Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Uczucia rodziców względem dziecka z dysfunkcją intelektualną

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3564 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Inspiracją do napisania poniższego artykułu jest współpraca z rodzicami moich uczniów – dzieci z dysfunkcją intelektualną. Przedstawiam rodzaje i zmienność uczuć, które towarzyszą rodzicom w różnych okresach życia ich dzieci. Moimi przemyśleniami na ten temat pragnę podzielić się z innymi nauczycielami pracującymi z dziećmi z niepełnosprawnością umysłową.

Rodzinę dziecka upośledzonego coraz częściej spostrzega się jako przedmiot i podmiot terapii. Panuje coraz większe zrozumienie dla bardzo trudnej sytuacji psychologicznej rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi umysłowo, wielości typów problemów, z którymi się one borykają (*****ninghum, 1992). Rośnie świadomość, iż tylko poprzez pomoc rodzinie możliwa jest pomoc w rozwoju dziecka, gdyż upośledzony rozwój dziecka jest dla rodziny źródłem bardzo wielu cierpień, a także innych uczuć i emocji. Części tego cierpienia udałoby się z pewnością uniknąć albo przetworzyć na życiodajną siłę, gdyby istniały określone warunki społeczne, psychologiczne i duchowe (M. Kościelska, 1998, s. 22).
Nie ma chyba uczuć, których nie przeżywaliby rodzice dzieci z niepełnosprawnością umysłową. Jednym z rodzajów uczuć towarzyszących rodzicom jest lęk występujący w różnych okresach. I tak M. Kościelska w swojej książce pisze o:
· lęku przed narodzeniem dziecka, w tej grupie jest – lęk przed macierzyństwem;
· lęku przed nienormalnością dziecka. Z badań M. Strzeleckiej, prowadzonych pod kierunkiem M. Kościelskiej we współpracy z trzema Ośrodkami Badań Prenatalnych w Polsce (Instytut Psychiatrii i Neurologii, Instytut Matki i Dziecka, Centrum Zdrowia Dziecka), wynika, że wcześniej wymieniony lęk jest zasadniczym motywem wykonywania badań prenatalnych. W części przypadków lęk ten jest głównie udziałem specjalistów, kierujących kobiety na badania ze względu na tzw. wskazania wiekowe, przebyte choroby lub porody dzieci upośledzonych. We wspomnianych badaniach okazało się, że źródłem tego lęku mogą być zarówno realne zagrożenia dla jego rozwoju, wynikające z przyczyn zdrowotnych, jak też zagrożenia o charakterze fantazmatycznym, wynikające z urojeń i tzw. złych przeczuć (M. Kościelska, op. cit., s. 44);
· lęku w czasie porodu – A. Maryniak w swych badaniach stwierdziła, że większość kobiet w trakcie porodu „nie myśli o dziecku”, jest skupiona na lęku o siebie i na swoim bólu, albo też na zadaniu i jego właściwej realizacji (M. Kościelska, op. cit., s. 45);
· lękach występujących po porodzie – wśród różnych rodzajów lęku, które występują u kobiet bezpośrednio po porodzie, na szczególną uwagę zasługuje ten, który się wiąże z przeczuciem złego stanu dziecka;
· lękach związanych z troską o życie dziecka, udziałem matek są emocje związane z rozpoznawaniem wady czy upośledzenia. Zasadniczą rolę odgrywa pierwsza informacja, w której – zdaniem M. Kościelskiej – występuje niedosyt informacyjny, agresywność w przekazywaniu informacji, wartościowanie informacji;
· lęku przed wrogością otoczenia społecznego;
· lęku przed zaprzepaszczeniem szans;
· lęku przed konfrontowaniem swojego dziecka z nowymi sytuacjami życiowymi;
· lęku przed przyszłością (M. Kościelska, op. cit., s. 49).
Według M. Kościelskiej, konsekwencją lęku jako dominującego przeżycia w kontakcie z dzieckiem oraz między rodzicami i światem jest dążenie do unikania tego kontaktu albo próba ochrony przed nim za pomocą całego systemu obron, w tym obron o charakterze psychologicznym (M. Kościelska, op. cit., s. 50). Ma to negatywne konsekwencje i dla rozwoju dzieci, i dla samych rodziców.
Kolejną grupą uczuć przeżywanych przez rodziców dzieci z dysfunkcją umysłowa jest żałoba, do której zaliczamy rozpacz, smutek, apatię, depresję, zniechęcenie, wyrażające się obniżeniem nastroju i dynamiki życiowej. Występuje utrata takiego obiektu miłości, jakim jest dla rodziców ich własne Ja. Występuje także kryzys tożsamości, który obserwujemy u części rodziców, w związku z odebraniem im przez dziecko idealnego obrazu siebie, nie jest naprawdę powodowany faktem upośledzenia dziecka. Uczucie żałoby ma to do siebie, że maleje z czasem. Po okresie od pierwszego roku życia do trzech lat zazwyczaj następują u rodziców reakcje adaptacyjne i rozwijają się strategie radzenia sobie z sytuacją, mimo zdarzających się deklaracji w rodzaju „Nigdy się z tym nie pogodzę”. Natomiast uczucia żałoby aktywizują się w określonych klasach sytuacji: w konfrontacji ze zdrowymi dziećmi i ich osiągnięciami w okresach przełomowych dla typowych form rozwoju aktywności dzieci, jak rozpoczynanie nauki szkolnej, pierwsza Komunia Święta. Zdaniem autorki, czynnikiem mającym bardzo poważne znaczenie w wyjściu z żałoby jest wsparcie społeczne, a także kontakty rodziców między sobą. Pewną rolę w procesie wychodzenia z żałoby odgrywają też specjaliści (M. Kościelska, op. cit., s. 54).
Kolejna grupa to uczucia wrogości pojawiające się w życiu rodziców w różnych momentach przed urodzeniem i wiązały się z pretensjami o zapłodnienie, przybierały postać nienawiści do „brzucha”, irytacji czy wściekłości z powodu różnych utrudnień życiowych w okresie ciąży.
Następna grupa uczuć agresywnych dotyczy dzieci. Biorąc pod uwagę, że wiele dzieci ujawniających zaburzenia w rozwoju przysparza ponadprzeciętnych trudności opiekuńczych, rodzice odczuwają zmęczenie i na podłożu takiego wyczerpania łatwiej dochodzi do irytacji i wybuchów złości.
Jeszcze inna grupa uczuć agresywnych kierowana jest wobec siebie. Poczucie wstydu i upokorzenia, jakie niektórzy rodzice przeżywają z tytułu posiadania upośledzonego dziecka, jest pochodną od wyobrażenia o upośledzeniu jako o czymś hańbiącym, umniejszającym wartość i poczucie własnej wartości.
Ostatnią grupą uczuć przeżywanych przez rodziców dzieci z niepełnosprawnością umysłową jest miłość. Według M. Kościelskiej, to szczególna kombinacja miłości i bólu, cierpienia, lęku i rozpaczy sprawia, że wśród rodziców dzieci o zaburzonym rozwoju można wyróżnić szczególne typy uczuć rodzicielskich, z których nie wszystkie są jednakowo dla dzieci korzystne, niektóre tworzą zagrożenie nadmiernym uzależnieniem czy nasyceniem emocjami zbyt dla dziecka trudnymi (M. Kościelska, op. cit., s. 59).
Autorka wymienia następujące typy miłości:
- miłość symbiotyczna,
- miłość poświęcająca się i rekompensująca,
- miłość wstydliwa,
- miłość przebojowa,
- miłość z oddali,
- miłość zracjonalizowana,
- miłość nie odwzajemniona,
- miłość własna,
- miłość rozumna,
- miłość za wszelką cenę dążąca do normalności,
- miłość uszczęśliwiająca (M. Kościelska, op. cit., s. 59).
Wymienione typy miłości ani nie wyczerpują wszystkich możliwych rodzajów tego uczucia, ani też nie wykluczają się wzajemnie. Stosunek rodziców do dzieci, zwłaszcza przysparzających problemów, jest psychologicznie bardzo złożony i podlega zmianom. Z pewnością prawdziwe jest stwierdzenie, że wszyscy rodzice w jakimś okresie przeżywali: lęk i wrogość, i rozpacz, i nadzieję, i różne odmiany miłości zarówno uszczęśliwiającej, jak i unieszczęśliwiającej, choć oczywiście w poszczególnych przypadkach można mówić o dominacji jakiegoś typu emocjonalnego przeżywania i jego wiodącej roli w kształtowaniu aktywności.
Należałoby pomóc rodzinom mającym dziecko specjalnej troski. Warto zadać pytanie, jakie postawiła M. Kościelska: „Czego potrzeba rodzinie?”
Wymieniła czynniki, których zaspokojenie w znacznym stopniu poprawi sytuację tych rodzin. Należą do nich:
· akceptacja społeczna,
· dobre miejsce dla dziecka w systemie społecznych służb opiekuńczych, edukacyjnych i rewalidacyjnych,
· pełna, prawdziwa i wyczerpująca informacja,
· specjalistyczna pomoc nakierowana na dziecko oraz na samych rodziców,
· wspólnota, grupa dająca poczucie więzi i oparcia, a także modelująca wzorce konstruktywnego radzenia sobie z sytuacją,
· ułatwiające życie usprawnienia techniczne (M. Kościelska, op. cit., s. 95).
Wyżej wymienione czynniki, prawidłowa współpraca rodziców i specjalistów w znacznym stopniu poprawią trudną sytuację rodzin mających dziecko z dysfunkcją intelektualną.

Bibliografia
M. Kościelska, Oblicza upośledzenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

Opracowała: mgr Ewa Klimczak

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie