo.pl

Program „Zastosowanie map myśli w nauce języka angielskiego” jest dopełnieniem programu nauczania języka angielskiego nr DKW 4014-43/00 autorstwa Ewy Lewandowskiej i Barbary Maciszewskiej, przeznaczony jest dla uczniów klas IV-VI, obejmując drugi etap edukacji szkolnej.

Zastosowanie Map Myśli
w Nauce Języka Angielskiego


I. Wstęp
Mapy myśli (mindnapping) są jedną z aktywizujących metod wykorzystywanych w procesie nauczania i uczenia się. Wykorzystuje ona naturalną skłonność umysłu do lepszego zapamiętywania wrażeń wizualnych oraz możliwość kojarzenia pojedynczych słów kluczy. Przydatność tej metody może mieć charakter odtwórczy służąc do robienia notatek, powtórek oraz twórczy pomagając w porządkowaniu własnych przemyśleń oraz kreowaniu pomysłów. Ogólne zastosowania map myśli można podzielić na sześć podstawowych grup: tworzenie notatek, odtwarzanie wiadomości, kreatywność, rozwiązywanie problemów, planowanie, prezentacje.

Wynalazca tej metody, Tony Buzan, twierdzi, że mapy myśli mogą z powodzeniem posłużyć do zanotowania na kilku arkuszach papieru informacji, które pierwotnie zajmowały setki stron w podręcznikach. Mapy myśli to metoda prowadzenia łatwych do zapamiętania notatek w porównaniu z tradycyjną notatką wyglądają o wiele atrakcyjniej i mimo że pozornie zawierają mniej treści, ludzki umysł z łatwością potrafi odtworzyć z nich wszystkie potrzebne informacje.

Program „Zastosowanie map myśli w nauce języka angielskiego” jest dopełnieniem programu nauczania języka angielskiego nr DKW 4014-43/00 autorstwa Ewy Lewandowskiej i Barbary Maciszewskiej, przeznaczony jest dla uczniów klas IV-VI, obejmując drugi etap edukacji szkolnej. Został opracowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego ( Dz. U. nr 51.,poz.458), uwzględniając zmiany w rozporządzeniu MEN i S z dnia 6 listopada 2003 roku (Dz. U. Nr 210 poz.2041).

Program realizowany jest na wybranych zajęciach języka angielskiego w klasach IV-VI, dając uczniom możliwość nie tylko rozwijania kompetencji językowych, ale również nabywania umiejętności samodzielnego uczenia się, twórczego myślenia oraz pracy w grupie. Stwarza również szansę na większe zaangażowanie wszystkich uczniów (nawet mniej uzdolnionych językowo) i pozwala odejść od szablonu typowo lekcyjnej formy.

II. Cele programu
A. Cele ogólne:

· Rozwijanie twórczego myślenia
· Kształcenie umiejętności planowania, organizowania i samooceny własnej pracy
· Przygotowywanie uczniów do samodzielnego uczenia się

B. Cele szczegółowe

· Ćwiczenie umiejętności zapisu słów dotyczących poszczególnych zakresów tematycznych (np. rodzina, wakacje, transport, szkoła, człowiek, zwierzęta, rośliny, przyroda)
· Inspirowanie uczniów do tworzenia sieci skojarzeń i wyobraźni w procesie uczenia się
· Utrwalanie wiadomości poprzez stosowanie map myśli
· Ukierunkowanie uczniów na wychwycenie konkretnej informacji w czytanym tekście
· Utrwalanie struktury gramatycznej czasów teraźniejszych: Present Simple Tense i Present Continuous Tense oraz czasu przeszłego: Simple Past Tense
· Wskazanie różnic w strukturze gramatycznej czasów Present Simple Tense i Present Continuous Tense
· Stymulowanie wyobraźni i ciekawości uczniów
· Kształtowanie umiejętności pracy w parach i w grupie

III. Warunki realizacji programu
Proponowany program może być realizowany w typowej sali lekcyjnej, w której powinno znaleźć się miejsce do wyeksponowania prac dzieci. Realizacja programu obejmuje klasy IV –VI Szkoły Podstawowej i może być prowadzony w kolejnych latach pracy. W trakcie programu zaplanowano przeprowadzenie cyklu dziesięciu lekcji w każdej z klas realizowanych na godzinach lekcyjnych, dowolnie rozmieszczonych w czasie roku szkolnego.
W przypadku zauważenia szczególnego zainteresowania się uczniów tą metodą pracy dopuszcza się zwiększenie ilości godzin prowadzonych techniką map myśli.


