Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Powodzenia i niepowodzenia szkolne

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1760 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

   Z niepowodzeniami szkolnymi mamy do czynienia od początku istnienia szkoły. Pojęcie „niepowodzenia szkolne” najczęściej definiowane jest jako wyraźne rozbieżności „między celami edukacji a osiągnięciami szkolnymi uczniów oraz kształtowaniem się negatywnego stosunku młodzieży wobec wymagań szkoły” (W. Okoń, 1996).      Według J. Konopnickiego (1966) jest to stan w jakim znalazło się dziecko na skutek niemożności sprostania wymaganiom szkolnym.
     Tak rozumiane niepowodzenia szkolne mogą przybierać formę niepowodzeń ukrytych, jawnych, przejściowych, względnie trwałych, odwracalnych bądź nieodwracalnych. Do najbardziej ewidentnych niepowodzeń należy zaliczyć drugoroczność, wieloroczność, odpad, odsiew szkolny.     Niepowodzenie to nie tylko przykrość dla samego dziecka i kłopot dla jego rodziny. Doznawane często wpływają niekorzystnie na ogólny rozwój jednostki, na jej psychikę, motywację, obraz samej siebie, przyczyniając się tym samym do poważnych konsekwencji społecznych.     Jeśli szkołę ujmiemy jako system, to w systemie tym możemy wyodrębnić swoistego rodzaju podsystemy, którym możemy przypisywać powodzenia i niepowodzenia szkolne. Zdaniem W. Kojsa (1998) mogą to być powodzenia i niepowodzenia:
a.        osób powołujących szkołę, nadzorujących i administrujących oświatę,
b.        uczących się,
c.        nauczających,
d.        autorów i twórców środków edukacyjnych,
e.        rodziców jako opiekunów, współwychowawców i współnauczycieli,
f.        pracodawców zatrudniających absolwentów,
g.        opiniodawców publicznych wpływających na świadomość edukacyjną
              społeczeństwa.
Analiza pojęć „niepowodzenia” i „niepowodzenia szkolne” pozwala na sporządzenie zależnościowego i hierarchicznego ich układu, w którym niepowodzenia szkolne są pojęciem najszerszym i obejmują niepowodzenia nauczycieli, a także niepowodzenia uczniów. W skład niepowodzeń nauczycieli wchodzą zarówno niepowodzenia wychowawcze i dydaktyczne, jak również niepowodzenia organizacyjne. Jeśli chodzi o niepowodzenia uczniów, obejmują one niepowodzenia w zachowaniu się oraz niepowodzenia w nauce (K.M. Czarnecki, 1998).     W każdej klasie szkolnej można dostrzec różnice w sposobie i wynikach uczenia się dzieci. Źródeł takiego stanu rzeczy jest wiele, podobnie jak jest wiele opinii na temat przedstawionego problemu, począwszy od przeładowanego materiałem i wymaganiami, zbyt ambitnego programu nauczania, poprzez wskazywanie na brak odpowiednich kompetencji nauczycieli, feminizację zawodu nauczycielskiego, przepełnienie klas, ubogie wyposażenie sal w nowoczesne media dydaktyczne, aż po brak zainteresowania wielu spośród rodziców wynikami w nauce ich dzieci. Nie bez znaczenia pozostaje fakt obecnej sytuacji na rynku pracy. Widmo bezrobocia w zamian za długoletni czas edukacji wpływa niekorzystnie na motywację dzieci i młodzieży do nauki.  Przyczyny niepowodzeń szkolnych można rozpatrywać więc w trzech kategoriach, jako:
1)     przyczyny społeczno-ekonomiczne (np. złe warunki materialne i mieszkaniowe, rozpad struktury rodziny),
2)     przyczyny biopsychiczne( zły stan zdrowia, niedorozwój umysłowy, wady fizyczne),
3)     przyczyny pedagogiczne (brak pomocy dydaktycznych, nadmierna liczba uczniów w kasie).     /Cz. Kupisiewicz, 1965/
Środowisko, w którym wzrasta i wychowuje się dziecko ma duży wpływ na późniejsze efekty edukacyjne. Warunkiem prawidłowego rozwoju osobowości dziecka jest właściwa atmosfera w domu, zaspokajanie potrzeb dziecka, troska o jego poziom intelektualny i moralny, o stan zdrowia, nie bez znaczenia pozostaje też sytuacja materialna rodziny.     Stosunek młodego człowieka do nauki w dużym stopniu zależy od postawy rodziców do dziecka i do procesu kształcenia. Systematyczne posyłanie dziecka do szkoły, zaopatrzenie go w niezbędne przybory, zapewnienie odpowiedniego miejsca i ciszy do odrabiania lekcji nie są jednak wystarczającymi czynnikami, które gwarantują osiągnięcie pozytywnych wyników w nauce. O powodzeniu szkolnym w dużym stopniu decyduje atmosfera panująca w rodzinie, wolna od nadmiernych napięć, pośpiechu, nerwowości, nacechowana życzliwością. Dziecko przychodzące do szkoły po raz pierwszy jest już pod wieloma względami ukształtowane. W toku dotychczasowego wychowania w rodzinie, a także w przedszkolu został już w dużej mierze uformowany jego stosunek do różnych przedmiotów, jego postawa wobec określonych zjawisk, sposób reagowania na bodźce emocjonalne i intelektualne. Zachowanie oraz rozwój fizyczny i psychiczny uzależniony jest nie tylko od oddziaływań wychowawczych, ale również od zadatków wrodzonych oraz od warunków, w jakich się one rozwijają.    Wśród czynników mających wpływ na efekty procesu kształcenia wymienia się:
·        poziom inteligencji ucznia,
·        temperament,
·        cechy charakteru,
·        stan zdrowia,
·        rozwój psychomotoryczny.
   Jak twierdzi B.Łuczak (2000), harmonijny rozwój psychomotoryczny dzieci w znacznym stopniu warunkuje możliwość osiągania przez nie sukcesów edukacyjnych. Większość uczniów rozpoczynających naukę szkolną wykazuje prawidłowy rozwój umysłowy, a znaczny procent dzieci rozwija się w tempie przyspieszonym. Badania naukowe nad uczniami, którzy napotykają na trudności w nauce szkolnej, wykazują, że ich rozwój jest prawidłowy, jednak przebiega w sposób nieharmonijny.
Na wyniki w nauce szkolnej ma znaczący wpływ także układ nerwowy. Przy prawidłowo funkcjonującym układzie nerwowym uczeń jest w stanie podjąć wytężony wysiłek umysłowy, koncentrować się przez dłuższy czas na jednym przedmiocie czy zadaniu, potrafi panować nad swoimi emocjami.
W młodszym wieku szkolnym wiele dzieci przejawia nadpobudliwość psychoruchową. Nie chodzi tu jednak o dzieci „tylko” bardzo aktywne. Zdarzają się uczniowie, którzy nie są w stanie usiedzieć na lekcji. Wstają, przeszkadzają uczącemu i kolegom, są nie do ujarzmienia. Nie pomagają żadne kary. Zachowanie takie może wskazywać na syndrom ADHD czyli zespół zaburzeń braku koncentracji i nadpobudliwości. Zakłada się, że w powstawaniu ADHD odgrywają rolę czynniki genetyczne. Nie ma jednak żadnych testów, które pozwalałyby na jednoznaczne stwierdzenie choroby. Zatem postawienie diagnozy przez psychologa, pediatrę lub neurologa dziecięcego musi opierać się jedynie na porównaniu dziecka i jego zachowania z objawami kontrolnymi. ADHD nie może być traktowane w kategoriach zwykłej choroby i leczone wyłącznie farmakologicznie – żeby pomóc dziecku nadpobudliwemu, potrzebne jest współdziałanie rodziców i pedagogów. Ostatnią grupę przyczyn niepowodzeń szkolnych stanowią czynniki pedagogiczne. Do najważniejszych zaliczyć można: treści, formy, metody, środki nauczania i wychowania, warunki w jakich przebiega praca dydaktyczno- wychowawcza (dwuzmianowość, nadmierna liczba uczniów w klasie) , brak właściwego przygotowania się nauczycieli do lekcji, nieprzystosowanie programów na możliwości ucznia. W grupie tej znajdują się również czynniki związane z wadliwą pracą ucznia: niechęć do nauki, lenistwo, lekceważenie obowiązków szkolnych.  Znajomość uwarunkowań i podstawowych symptomów zjawiska niepowodzeń edukacyjnych pozwala na całościowe podejście do zagadnień profilaktyki, diagnozy i terapii pedagogiczne.   Profilaktyka pedagogiczna (zapobieganie opóźnieniom) powinna być realizowana przez nauczyciela jako:
Ø     nauczanie problemowo-grupowe: w tym nauczaniu uczniowie pracują w 3-5 osobowych grupach nad rozwiązaniem problemów. Ucznia słabego nauczyciel łączy z uczniami lepszymi w nauce. Uczniowie zdolniejsi pomagają w pracy uczniom słabszym. W ten sposób uczeń z trudnościami w nauce nabiera wiarę we własne możliwości i uzupełnia brakujące wiadomości;
Ø     systematyczna kontrola wykonywanych przez uczniów prac domowych;
Ø     racjonalne organizowanie lekcji powtórzeniowych;
Ø     jawne ocenianie wyników nauczania;
Ø     włączenie organizacji uczniowskich do walki z niepowodzeniami;
Ø     współpraca z rodzicami, opiekunami ucznia.
   Nauczyciel uświadamia rodzicom rzeczywistą sytuację dziecka i jego ograniczone możliwości w szkole. Ponadto wywiad środowiskowy może wiele wnieść do pracy terapeutycznej nauczyciela z uczniem trudnym. Pozwala on na zebranie dokładnych informacji na temat warunków życia dziecka.
   Podczas diagnozy pedagogicznej nauczyciel obserwując swoich uczniów wykrywa luki w ich wiadomościach. Następnie zastanawia się, jaka terapia pedagogiczna będzie najskuteczniejsza w stosunku do każdego ucznia, który napotyka na trudności szkolne. W terapii pedagogicznej stosuje się indywidualizację  nauczania, która przejawia się między innymi w prowadzeniu lekcji na kilku poziomach, zróżnicowaniu prac domowych czy indywidualnymi zaleceniami wyrównawczymi.

 Dostatecznie szybkie stwierdzenie przyczyn niepowodzeń szkolnych może stanowić realną szansę skutecznej pomocy uczniowi, która może przybrać m.in. następujące formy:
·        umożliwienie uczniowi słabszemu nawiązanie kontaktu z uczniem osiągającym bardzo dobre wyniki w nauce danego przedmiotu,
·        powierzenie uczniowi mającemu kłopoty i trudności pewnych obowiązków związanych z danym przedmiotem,
·        włączenie uczniów słabych do zespołów wyrównawczych,
·        systematyczna kontrola wykonywanych przez dziecko zadań,
·        organizowanie pomocy dziecku: ustalanie planu pracy, mobilizowanie do samodzielności, do organizowania sobie pracy, wyrabianie odpowiedniego stosunku do nauki, wskazywanie alternatywnych metod uczenia się.
Wszelkie oddziaływania terapeutyczne mają szansę powodzenia jedynie wówczas, gdy będą stosowane systematycznie przy współpracy szkoły i domu rodzinnego ucznia.
Nauczyciel, który chce pomóc dziecku w trudnościach szkolnych, powinien:
1)     prowadzić systematyczną obserwację ucznia przez cały rok szkolny oraz analizować wnikliwie wytwory jego pracy;
2)     dobrze poznać swoich wychowanków i ich środowisko rodzinne;
3)     indywidualizować pracę na lekcji, szczególną opieką otaczając uczniów z trudnościami;
4)     stosować ćwiczenia korektywne, umożliwiające wdrożenie uczniów do systematyczności, kontroli, czy koncentracji uwagi;
5)     utrzymywać stały kontakt z rodzicami dziecka;
6)     pozostawać w stałym kontakcie z psychologiem, pedagogiem, poradnią psychologiczno-pedagogiczną (B.Łuczak, 1998).
Uświadomienie sobie przez nauczycieli czynników, które stają się źródłem hamowania edukacyjnych sukcesów uczniów, a tym samym wywołują zaburzone formy zachowania, stanowi podstawowy krok do podejmowania wszelkich działań diagnostycznych i profi-laktycznych.


Dorota Gargul

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie