Celem tej publikacji jest uświadomienie rodzicom jak ważne jest takie a nie inne doświadczanie muzyki , nie tylko dla rozwoju muzycznego dziecka, ale także dla całej psychofizycznej osoby i zachęcić ich do współpracy. Ważne jest, aby budzić i podsycać zainteresowanie muzyką, bo im wcześniej rozbudzone, rozwijane, pogłębiane zainteresowanie, tym pełniejszy udział człowieka w nauce, kulturze, w życiu.
Rodzina wywiera znaczący wpływ na rozwój człowieka od momentu poczęcia, aż do uzyskania dojrzałości (czasami jeszcze dłużej). Przeżycia okresu dzieciństwa mogą mieć decydujący wpływ na dalsze życie dziecka. E.E Gordon zakłada, że wrodzony potencjał muzyczny ujawnia się tylko w sprzyjającym muzycznie środowisku, a wpływ tego środowiska, szczególnie matki, rozpoczynać się powinien bardzo wcześnie nawet już w okresie prenatalnym. Dwa najważniejsze okresy uczenia się muzyki, według E.E. Gordona to:
- Czas od pierwszych chwil po urodzeniu, do ukończenia trzeciego roku życia, w którym dziecko powinno odbierać nieustrukturowane, nieformalne kształcenie.
- Czas między trzecim a piątym rokiem życia, kiedy dom rodzinny oraz przedszkole powinny realizować działania już ustrukturowane, ale wciąż nieformalne.
Podstawa dla całej późniejszej edukacji jest to, czego dziecko się nauczy podczas pierwszych pięciu lat życia. Najważniejszą szkołą jest dom rodzinny, a rodzice są najważniejszymi nauczycielami. Podstawowe przygotowanie rodziców w kierowaniu i nauczaniu swych dzieci umiejętności muzycznych obejmuje:
- śpiewanie ze względnie poprawną intonacją,
- płynne i swobodne wykonywanie ciałem określonych ruchów,
- dobrze jeśli grają na jakimś instrumencie, ale nie jest to konieczne,
- poczucie odpowiedzialności za rozwój muzykalności własnego dziecka, bez którego możliwości rozumienia i ujmowania muzyki będą ograniczone.
Muzyka – jak żadna ze sztuk pięknych – jest głęboko związana z życiem człowieka, pełni szereg pożytecznych funkcji, oczywiście poza funkcja estetyczną. Jan Wierszyłowski uważa, że „szczególnie ważną jest funkcja wychowawcza, która polega z jednej strony na rozwijaniu zdolności twórczych, korzystnych cech charakteru i życiowej zaradności, z drugiej – na zapewnieniu dzieciom, młodzieży i dorosłym pożytecznej aktywności odprężeniowej, reakcyjnej. Muzyka stanowi płaszczyznę porozumienia się w rodzinie, przedszkolu, szkole. Poziom kultury muzycznej rodziny to: wykształcenie (zawodowe lub amatorskie), percepcję muzyki żywej bądź mechanicznej, posiadanie instrumentów muzycznych i sprzętu odtwarzającego. Kulturę muzyczną rodziny można zdefiniować jako pewien swoisty model funkcjonowania muzycznego jej członków, który obejmuje zachowania (aktywności) muzyczne takie jak: śpiewanie, granie, słuchanie, tańczenie, i który jest przekazywany młodemu pokoleniu. „W okresie dzieciństwa należy, zatem organizować dziecku jak najwięcej różnorodnych doświadczeń z muzyką. Najpierw ma charakter nieustrukturalizowany, w rodzinie przebiega bez planu i polega na dostarczaniu różnorodnej i jak najbogatszej reprezentacji muzycznej, a potem strukturalizowany, czyli według określonego planu, uwzględniającego stosowanie specjalnych schematów melodycznych i rytmicznych. Celem wychowania przez sztukę, w tym i muzykę, jest przygotowanie człowieka do życia w społeczeństwie, do „ciągłego” udziału w życiu muzycznym, kulturalnym. Obecność muzyki w życiu człowieka czyni go bardziej szczęśliwym, otwartym na wyzwania, twórczym. „Pierwsze wczesne spotkania ze sztuką muszą, więc odbywać się na zasadzie przyjemności i wewnętrznej potrzeby, a nie przykrego obowiązku. Jeżeli dzieci zmusza się do jakiejkolwiek aktywności wpływa to niekorzystnie na intensywność i urok przeżyć estetycznych. Zdaniem Heleny Danel-Bobrzyk: „(…) rola muzyki w stymulowaniu zachowań dziecka jest, więc nie do przecenienia, jeśli pamięta się, że tylko istoty otoczone od najwcześniejszego dzieciństwa odpowiednia opieką, mają szansę prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Muzyka jest czynnikiem wpływającym w sposób istotny na zmianę zachowań interpersonalnych w kontaktach z rówieśnikami, rodzeństwem, dorosłymi.” „Muzyka wyzwala w dzieciach swobodne przejawianie indywidualnych reakcji emocjonalnych, a także głośne komunikowanie swych obaw, lęków, czy radości. Wychowanie muzyczne jest, więc dziedziną, w której każde dziecko może odnieść sukces motywujący do dalszej nauki, wzbogacania własnej osobowości i poznania otaczającego świata. „Dzieci nawet najmniejsze noszą w sobie muzykę”, dlatego też rodzice, nauczyciele, winni umożliwić im prawidłowy kontakt z muzyką, co powinno przejawić się w systematycznie stosowanych, urozmaiconych formach pracy. Według Gordona „(…) w okresie przedszkolnym kierowanie muzyczne będzie miało, więc charakter dwojaki: głównie w rodzinie, ale także w przedszkolu podczas zajęć muzycznych, czy rytmiki, organizowanych dziecku przez rodziców w domu oraz poza nim.” Tak, więc dużą rolę odgrywają rodzice i nauczyciele. Ważne jest, więc kształtowanie kontaktów interpersonalnych pomiędzy rodzicami, nauczycielem i uczniem, w grupie rówieśniczej, że sprzyja tworzeniu atmosfery szacunku, życzliwości, otwarcia na „wzrastanie człowieka”. Wzajemny dialog pomiędzy nauczycielem, rodzicem i dzieckiem jest bardzo złożony. Dużą rolę w kształceniu muzycznym dzieci odgrywa przedszkole, w którym spotykają się dzieci ze specjalistami. mgr Barbara Głowacz z Bielska-Białej BIBLIOGRAFIA:
- E. Zwolińska:Dlaczego proponujemy teorie uczenia się muzyki E.E. Gordona. [W:] Sposoby kierowania rozwojem muzycznym dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. [Red:] E. Zwolińska, Bydgoszcz 1997, s.23
- J.Wierszyłowski: Psychologia muzyki. Warszawa 1979, s.312
- E.E. Gordon: Umuzykalnienie niemowląt i małych dzieci. Kraków 1997, s. 5
- H. Danel-Bobrzyk: Muzyka we wszechstronnym wychowaniu dziecka. [W:] Muzyka w edukacji i wychowaniu. [Red:] H. Danel-Bobrzyk. Katowice 1999, s. 10
- Ibidem, s. 12
- M. Przychodzińska-Kaciczak: Dziecko…op. cit., s.99
- Gordon E.E.:umuzykalnienie…op. cit., s.99
- H. Danel-Bobrzyk: Muzyka we…op. cit., s. 10
|
