Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Czytanie ze zrozumieniem w nauczaniu zintegrowanym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 7933 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Celem napisania artykułu jest uświadomienie nauczycielom i rodzicom, jak ważną, a zarazem trudną umiejętnością jest rozumienie czytanego tekstu oraz przedstawienie sposobów rozwijania tej sztuki na pierwszym etapie edukacji.

Czytanie to podstawowa umiejętność człowieka, umożliwiająca mu właściwe funkcjonowanie we współczesnym świecie. Jest to proces złożony i kształtuje się od najmłodszych lat życia dziecka. Jednak opanowanie tej umiejętności nie jest rzeczą łatwą,
o czym wiedzą nauczyciele i rodzice dzieci rozpoczynających naukę czytania. Jest ono uzależnione od wielu czynników. Jednym z nich są metody stosowane w nauce czytania. Ważne jest również wzbudzenie zainteresowania słowem drukowanym. Nauka czytania sześciolatków powinna być przede wszystkim wspieraniem dzieci w rozwoju, a nie celem samym w sobie. Winna być źródłem pozytywnych przeżyć dziecka. Przynosząc satysfakcje
z osiągniętego sukcesu, niezależnie od rzeczywistego poziomu umiejętności będzie pobudzać ich dalszy rozwój w obrębie wszystkich sfer. Według J. Malendowicza do podstawowych warunków umożliwiających opanowanie umiejętności czytania należy odpowiedni poziom dojrzałości umysłowej , prawidłowy rozwój mowy oraz sprawność fizyczna.

Podstawowym celem czytania jest rozumienie tekstu. Tylko te informacje, które uczeń dobrze rozumie, potrafi właściwie wykorzystać. Jeśli dziecko nie rozumie czytanego tekstu rezygnuje z uczenia się lub uczy się na pamięć. Dobre opanowanie tej umiejętności otwiera perspektywę systematycznego i skutecznego uczenia się, pokonywania trudności w procesie uczenia się i pogłębianie wiedzy.

Według W. Zborowskiego istotę rozumienia czytanego tekstu stanowi uchwycenie jego sensu. Na rozumienie składają się elementy spostrzeżeniowe, pamięciowe, myślowo – rozumowe, wyobrażeniowe oraz emocjonalne.

Według profesora R. Więckowskiego wyróżnia się trzy poziomy rozumienia tekstów:

· poziom I – uczeń wyodrębnia kolejne fakty, zdarzenia, zapamiętuje je i odtwarza na polecenie nauczyciela;
· poziom II – uczeń wyodrębnia związki przyczynowo-skutkowe między faktami  i zdarzeniami;
· poziom III – uczeń wyodrębnia myśl pierwotną , czyli ideę utworu.

Dla dzieci rozpoczynających naukę czytania typowe jest dosłowne rozumienie treści. Dopiero później dziecko jest w stanie odnaleźć w czytanym tekście sens ukryty.

Zrozumienie tekstu zależy od kilku czynników. Należą do nich:
  1. Czynniki psychologiczne:
- tkwiące w dziecku (słuch fonematyczny, percepcja wzrokowa, zdolności intelektualne, pamięć, koncentracja uwagi, pewność siebie, zainteresowania, doświadczenie życiowe);
- tkwiące poza dzieckiem (sytuacja, w której przebiega proces czytania).

2. Czynniki pedagogiczne:

- tkwiące w dziecku (stopień zmechanizowania czytania, umiejętność dostosowania tempa do rodzaju tekstu, orientacja w układzie zdań, wszechstronne przygotowanie do czytania, tj. poprawność wymowy, rozumienie znaczenia słów i pojęć);
- tkwiące poza dzieckiem (styl tekstu, struktura języka, bodźce stosowane przez nauczyciela).

Warunki sprzyjające rozumieniu to:
- dostosowanie stopnia trudności czytanego tekstu do poziomu czytelnika;
- przygotowanie do czytania (wyjaśnienie niezrozumiałych słów itp.);
- odpowiednia motywacja;
- właściwa atmosfera, umożliwiająca skupienie podczas czytania.

Pracę nad wdrażaniem uczniów do tej umiejętności należy rozpoczynać jak najwcześniej, pamiętając jednak o tym, iż dziecko mające trudności w czytaniu ma również trudności w rozumieniu treści.
We wczesnym dzieciństwie, gdy dziecko nie czyta samodzielnie umiejętność tę należy rozwijać poprzez tzw. czytanie pasywne, które polega na czytaniu tekstu przez inną osobę,
ze zwróceniem szczególnej uwagi na właściwą intonację, po to, aby przyciągnąć uwagę dziecka. Dużą rolę ma też właściwy dobór tekstu. Jego treść musi być bliska dziecku i zgodna z jego zainteresowaniami. Do sprawdzenia rozumienia służą odpowiedzi na pytania dotyczące wysłuchanej treści, prace plastyczne, gesty, opowiadanie tekstu. Jest to już dla dziecka pewna forma treningu przed samodzielnym najpierw głośnym, a później cichym czytaniem ze zrozumieniem. W edukacji wczesnoszkolnej należy systematycznie stosować ćwiczenia rozwijające czytanie ze zrozumieniem, stosując zasadę stopniowania trudności w zależności od wieku i poziomu rozwoju dziecka.
Propozycje ćwiczeń:
  1. Wyszukiwanie wyrazów z daną literą w różnych jego pozycjach.
  2. Wyszukiwanie wyrazów w tekście np. oznaczających imiona, nazwy pór roku itp.
  3. Układanie rozsypanek wyrazowych.
  4. Uzupełnianie zdań z lukami.
  5. Dobieranie podpisów do obrazków.
  6. Wykonywanie poleceń pisemnych.
  7. Odpowiedzi na samodzielnie przeczytane pytanie.
  8. Porządkowanie zdań.
  9. Wyszukiwanie fragmentów tekstu na dany temat.
  10. Zdawanie relacji z samodzielnie przeczytanego tekstu.
  11. Ciche czytanie jako przygotowanie do dłuższych wypowiedzi
Ćwiczenia takie w pierwszym etapie edukacji wdrażają uczniów do rozumienia czytanego tekstu, a jednocześnie informują nauczyciela o jego postępach w tym zakresie. Systematyczna kontrola opanowania tej umiejętności jest ogromnie ważna. Daje wskazówki, jak organizować pracę na lekcji, aby osiągnąć zamierzone cele.
Musimy mieć na uwadze, że czytanie to jedna z kompetencji oceniania na sprawdzianie zewnętrznym uczniów kończących szkołę podstawową, a edukacja wczesnoszkolna jest bardzo ważnym ogniwem kształcącym tę umiejętność. Należy pamiętać, że czytanie ze zrozumieniem to nie tylko czytanie jednolitych tekstów, ale także czytanie map, wykresów, tabel, rozkładów jazdy, instrukcji obsługi, wyszukiwanie potrzebnych informacji w literaturze popularno – naukowej. Do opanowania tych umiejętności powinniśmy wdrażać dzieci przez cały okres kształcenia.
W opanowaniu umiejętności czytania ze zrozumieniem uczniowie napotykają różnego rodzaju trudności, które nauczyciel powinien pomóc przezwyciężyć.
Elżbieta Putkiewicz badając umiejętności uczniów kończących klasę III podzieliła je na kilka grup:
  1. Trudności w rozumieniu pisemnych poleceń. Aby im zaradzić należy wykonywać jak najwięcej ćwiczeń samodzielnie, bez ingerencji nauczyciela. Uczniowie samodzielnie czytają polecenia, a nauczyciel dyskretnie sprawdza, czy dobrze je zrozumieli.
  2. Trudności w rozumieniu tekstu z powodu braku rozumienia podstawowych struktur logicznych. Należy zachęcać do czytania różnego rodzaju tekstów, zwiększyć kontakt z literaturą popularno – naukową, co zmusi czytających do większego wysiłku włożonego w zrozumienie.
  3. Trudności w rozpoznawaniu konstrukcji składniowych oraz mały zasób słownictwa. Należy systematycznie czytać literaturę o dobrej stylistyce, z bogatym słownictwem, wzbogacać słownik dziecka poprzez zastosowanie różnego rodzaju ćwiczeń np. krzyżówki, rebusy.
  4. Trudności w czytaniu tekstów ciągłych i wyodrębnianiu potrzebnych informacji. Należy często stosować na lekcji pracę z tekstem – wyszukiwanie fragmentów na dany temat, odpowiedzi na pytania itp.

Każdy nauczyciel może dokonać sprawdzenia wyników czytania ze zrozumieniem stosując różnego rodzaju sprawdziany. Systematyczna ocena poziomu sprawności czytelniczych uczniów wykaże istniejące braki w realizacji procesu czytania.
Należy pamiętać o tym, że w procesie czytania i rozumienia tekstu uczestniczą także rodzice i najbliższe otoczenia ucznia. Uświadomienie tego faktu jest zadaniem wychowawcy. Dom, w którym dużo się rozmawia, gdzie jest miejsce na bibliotekę i czas na czytanie, stanowi dla młodego człowieka wzór do naśladowania. Dziecko, widząc czytających rodziców samo chętniej sięga po książkę. Wspólne działania szkoły i domu rodzinnego przyczyniają się do formowania osobowości ucznia o bogatym życiu wewnętrznym. Przygotowują go do samodzielnego poszukiwania wiadomości i nastawiają pozytywnie do samokształcenia.

Opracowała: mgr Edyta Jamioł

Literatura:
  1. Malendowicz J.: „O trudnej sztuce czytania i pisania.”
  2. Lenkiewicz M.: „Efekty dzieci 9 – 10-letnich w czytaniu.”
  3. Więckiewicz R.: „Psychologiczne i fizjologiczne podstawy początkowej nauki.”
  4. Putkiewicz E.: „Diagnoza poziomu osiągnięć szkolnych absolwentów edukacji początkowej w Kwidzynie w roku szkolnym 1995/96/”

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie