Opis i analiza przypadku.
I. Identyfikacja problemu.
Problem dotyczy ucznia klasy drugiej. Kamil to chłopiec inteligentny, wyróżniający się spośród innych dzieci. Chętnie wypowiadał się na podane tematy, stosując poprawnie zbudowane zdania. Dysponował bogatym zasobem wiedzy ogólnej i słownictwa czynnego .Czytał sylabami lub wyrazami. Sprawnie przeprowadzał operacje wymagające logicznego myślenia .
Pracował w dobrym tempie, prace kończył w przewidzianym czasie. Zlecone zadania pisemne wykonywał bardzo niestarannie. Często nieprawidłowo odtwarzał kształty liter, źle łączył, opuszczał drobne elementy liter, nie zachowywał ich proporcji oraz odstępów w liniaturze. Podczas przepisywania tekstu robił liczne błędy ortograficzne mimo znajomości podstawowych zasad ortografii.
Nie potrafił prawidłowo zaplanować tekstu na stronie. Prace plastyczne wykonywał niechętnie. Rysunek był ubogi w szczegóły i barwy, schematyczny i niestaranny. Miał trudności w zapinaniu ubrania, sznurowaniu butów, utrzymaniu porządku na ławce.
Uczeń pochodził z rodziny pełnej, posiadał sprzyjające nauce warunki mieszkaniowe i materialne. Rodzice dziecka utrzymywali stały kontakt ze szkołą. Liczne trudności na jakie napotykał chłopiec w opanowaniu umiejętności pisania wskazywały na możliwość wystąpienia dysleksji.
Dysleksja to specyficzne zaburzenia manifestujące się trudnościami w nauce czytania i pisania, mimo stosowania konwencjonalnych metod nauczania i sprzyjających warunków kulturowych. Definicja ta w dużym stopniu odnosi się do opisywanego przeze mnie przypadku.
Zjawiska dysleksji nie można lekceważyć, a wręcz przeciwnie należy się nim jak najszybciej zająć. Dysleksja bowiem to jeden z najważniejszych powodów szkolnych niepowodzeń dzieci. Dlatego też zważając na wagę problemu, jako wychowawca podjęłam się jego rozwiązania.
II Geneza i dynamika zjawiska
Na podstawie wywiadu z rodzicami dowiedziałam się że problem Kamila istnieje już od czasów przedszkola. W wieku przedszkolnym miał trudności w zapinaniu ubrania, sznurowaniu butów, miał trudności w zabawach manipulacyjnych, niechętnie rysował, a jego prace były ubogie w kolor i treść. Poza tym chłopiec wypowiadał się w sposób zadowalający, posiadał bogate słownictwo, logicznie myślał, wykazywał zainteresowania przyrodnicze.
III Znaczenie problemu
Na podstawie posiadanej wiedzy oraz przestudiowanej literatury ( T. Gąsowska „Praca wyrównawcza z dzieckiem mającym trudności w czytaniu i pisaniu” , M. Bogdanowicz „ O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu” ) stwierdziłam, że uczeń jest dzieckiem z symptomami ryzyka dysleksji. Skuteczne pokonywanie dysleksji zależy od wczesnego jej wykrycia. Dlatego też duży ciężar odpowiedzialności spoczywa na nauczycielach klas niższych, którzy po wykryciu problemu powinni niezwłocznie objąć dziecko specjalnymi ćwiczeniami korekcyjno – kompensacyjnymi.
Uznałam że powyższy problem może mieć wpływ na funkcjonowanie ucznia w szkole i grupie wiekowej. Brzydkie pismo, niestaranne i nieciekawe prace plastyczne są przyczyną obniżenia oceny, a zatem niezadowolenia nauczycieli i rodziców. Porównywanie swojej pracy z innymi może wywołać poczucie bezradności i niskiej samooceny.
