Przedstawiamy cykl scenariuszy godzin wychowawczych dotyczących programu profilaktycznego „Przemoc i agresja w środowisku szkolnym i poza nim” przeznaczonych dla klas IV-VI. Są tak skonstruowane, aby mógł je przeprowadzić każdy wychowawca w swojej klasie. Ich celem jest pomoc uczniom we wzajemnym poznawaniu się, w nazywaniu uczuć i emocji oraz w zdobywaniu umiejętności radzenia sobie ze złością i agresją.
Scenariusze powstały po ukończeniu przez nas kursu doskonalącego „Przemoc i agresja w szkole. Jak temu przeciwdziałać?”. Ich realizacja odbyła się w I semestrze roku szkolnego 2005/06. Zostały bardzo dobrze ocenione przez wychowawców i uczniów. W związku z tym planujemy ich kontynuację w II semestrze. Poniżej prezentujemy scenariusze dla klas VI.
Elżbieta Jabłońska Andrzelina Marzejon
SP Nr 3
Władysławowo
PROJEKT ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH DLA KLASY VI DOTYCZĄCY SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO PT. „ PRZEMOC I AGRESJA W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I POZA NIM” PT. „ RÓŻNIMY SIĘ MIĘDZY SOBĄ”
Motto :
„ Jest rzeczą szalenie niebezpieczną,
chcieć prowadzić wszystkich tą samą drogą do doskonałości .
Należy bowiem pamiętać , że każdy uczeń jest inny , posiada
różne zdolności i umiejętności , sprawność fizyczną , wydolność
oraz charakter”
Cel operacyjny: uświadomienie uczniom, że społeczeństwo składa się z różnych ludzi.
Cele szczegółowe:
- uczeń wie jakie cechy charakteru powodują akceptację i sympatię innych,
- uczeń wie jakie cechy charakteru nie są akceptowane przez innych,
- uczeń potrafi odróżnić pozytywne od negatywnych cech ,
- uczeń rozumie i akceptuje ,że ludzie różnią się cechami charakteru i wyglądem zewnętrznym.
Wstęp
Przedstaw uczniom temat zajęć , przekaż że jest on integralną częścią cyklu poświęconego szkolnemu programowi profilaktycznemu .Powiedz , że dzisiejsze zajęcia poprzez zabawę i pewien wysiłek mają pomóc każdemu z klasy lepiej się poznać i zrozumieć innych.
I. Zaproponuj zabawę pt. „ Wizytówka – plotka”
Na otrzymanej kartce formatu A4 niech narysują np. ulubioną potrawę, hobby, swoją mocną stronę ( bez wpisywania imienia ). Następnie w parach odgadują wzajemnie treść rysunków. Jeśli dane się zgadzają, przekazują partnerowi swoją karteczkę .Ten, kolejnej, wybranej osobie opowiada o poprzedniku, a następnie przekazuje jego wizytówkę, otrzymując nową. Zabawa toczy się aż do sygnału na zakończenie .Wszyscy się zbierają i opowiadają o osobie, której wizytówkę dostali na końcu .
Każdy odzyskuje swoją wizytówkę na której wpisuje swoje imię i gotową przypina .
Omówcie doświadczenia podczas tego ćwiczenia, czy zauważyliście coś ciekawego? Co napisał autor na kartce , co powiedziała o nim ostatnia osoba z klasy ?
Tak oto powstają plotki ! Efekt końcowy bardzo często odbiega od rzeczywistości
( 15 min. )
II. Przeczytaj uczniom tekst pt. „ Szkoła dla zwierząt „( ZAŁĄCZNIK NR 1). Rozdaj kilka egzemplarzy , niech śledzą tekst w grupach. Poproś dzieci o przedstawienie treści bajki własnymi słowami. O co chodzi w tej bajce ? Porównaj świat zwierząt do świata ludzi. Sprowokuj dzieci do dyskusji .
Przykłady wniosków :
- każdy jest inny
- ludzie dobierają się w związku z podobnymi celami , zainteresowaniami
- każdy ma jakieś mocne strony
- mało jest ludzi , którzy są świetni w każdej dziedzinie
( 15 min . ) III. Rozdaj uczniom kartki z narysowanymi konturami człowieka (ZAŁĄCZNIK NR 2).
Niech każdy dorysuje to, co jest dla niego najbardziej charakterystyczne. Rysunek ma dotyczyć nie tylko atrybutów zewnętrznych, ma również mieć związek z cechami charakteru : język – łatwość w mówieniu lub gadatliwość, uszy – jeśli ktoś potrafi słuchać, zamknięte oczy – jeśli mamy do czynienia z marzycielem, serce – gdy ktoś jest uczuciowy, pięści – jeśli ktoś często ich używa w kontaktach z innymi .