IV. Treści kształcenia i wychowania
Treści kształcenia zostały podzielone na trzy części odnoszące się odpowiednio do klasy czwartej, piątej i szóstej, które dostosowane są do możliwości intelektualnych ucznia drugiego etapu edukacyjnego. Proponowane hasła treści nauczania obejmują zakres tematyczny, leksykalny i gramatyczny zgodny z rozporządzeniem MEN i S z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie „podstawy programowej wychowania przedszkolnego i ogólnego w poszczególnych typach szkół”(Dz. Ustaw Nr 51 z 2002 r poz.458), uwzględniając zmiany w rozporządzeniu MEN i S z dnia 6 listopada 2003 roku (Dz. U. Nr 210 poz.2041).
Zajęcia prowadzane metodą mindmappingu mają charakter głównie lekcji powtórkowych ale mogą również być wykorzystywane do wprowadzania nowego materiału. Treści nauczania są zgodne z programem nauczania języka angielskiego nr DKW 4014-43/00 autorstwa Ewy Lewandowskiej i Barbary Maciszewskiej oraz dostosowane są do materiału prezentowanego w podręcznikach Sky 1 oraz Friends II i Friends III.
klasa IV

1. Rodzina- Family (Mother, father, sister brother, niece, nephew, grandparents, cousins ,love, free time)
2. Dom-House (Bedroom, kitchen, sitting room, bathroom)
3. Zwierzęta – Animals (Water animals(duck, fish, seal), land animals (fox, bear, horse), pets (cat, dog, tortoise), birds (parrot, eagle))
4. Jedzenie- Food (Bread, jam, milk, water, ketchup, hamburger, tomato)
5. Święta Bożegonarodzenia- Christmas (Christmas tree, candle, carol, family, presents, Santa Claus)
6. Ciało Ludzkie-Body (Head, hand, leg, belly, hair, eye, ear, tooth, teeth, shoulder, nose)
7. Ubrania- Clothes (T-shirt, trousers, blouse, jacket, jeans, sweater, socks)
8. Święta Wielkanocne- Easter (Bunny, easter eggs, basket, presents)
9. Szkoła – School (School subjects (Maths, English, PE, RE, Science, Geography etc.))
10. Czas Teraźniejszy Prosty- Present Simple Tense (Positives: I get up at 7 o’clock; Negatives: He doesn’t like football; Questions: What does he do all day?)
klasa V

1. Rodzina – Family (Mother, father, sister brother, niece, nephew, grandparents, cousins ,love, free time)
2. Ciało Ludzkie – Body (Head, hand, leg, belly, hair, eye, ear, tooth, teeth, shoulder, nose)
3. Szkoła – School (School subjects ( Maths, English, PE, RE, Science, Geography, desk, chalk, blackboard, etc.)
4. Jedzenie – Food (Bread, jam, milk, water, ketchup, hamburger, tomato)
5. Święta Bożegonarodzenia – Christmas (Christmas tree, candle, carol, family, presents, Santa Claus)
6. Ubrania – Clothes (T-shirt, trousers, blouse, jacket, jeans, sweater, socks)
7. Czasy teraźniejsze - Present Tenses (Present Continuous and Present Simple Tense –przykłady zdań napisanych w powyższych czasach)
8. Święta Wielkanocne – Easter (Bunny, easter eggs, basket, presents, hot-cross-buns)
9. Dom – House (Bedroom, kitchen, sitting room, bathroom)
10. Wakacje – Holidays (Summer, mountains, lake , the sea, on the beach, cafe, bar, park, travel, ice-cream, ride a bike etc.)
klasa VI

1. Czas Teraźniejszy Prosty - Present Simple Tense (Positives: I like swimming in the water; Negatives: She doesn’t write letters to us; Questions: Do you remember Jenny?)
2. Czas Teraźniejszy Ciągły - Present Continuous Tense (Positives: I’m looking for fingerprints; Negatives: She isn’t sweeping the floor; Questions: What is she doing?)
3. Nature (Plants: trees, apple, orange, rice, bamboo, flowers, grass, etc.; Animals: dog, cat, hen, horse, camel, wild animals, pets)
4. Sport (Basketball, football, volleyball, walking, swimming, canoeing, diving, running, shooting, skiing, skating)
5. Święta Bożegonarodzenia – Christmas (Christmas tree, candle, singing carols, family, presents, Santa Claus, a lot of food, ginger bread)
6. Free time (Reading books, watching TV, playing the computer, meeting friends, riding a bike, sleeping, etc.)
7. Czas przeszły prosty - Simple Past Tense (examples of those sentences from students books)
8. Święta Wielkanocne – Easter (Bunny, easter eggs, basket, presents)
9. Transport (Car, bus, tram, plane, horse, underground, bike,)
10. Wakacje - Holidays (Summer, mountains, lake, the sea, on the beach, cafe, bar, park, travel, ice-cream, ride a bike, friends, nice time, sport, etc.)

V. Metody i formy realizacji programu
Nauka języka angielskiego metodą map myśli pozwala uczniom zdobywać wiedzę i umiejętności kluczowe w sposób niekonwencjonalny, wykorzystując naturalny potencjał mózgu. Realizacja poniższego programu opiera się na metodzie mindnappingu. Uczniowie sporządzać będą mapy myśli na oddzielnych kartkach A4, wykorzystując kolorowe długopisy, kredki lub flamastry. Dla stworzenia lepszej atmosfery do pracy przy rysowaniu map myśli można włączyć przyjemną muzykę instrumentalną. Wykonane mapy myśli zostaną rozmieszczone na ścianach sali lekcyjnej tak aby każdy uczeń miał do nich swobodny dostęp a następnie będą prezentowane przez uczniów. Po paru dniach prace zostaną złożone do teczek prac ucznia i rozdane im pod koniec roku szkolnego. Na samo wykonanie map myśli zakłada się przeznaczenie 15-20 minut jednostki lekcyjnej.
Powyższa metoda jest nastawiona zarówno na aktywność indywidualną, pracę w parach jak i pracę zespołową. Oprócz samego kreowania map myśli uczniowie będą pracować z podręcznikiem i ze słownikiem. Zajęcia mogą przybierać też charakter konkursów na najciekawszą mapę myśli.

VI. Zakładane osiągnięcia uczniów
Umiejętności
Uczeń:
· Potrafi samodzielnie skonstruować mapę myśli na zadany temat
· Potrafi samodzielnie poprawnie zapisać słowa i zwroty
· Umie samodzielnie pozyskiwać wiedzę (słownik, podręcznik)
· Potrafi wyodrębnić żądaną informację z tekstu
· Umie zaprezentować wyniki swojej pracy

Postawy
Uczeń:
· Chętnie bierze udział w zajęciach
· Wykazuje się otwartością na nowe pomysły
· Jest kreatywny
· Umiejętnie współpracuje w zespole
Wiedza
Uczeń:
· Zna ideę map myśli i zasady ich tworzenia
· zna podstawowe słownictwo z następujących zakresów tematycznych: rodzina, zwierzęta, rośliny, człowiek, jedzenie, wakacje, szkoła
· zna konstrukcje podstawowych czasów teraźniejszych : Present Continuous i Present Simple Tense i czasu przeszłego Simple Past Tense


VII. Metody oceny osiągnięć uczniów
Kontroli i ocenie podlegają prace praktyczne oraz ich prezentacje indywidualne lub w parach. Wykorzystywana będzie skala ocen 1-6 zgodna z przedmiotowym systemem oceniania. Ocenie podlegać będzie pomysłowość i kreatywność pracy ucznia, wykazanie się wiedzą na zadany temat-odpowiedni dobór informacji, estetyka pracy oraz umiejętność zaprezentowania swojej mapy myśli przed grupą.

VIII. Ewaluacja programu
Podczas realizacji programu prowadzona będzie ewaluacja, która pozwoli zaobserwować zmiany dotyczące przyrostu umiejętności językowych, wkładu pracy uczniów i motywacji do nauki, stopnia atrakcyjności i efektywności powyższej metody.
Ewaluacja całościowa zostanie przeprowadzona po wdrożeniu programu, na podstawie danych zebranych w trakcie jego realizacji obserwacji, opinii autora programu i uczniów oraz ankiety końcowej adresowanej do uczniów (realizacja celów). Ostateczna ocena programu będzie się opierać na modelu SWOT (mocne strony, słabe strony, szanse i zagrożenia).

IX. Bibliografia
1. Buzan, T. and Buzan, B.. Mapy Twoich mysli. Łódź: Wydawnictwo Ravi. 2003.
2. Buzan T. Rusz gowa. Łódź: Wydawnictwo Ravi. 2000.
3. Lewandowska E, Maciszewska B Program nauczania języka angielskiego- nr DKW- 4014-43/00 , klasy IV-VI szkoły podstawowej
4. Skinner C. Friends 2. Podręcznik dla Szkoły Podstawowej. Essex. Pearson Education Limited. 2002.
5. Harmer.J. The Practice of English Language Teaching. Essex. Longman. 2001.