IV Prognoza
a) negatywna
Nie podejmując żadnych działań terapeutycznych i profilaktycznych deficyty rozwojowe będą się pogłębiać. Nastąpi dalsze obniżenie poziomu graficznego i estetycznego prac pisemnych. Chłopiec będzie niechętnie podejmował prace pisemne. Uczeń może stracić motywację do nauki i pokonywania trudności oraz wiarę we własne możliwości.
b) pozytywna
Po wdrożeniu działań terapeutycznych w szkole i w domu nastąpi poprawa sprawności manualnej. Uczeń będzie radził sobie w czynnościach wymagających wykonywania drobnych, precyzyjnych ruchów rąk. Jego pismo będzie kształtne i czytelne. Nie będzie popełniał błędów podczas przepisywania tekstów. Prace plastyczne będą bogatsze w szczegóły, staranniej wykonane i chętni podejmowane. U ucznia wzrośnie samoocena i wiara w własny umiejętności. V Propozycje rozwiązania
Aby pomóc Kamilowi należy zastosować następujące oddziaływania w procesie edukacyjnym:
- Prowadzić ścisłą współpracę nauczyciela z rodzicami, bowiem rola rodziców w pracy z dzieckiem dyslektycznym jest kluczowa
- Objąć ucznia zajęciami korekcyjno – kompensacyjnymi
- Dostrzegać najdrobniejsze postępy w pracy ucznia, podkreślać każdy najmniejszy sukces
- Dla lepszej uwagi koncentracji umieścić go bliżej nauczyciela
- Dostosować zadania do indywidualnych możliwości ucznia
- Częściej oceniać na podstawie wypowiedzi ustnych niż pisemnych, gdyż są one wskaźnikiem umiejętności ucznia
- Dostosować czas trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności dziecka
- Prace pisemne oceniać ze względu na zawartość merytoryczną, a nie poprawność ortograficzną czy poziom graficzny pisma
- Popełniane przez ucznia błędy wykorzystywać jako materiał do ćwiczeń
- Stosować różnorodne formy ćwiczeń usprawniających precyzję ruchów rąk
- Stosować ćwiczenia usprawniające spostrzeganie wzrokowe i orientację przestrzenną
- Zapewnić poczucie bezpieczeństwa, unikać sytuacji, w których uczeń może być ośmieszony
VI Wdrażanie oddziaływań
Podjęłam pracę z chłopcem na zajęciach dydaktyczno – wyrównawczych w szkole. Praca wyrównawcza koncentrowała się na usprawnianiu zaburzonych funkcji istotnych w opanowaniu umiejętności pisania. Stosowałam różnorodne ćwiczenia zmniejszające napięcie mięśniowe, wyrabiające płynność i precyzję ruchów rąk, jak również ćwiczenia usprawniające spostrzegania wzrokowe i orientację przestrzenną. Oprócz tych ćwiczeń uczeń wykonywał różne prace plastyczne rozmaitymi technikami, co zwiększało atrakcyjność zajęć.
Uczeń został przebadany w Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Badania potwierdziły prawidłowy rozwój chłopca, deficyty rozwojowe w zakresie percepcji wzrokowej i obniżony poziom sprawności manualnej. Na ich podstawie stwierdzono symptomy ryzyka dysleksji. Wydano odpowiednie zalecenia dla szkoły i rodziców, które były na bieżąco realizowane.
Rodzice systematycznie pracowali z dzieckiem w domu wykonując zalecone przez poradnię ćwiczenia. W czasie pracy z chłopcem uwzględniałam jego tempo pracy, częste powtórzenia, utwierdzeniew przekonaniu że dobrze wykonał polecenie. Nauczanie opierało się na pozytywnych emocjach, wierze we własne siły i możliwości osiągnięcia sukcesu.
VII Efekty oddziaływań
Przedsięwzięte przeze mnie działania przyniosły efekty, potwierdziła się pozytywna prognoza. U ucznia zwiększyła się sprawność manualna, poprawił się kształt liter i sposób ich łączenia. Kamil zaczął przestrzegać liniatury w zeszycie. Jego prace plastyczne były bogatsze, pomysłowe i staranniej wykonane. Zwiększyła się jego aktywność na zajęciach i pewność siebie. Samodzielnie wykonywał podstawowe czynności związane z samoobsługą.
Chwalony za najdrobniejsze osiągnięcia, motywowany do nauki nie tylko przez nauczyciela, ale i rówieśników uwierzył w siebie, w swoje możliwości.
mgr Bernadeta Kuś |
