Klasyczny układ toku lekcyjnego uwzględnia podział na trzy części: wstępną, główną i końcową, tworząc spójną całość. W myśl przyjętych założeń w części wstępnej przedstawia się cele i zadania lekcji, motywując uczniów do świadomego i aktywnego uczestnictwa w zajęciach ruchowych. W części wstępnej, obok elementów porządkowo- organizacyjnych stosuje się ćwiczenia kształtujące, popularnie zwane rozgrzewką.
Podstawową formą zajęć w procesie wychowania fizycznego jest lekcja, z dopełniającymi formami zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych. Każda lekcja stanowi zamkniętą całość, a jej tematyka powinna być ściśle powiązana z lekcjami poprzednimi i następnymi, jako jedno z ogniw w łańcuchu planowych działań prowadzących do obranego celu etapowego lub ogólnego. Lekcja składa się z różnorodnych czynności nauczyciela i uczniów oraz ćwiczeń logicznie uszeregowanych w określonej kolejności według kanonu toku lekcyjnego. Klasyczny układ toku lekcyjnego uwzględnia podział na trzy części: wstępną, główną i końcową, tworząc spójną całość. W myśl przyjętych założeń w części wstępnej przedstawia się cele i zadania lekcji, motywując uczniów do świadomego i aktywnego uczestnictwa w zajęciach ruchowych. W części wstępnej, obok elementów porządkowo- organizacyjnych stosuje się ćwiczenia kształtujące, popularnie zwane rozgrzewką.
Celem ćwiczeń stosowanych w rozgrzewce jest przygotowanie organizmu (w sferze psycho-fizycznej) do z reguły trudniejszych zadań w części głównej. W treningowym podejściu do lekcji wf rozgrzewka traktowana jest wyłącznie jako przygotowanie do części głównej, z pominięciem wielu istotnych zadań, które powinny być w tej części spełnione.
W lekcji wychowania fizycznego obok zadań kształtujących sprawność i umiejętności ruchowe, niemniej ważne są zadania poznawcze przekazywane uczniom m.in. o wpływie ruchu na organizm, o zasadach samo usprawnienia się itd. Bardzo ważne są również zadania wychowawcze mające na celu kształtowanie pożądanych zachowań i postaw wychowania do kultury fizycznej.
Aby spełnić te zadania, w części wstępnej powinny być właściwie dobrane i odpowiednio prowadzone ćwiczenia kształtujące, a nie tylko stereotypowa rozgrzewka. Niestety w wielu przypadkach ćwiczenia kształtujące prowadzone są schematycznie, do znudzenia powtarza się te same zestawy ćwiczeń, ani nie przygotowujących do dalszego wysiłku, ani co ważniejsze nie wdrażające do samo usprawnienia.
Wszyscy znamy niewłaściwe rozgrzewki np. kapral i jego drużyna, karuzela, zastępcza i kontemplacyjna. Dla dobra uczniów, warto zastanowić się czy w pełni wykorzystujemy bogaty zasób ćwiczeń kształtujących i wielorakie możliwości zastosowania różnorodnych przyborów i przyrządów.
Polecam następujące ćwiczenia:
- ćwiczenia indywidualne bez przyborów i przyrządów, najlepiej w formie zadaniowo- zabawowej,
- ćwiczenia indywidualne z podkładem muzycznym, np. elementy aerobiku, taneczne lub zwykłe ćwiczenia kształtujące wykonywane w rytm muzyki,
- ćwiczenia ze współćwiczącym – w dwójkach, w trójkach, a także w formie zadaniowej gdy ,,jedynka” proponuje ćwiczenie, a ,,dwójka” naśladuje i odwrotnie,
- ćwiczenia kształtujące z przyborami:
- podręcznymi- gazety, woreczki, baloniki, plastykowe opakowania itp.
- standardowymi- piłki lekarskie, skakanki, laski przybory do gimnastyki artystycznej, a także piłki do gier sportowych,
- ćwiczenia kształtujące na przyrządach ,,szwedzkich” – ławeczkach i drabinkach,
- ćwiczenia według zasady ,,czy potrafisz” – wykonać określone ćwiczenie: sam, z partnerem, z przyborem, określoną ilość razy itp. ,
- ćwiczenia w formie obwodu ćwiczebnego, z wykonywaniem na poszczególnych stacjach ćwiczeń kształtujących prezentowanych na planszach,
- ćwiczenia w formie strumieniowej, ze stopniowym narastaniem zadań do wykonania.
Wnioski:
Stale bije się na alarm, że za mało jest wychowania fizycznego, że należy dążyć do zwiększenia lekcji wf. Uważam, że należy dążyć do tego aby należycie zagospodarować to co już mamy, nie zniechęcać nudą, schematyzmem i rutyniarskimi ,,karuzelami”, a zachęcać uczniów do udziału w zajęciach poprzez atrakcyjne formy ćwiczeń, z zastosowaniem różnorodnych przyborów i przyrządów. Młodzież lubi być zaskakiwana, lubi niespodzianki, a nie cierpi rutyny i nudy.
Wychowanie fizyczne zakłada osiąganie ambitnych celów, m.in. rozwijanie auto edukacyjnej aktywności fizycznej uczniów, ale aby to osiągnąć należy stosować odpowiednio atrakcyjne, akceptowane przez uczniów środki i formy ruchowe.
Ćwiczenia kształtujące - rozgrzewki - stanowią ważną składową w procesie fizycznego kształcenia i wychowania uczniów do samo usprawnienia się, do zrozumienia sensu i potrzeby permanentnego stosowania ćwiczeń dla zdrowia i urody.
Opracował: Sławomir Jankowski