Kartki należy przypiąć do ściany. Zadaniem klasy jest odgadnąć kto jest autorem pracy. Po czym można było to stwierdzić ? Czyja praca była najłatwiejsza do odgadnięcia ? Czyją najtrudniej rozszyfrować? Ważne jest , by dzieci przed przypięciem kartek nie wiedziały co mają dalej robić – inaczej może istnieć niebezpieczeństwo że zapamiętają kto i gdzie powiesił swoją kartkę .
( 15 min. )
Zakończenie :
Każdy ma do zaoferowania coś innego . Coś , co go wyróżnia na tle grupy . Trzeba umieć to dostrzec i u siebie i u innych.
ZAŁĄCZNIK NR 1
SZKOŁA DLA ZWIERZĄT
„Kiedyś lew, jako król zwierząt doszedł do wniosku, że musi zrobić coś wyjątkowego, aby sprostać problemom „Nowego Świata" – i założył szkołę. Jej program zawierał bieganie, pływanie, wdrapywanie się na drzewa i latanie. Aby łatwiej było szkołę prowadzić, każde zwierzę uczestniczyło we wszystkich zajęciach.
Kaczka świetnie pływała, szczerze mówiąc, lepiej niż jej nauczyciel, miała też znakomite stopnie z latania, ale bardzo słabo biegała. Ponieważ była w tym taka słabiutka, zostawała po lekcjach, a nawet rzuciła pływanie, żeby ćwiczyć się w bieganiu. Na skutek tego jej błona pławna wytarła się i w pływaniu kaczka stała się już tylko przeciętna. Jednak przeciętność jest w szkole akceptowana, toteż nikt się tym nie przejmował - z wyjątkiem samej kaczki. Zając był najlepszy w klasie z biegania, jednak pływanie kosztowało go tak wiele, że się załamał nerwowo.
Wiewiórka była świetna we wdrapywaniu się na drzewa, dopóki nie wpadła w głęboką frustrację na lekcji latania, kiedy nauczyciel zamiast z góry na dół, kazał jej polecieć z ziemi na szczyt drzewa. Z powodu nadmiernego wysiłku naciągnęła sobie ścięgno, tak że w efekcie dostała trójkę z wdrapywania się i dwójkę z biegania.
Orzeł był trudnym uczniem i trzeba go było surowo karać. Wprawdzie we wspinaniu się na drzewa pokonywał wszystkich, ale upierał się, żeby robić to na swój sposób. Na koniec roku nienormalny węgorz, który świetnie pływał, a także potrafił biegać, wspinać się i trochę latać, miał najwyższą średnią, i to on właśnie wygłaszał mowę pożegnalną. Psy stepowe nie posyłały swoich dzieci do szkoły i zwalczały podatki, gdyż administracja nie chciała włączyć do programu przedmiotu rycia w ziemi i kopania nor. Ich dzieci oddano w termin do borsuka, a później dołączyły do świstaków i susłów, dając początek bardzo dobrej prywatnej szkole.”
Elżbieta Jabłońska Andrzelina Marzejon
SP Nr 3
Władysławowo
PROJEKT ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH DLA KLASY VI DOTYCZĄCY SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO „ PRZEMOC I AGRESJA W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I POZA NIM” PT. „ JAK RADZIĆ SOBIE ZE ZŁOŚCIĄ? „ CZ.1
Motto :
„ Jest rzeczą szalenie niebezpieczną , chcieć prowadzić wszystkich tą
samą drogą do doskonałości .
Należy bowiem pamiętać , że każdy uczeń jest inny , posiada
różne zdolności i umiejętności , sprawność fizyczną , wydolność
oraz charakter”
Cel operacyjny: uświadomienie uczniom, że są różne sposoby wyrażania złości.
Cele szczegółowe:
- uczeń wie jakie sytuacje doprowadzają do powstawania złości u ludzi,
- uczeń wie jakie reakcje wywołuje złość,
- uczeń wie jakie są nie agresywne sposoby rozładowywania złości,
- uczeń potrafi stosować nie agresywne sposoby rozładowywania złości,
- uczeń rozumie że agresywne reakcje utrudniają kontakty społeczne.
Wstęp
I. Przedstaw dzieciom temat zajęć , powiedz o złości , wściekłości – to uczucia towarzyszące nam od dawna , zarówno dotyczą dzieci , jak i dorosłych Powiedz co robisz kiedy jesteś zły , zdenerwowany . Poproś chętnych , by powiedzieli i POKAZALI co robią w takiej sytuacji (10 min.)
II. Obelgi czy wyzwiska nie są mile słyszanymi wyrazami. Zdarza się jednak , że często ich ludzie używają , różnorodność jest duża . Zaproponuj dzieciom zabawę pt. „ Alfabet przezwisk „- na kartce formatu A4 każdy wypisuje litery alfabetu – jedna pod drugą ( x i y odrzucamy ) , a następnie szuka możliwie jak najwięcej przezwisk zaczynających się od poszczególnych liter.
Przykład:
A – anormalny ,
B – bęcwał , baran
C – cymbał itd.
Chętni czytają swoje wyrazy. Czy wszyscy znają ich znaczenie ? Wyjaśnijcie sens . Dlaczego są obraźliwe ? Jak czuje się osoba , która zostaje tak nazwana ?Jak czuje się agresor ? Które słowa są najbardziej obraźliwe i dlaczego ? Dlaczego zakazuje się używania niektórych wyrazów z listy ? Spróbuj sprowokować dyskusję na ten temat. Dobrze byłoby, gdyby sami uczniowie doszli do wniosku , że te prostackie i najbardziej wulgarne przezwiska pochodzą od nieskomplikowanych ludzi. (15 min.)
III .Podziel klasę na 4 – 5 – osobowe zespoły.
Zaproponuj , aby dzieci ułożyły tekst do jakiejś znanej melodii . Tematem ma być agresja , złość , przemoc
Przykład :
Melodia – „ Lepszy model „
Znów się zepsułeś i nawaliłeś
Pobiłeś kogoś oraz skrzywdziłeś
Naprawić trudno będzie to naraz ,
Lecz wiem co zrobię ....
Nawalę tobie !
IV. Poproś każdą z grup, by przedstawiła swoją propozycję. Zbierz prace i przechowaj .
( 20 min. )
Zakończenie
Podziękuj uczniom za aktywne uczestnictwo, zapytaj jak czuli się, zwłaszcza podczas ćwiczenia II
Elżbieta JabłońskaAndrzelina Marzejon
SP Nr 3
Władysławowo
PROJEKT ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH DLA KL. VI DOTYCZĄCY SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO „ PRZEMOC I AGRESJA W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I POZA NIM „ PT. „ JAK RADZIĆ SOBIE ZE ZŁOŚCIĄ? „ CZ.2
Motto :
„ Jest rzeczą szalenie niebezpieczną , chcieć prowadzić wszystkich tą
samą drogą do doskonałości .
Należy bowiem pamiętać , że każdy uczeń jest inny , posiada
różne zdolności i umiejętności , sprawność fizyczną , wydolność
oraz charakter”
Cel operacyjny: uświadomienie uczniom, że są różne sposoby wyrażania złości.
Cele szczegółowe:
- uczeń wie jakie sytuacje doprowadzają do powstawania złości u ludzi,
- uczeń wie jakie reakcje wywołuje złość,
- uczeń wie jakie są nieagresywne sposoby rozładowywania złości,
- uczeń potrafi stosować nieagresywne sposoby rozładowywania złości,
- uczeń rozumie że agresywne reakcje utrudniają kontakty społeczne
Wstęp
Przypomnij uczniom co robiliście na ostatnich zajęciach i zapytaj jaki występ podobał się klasie najbardziej . Zaproponuj występ tej grupy . ( 5 min.)
I Zaczepki , obraźliwe słowa , które często nas denerwują , wprawiają w zły nastrój, są sygnałem że osoba je wypowiadająca nie potrafi sobie radzić z własnymi uczuciami.
Najprościej byłoby sobie to uświadomić i nauczyć się sposobów rozładowywania złych emocji. Jednym z możliwych sposobów jest „ odwracanie złości”.
Zazwyczaj odpowiedź na zaczepkę przychodzi zbyt późno . To ćwiczenie może pomóc w odparciu ataku. Po prostu warto się zastanowić jak inteligentnie i dowcipnie odpowie- dzieć na jakiś brzydki epitet.
Zaproponuj dzieciom aby przypomniały sobie określenia z poprzednich zajęć i spróbowały dowcipnie odpowiedzieć na brzydki epitet.
Przykłady:
„cherlak „ - „ wyglądasz mi na mięśniaka , może chcesz być moim doradcą ? „
„ głupek „ - „ żal mi ciebie , twój przypadek jest dużo gorszy „
Przedstawcie swoje propozycje na forum klasy , najciekawsze zapiszcie na dużej kartce papieru. ( 15 min. )
II Zastanówcie się jakie sytuacje najbardziej denerwują poszczególne osoby w klasie.
Powiedz dzieciom , aby zastanowiły się co najbardziej je denerwuje i podzieliły koło w zależności od stopnia zdenerwowania , czyli jeśli złości kogoś spóźnianie się , to wpisuje to w koło i dzieli taką jego część , jaką uważa za stosowną.
Najpierw niech dzieci porównają swoje prace w grupach , a dopiero potem niech omówią je na forum klasy.( 15 min. )
III Na dużym formacie papieru niech cała klasa spróbuje ustalić na podstawie prac wszystkich co jest najbardziej denerwujące . Praca powinna zostać umieszczona w widocznym miejscu
Dobrze byłoby zmobilizować klasę do zastanowienia się nad tym co jest denerwujące i dlaczego ?. (10 min.)
Zakończenie
Podziękuj uczniom za aktywne uczestnictwo w zajęciach, zapytaj co sprawiło im trudność, z czym poradzili sobie bez trudu? |
