Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Podstawy teoretyczne testów osiągnięć

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 13942 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Ostatnio często sprawdzamy wiedzę uczniów za pomocą testów. Aby prawidłowo ułozyć go należy na początek zapoznać się z teorią testów, którą przedstawiłem w niniejszej publikacji.

Kontrola w procesie dydaktycznym dotyczy głównie porównywania stanu faktycznego osiągnięć szkolnych uczniów ze stanem wymaganym przez program nauczania. Kontrola taka może mieć różnorodne formy :
1. kontroli wstępnej – przeprowadzanej na początku procesu dydaktycznego dla orientacji, co uczniowie już wiedzą z zakresu rozpoczynanych tematów zajęć,
2. kontroli bieżącej – odbywającej się podczas procesu dydaktyczno-wychowawczego w celu śledzenia postępów w nauce, wykrycia luk w wiedzy, aby w przypadku potrzeby w porę podjąć środki zaradcze i skorygować sterowanie tym procesem,
3. kontroli końcowej – podsumowującej proces dydaktyczno-wychowawczy, celem jej jest sprawdzenie stopnia opanowania przez uczniów materiału nauczania.
Każda kontrola może być realizowana wieloma metodami i formami.
Przez metodę kontroli rozumiemy sposób, w jaki nauczyciel realizuje cele i funkcje wyznaczone kontroli w procesie kształcenia. Wyróżnia się między innymi metody kontroli pisemnej i ustnej, pracę z książką, zajęcia i ćwiczenia o charakterze praktycznym, analizę działania i funkcjonowania pomocy naukowych, kontrolę graficzną, referaty i odczyty. Z form przeprowadzania kontroli należy wyróżnić następujące :
- ustna,
- pisemna,
- pisemno – ustna,
- indywidualna,
- zespołowa,
- z pomocą środków nauczania.
Najważniejsze z nich to podmiot i przedmiot kontroli, jej cel, funkcje i możliwości czasowe oraz techniczne. Odpowiednio przeprowadzona kontrola jest podstawą pomiaru osiągnięć szkolnych uczniów.
Pomiar dydaktyczny
Pomiarem dydaktycznym określa się pomiar osiągnięć szkolnych. Termin „osiągnięcia szkolne” używany w takim znaczeniu, w jakim używa go B.Niemierko, cytuję: „osiągnięcia szkolne są wynikami procesu dydaktycznego, wyrażającymi się zdolnościami uczniów do wykonywania określonego typu czynności ”. Każdy pomiar wymaga stosowania narzędzi pomiaru do których zaliczamy testy osiągnięć szkolnych. Tego rodzaju testy nie uwzględniają jednak wychowawczych celów kształcenia. Pomiar dydaktyczny jest zatem sprawdzaniem osiągnięć szkolnych głównie w zakresie realizacji celów poznawczych i ze znacznym ograniczeniem kształcących.
Nawiązując do przedmiotu badań testowych osiągnięć szkolnych, trzeba podkreślić, że dotyczą one zasadniczo tylko treści nauczania, przy czym treści nauczania rozumiemy ogół nauczanych czynności, które uczeń zdobywa w procesie dydaktycznym. Proces dydaktyczny w dzisiejszym rozumieniu, to określony, zwarty system oddziaływań dydaktycznych na ucznia. W skład tego procesu wchodzą czynności nauczycieli – nauczanie i czynności uczniów – uczenie się oraz warunki w jakich te dwa rodzaje czynności przebiegają.
Podstawą pomiaru osiągnięć szkolnych są cele i program nauczania. Przez program nauczania do niedawna rozumiano zwięzły dokument podający cele kształcenia, a dalej w postaci haseł materiał nauczania, niekiedy też postulujący wyniki nauczania. Wiązanie tych elementów i projektowanie czynności uczniów pozostawiono nauczycielowi. Aktualnie coraz częściej przez program nauczania rozumie się ogół dokumentów i przedmiotów wyznaczających treść nauczania: spis tematów, podręczników dla nauczyciela (przewodnik metodyczny), komplet środków dydaktycznych, zeszyty ćwiczeń, podręcznik ucznia, zbiory zadań i testów oraz inne materiały i pomoce naukowe.
Do pomiaru dydaktycznego i teorii testów dydaktycznych osiągnięć szkolnych oraz ich funkcjonowania w szkole istotne znaczenie ma rozgraniczenie kontroli osiągnięć od ich oceny. Sprawdzenie czy kontrola osiągnięć szkolnych jest zwykle podstawą ich oceniania, czyli wartościowania według wielu kryteriów i zwykle kończy się wystawieniem stopnia szkolnego.
Narzędzia pomiaru dydaktycznego i ich podstawowe cechy
Istnieją różne narzędzi pomiaru dydaktycznego. Wśród nich testy, będące niniejszej rozprawy oraz zbliżone do testów, ale nie mogące nosić nazwy testów inne formy pomiaru dydaktycznego. Należą do nich na przykład : temat wypracowania wraz z kluczem punktowania lub zbiór pytań względnie zadań o podobnej treści..
Test jest zaliczany do głównych narzędzi pomiaru dydaktycznego osiągnięć szkolnych. Słowo „ test ” pochodzi od łacińskiego czasownika testari – świadczyć. Jest ono terminem przyjętym w różnych dziedzinach nauki i działalności praktycznej na oznaczenie próby, której poddawane są pewne przedmioty w celu uzyskania potrzebnego rozpoznania ich właściwości.
Definicji testu jest wiele. Do najciekawszych między innymi należą:
1. Bradefild najogólniej definiuje test jako „ Specjalny rodzaj narzędzia pomiaru, którego główną cechą jest to, że za pomocą jego uzyskuje się odpowiedzi ucznia i rozpatruje się je jako wskaźnik wiadomości, umiejętności, postaw ucznia, itd.” Tak szeroka definicja obejmuje zarówno testy dydaktyczne jak i psychologiczne.
2. Według Wesmana – „Test składa się z pewnej liczny zadań przeznaczonych do rozwiązania przez egzaminowanego. Pewne zadania testu są punktowane jako niepodzielne jednostki, inne dzieli się z uwagi na cele punktowania. Każde z zadań testu dostarcza jednostkowej informacji dotyczącej osoby, która rozwiązała test”.
3. B. Niemierko formułuje następująco - „ Testem jest każdy zbiór zadań, przeznaczonych do rozwiązania w toku jednego zajęcia szkolnego i dostosowanych do określonej treści nauczania w taki sposób, aby z ich wyników można było ustalić, w jakim stopniu treść ta jest opanowana przez badanego”.
Proces badania uczniów testem osiągnięć szkolnych nazywamy testowaniem. Symbol (zwykle liczba) przedstawiający poziom osiągnięć szkolnych badanego, nosi nazwę wyniki testowania.
Test składa się z zadań testowych. Zadanie testowe jest najmniejszą niezależną cząstka testu, wymagającą od badanego udzielenia odpowiedzi. Może mieć ono postać pytania, polecenia, wypowiedzi niekompletnej lub twierdzenia poddawanego w wątpliwość. Cechą zadania testowego jest jego „niezależność”. Niezależność zadań oznacza, że każde z nich może być rozwiązane przez badanego także w przypadku, gdy nie umie on rozwiązać pozostałych zadań, a nawet nie zna ich treści. Zadanie testowe także powinno dotyczyć – w miarę możności – jednej czynności, którą uczeń miał opanować, a rozwiązanie zadania powinno wymagać od niego pokonania jednej, istotnej trudności. Ułatwia to wnioskowanie o opanowanie danej czynności i umożliwia bardziej obiektywne, a także wygodne w obliczeniach punktowanie 0 – 1. Należy przy tym podkreślić, że czynność badaną w jednym zadaniu należy rozumieć jak najbardziej ogólnie. Znaczy to, że stosując na przykład zadania najniższej kategorii taksonomicznej, najczęściej badamy znajomość najprostszych „ pojedynczych ” faktów, pojęć; stosując natomiast zadania wyższych kategorii, badamy umiejętności rozwiązywania problemów typowych i nietypowych przedmiotu. Wśród takich zadań są zadania tak zwane „ wydajne ”, często w formie tradycyjnych zadań rachunkowych, zawierające w treści nawet po kilka praw i zasad. W tym przypadku nie chodzi o sprawdzenie znajomości poszczególnych faktów i praw czy zasad koniecznych do rozwiązania problemu, a o sprawdzenie umiejętności kojarzenia elementów wiedzy.

Wyróżniamy dwa rodzaje zadań testowych:
1. zadania otwarte – w których uczeń samodzielnie formułuje odpowiedzi,
2. zadania zamknięte – w których uczeń wybiera jedną lub więcej poprawnych odpowiedzi.
Zadanie otwarte ma najczęściej formę pytania. Zadanie zamknięte składa się z trzonu zawierającego informację niezbędne dla podjęcia rozwiązania zadania oraz odpowiedzi do wyboru. Wśród nich znajduje się odpowiedź prawidłowa oraz jeden lub więcej odpowiedzi nieprawidłowych. Zadania o wspólnym trzonie lub wspólnej części trzonu tworzą wiązkę zadań testowych.
Podział testów można przedstawić następująco:
1. według układu odniesienia wyników testowania, na przykład na testy różnicujące i sprawdzające. Treść testu różnicującego jest dobrana ze względu na różnice w aktualnych osiągnięciach poszczególnych uczniów a treść testu sprawdzającego – ze względu na pełne wymagania programowe. Wśród wielu rodzajów testów sprawdzających należy wymienić test wielostopniowy. Cechą charakterystyczną tego testu jest to, że określone zadania dotyczą wymagań do poszczególnych stopni szkolnych. Umożliwia to łatwe i teoretycznie poprawne uzyskiwanie stopni szkolnych. Podstawą konstrukcyjną takich testów jest zatem sprecyzowanie wymagań szkolnych w odniesieniu do ucznia.
2. Według zaawansowania konstrukcyjnego testu, można wyróżnić testy standaryzowane i nieformalne. Standaryzacja testu jest procesem technicznego ulepszania testu, poprzez wypróbowanie rozumienia przez badanych jego zadań, praktycznie ustalenie układu odniesienia wyników testowania i opracowania podręcznika testowania pozwalającego użytkownikowi testu na prawidłowe jego wykorzystanie. Test osiągnięć szkolnych nie poddany procesowi standaryzacji nazywamy testem nieformalnym.
3. Według zasięgu testowania testu, wyróżnić można testy szerokiego użytku(przeznaczone do stosowania przez inne osoby niż jego konstruktor) i testy nauczycielskie(do stosowania tylko przez samego konstruktora).
4. Według typu czynności wykonywanej przez badanego dla udzielenia odpowiedzi na zadanie testowe, wyróżnić można testy ustne, pisemne, praktyczne.
Podstawowymi cechami testów dydaktycznych jest trafność i rzetelność. Trafność testu osiągnięć szkolnych jest to dokładność, z jaka możemy wnioskować z danego zbioru jego wyników o osiągnięciach uczniów, które były przedmiotem testowania. Wyróżnić można kilka rodzajów trafności testów:
- Trafność wewnętrzna testu osiągnięć szkolnych – jest to zgodność treści testu z treściami danego programu nauczania oraz celami nauczania danego przedmiotu.
- Trafność diagnostyczna jest to zgodność wyników testu z wynikami innych badanych z tego samego lub zbliżonego zakresu programu nauczania, przeprowadzonych w tym samym okresie czasu.
- Trafność prognostyczna jest to zgodność wyników testu z wynikami późniejszych osiągnięć ucznia, na przykład egzaminu gimnazjalnego
Rzetelność testu nie jest według statystycznej teorii cechą stałą. Zależy ona od badanych osób, jak i od warunków w jakich przeprowadzono testowanie i definiuje się następująco : „ Rzetelnością testu osiągnięć szkolnych nazywamy zgodność wyników, uzyskanych przez tych samych badanych w testowaniu dokonanym w różnym czasie, równoległymi wersjami testu.” Przy czym przez wersje równoległe testu rozumiemy testy, które mogą być stosowane zamiennie.

Podstawy psychologiczne i dydaktyczne - wymogi stawiane testom
Istotną sprawą dla teorii testów osiągnięć szkolnych, konstruktorów i użytkowników jest uwzględnienie właściwości psychiki ucznia, a więc określonych zasad psychologii i to oczywiście nie tylko z racji pokrewieństwa testów dydaktycznych.
Mówiąc o wymogach dydaktycznych stawianych testom osiągnięć szkolnych nie można pominąć wymogu sprowadzającego się do potrzeby uwzględniania w nich najnowszych z punktu widzenia naukowego i społecznego celów i zasad edukacji , które umownie skrótowo nazywa się „ ideami nowej szkoły ”.

Podstawowa zasada dydaktyczna „ nowej szkoły ” cel metody treści

Wymogi stawiane testom dydaktycznym to przede wszystkim :
1. dostosowanie do poziomu umysłowego badanych,
2. wykonanie ścisłej instrukcji ich stosowania i interpretacji wyników,
3. merytoryczna poprawność,
4. dostępna i interesująca fabuła,
5. właściwie określony czas.

Struktura logiczna fizyki
Zgodnie z przyjętym założeniem, że w niniejszej pracy koncepcja testu ma opierać się na matematycznej konstrukcji testu dydaktycznego, zachodzi konieczność przeanalizowania w świetle tej teorii struktury, budowy i funkcji zadania testowego jako całości. Pozwoli to z jeszcze innej strony spojrzeć na wiele problemów teorii testu dydaktycznego i ułatwi sprecyzowanie szeregu zagadnień praktycznych i teoretycznych związanych z przedstawioną dalej koncepcją testu osiągnięć szkolnych o budowie segmentowej. W tej pracy struktura, budowa i funkcja zadania testowego jest rozpatrywana w oparciu o strukturę logiczną fizyki.
Oto podstawowe elementy tej struktury:
1. Informacje o faktach
2. Pojęcia fizyki
Pojęcia fizyki dzielimy na:
a) zjawiska i procesy fizyczne
b) wielkości fizyczne
c) obiekty teoretyczne (pomyślane, idealne)
d) aparatury pomiarowe i przyrządy badawcze
3. Prawa fizyki
Prawo fizyczne na ogół wyraża pewne zależności pomiędzy określonymi wielkościami fizycznymi. Prawo fizyczne nie tylko opisuje wyniki przeprowadzonych badań , ale również uogólnia związek dla innych nie badanych jeszcze wartości.
4. Zasady fizyki
Każde prawo fizyczne, które opisuje typ zależności uniwersalnych, powszechnie występujących w przyrodzie, niezależnie od jej warstw czy natury zjawisk i procesów, nazywamy tradycyjnie zasadą fizyki.
5. Hipotezy i teorie fizyki
Hipoteza (fizyki) jest to zdanie nie poddane wystarczającemu sprawdzeniu, przyjęte prowizorycznie.
Teoria (fizyki) jest to zespół zdań wyjaśniających oraz interpretujących różnorodne zjawiska jak i prawa. Każdy z wymienionych pięciu składników przedstawionej struktury fizyki zawiera szereg powiązanych ze sobą elementów. Między tymi elementami niejednokrotnie istnieją logiczne relacje. Pewne elementy są fundamentalne, podstawowe a inne szczegółowe, pochodne – wynikające z tych pierwszych.
W związku z tym, że w procesie dydaktycznym fizyki zachodzi konieczność uwzględniania zasad dydaktyki ogólnej psychologii rozwojowej i że proces ten jest całkowicie podporządkowany ogólnym celom kształcenia wychowania, realizuje się w nim struktury dydaktyczne przedmiotu, a nie struktury fizyki jako nauki. Struktury dydaktyczne przedmiotu są jednak oparte na strukturach naukowych fizyki i często są bardzo do nich podobne. Realizowanie w procesie dydaktycznym struktur dydaktycznych przedmiotu gwarantuje nauczanie „ o rzeczach wzajemnie powiązanych” i najistotniejszych oraz ułatwia osiąganie ogólnych celów programowych.

Znajomość przedstawionych struktur pozwala konstruktorom testów dydaktycznych , poprzez uwzględnianie przy konstrukcji testów najwartościowszych elementów tych struktur, budowanie za pomocą możliwie minimalnej liczby zadań najkorzystniejszych dla aktów nauczania i uczenia się.

Opracował: Mirosław Hołubowski


Bibliografia:
1. K. Denek – „ Pomiar i ocena osiągnięć szkolnych ”, Zielona Góra 1977
2. M. Grzywak-Kaczyńska – „ Testy w szkole ”, Warszawa 1960
3. H. Kaczorek – „ Funkcjonowanie testów osiągnięć szkolnych ”
4. W. Okoń – „ Szkoła a kształcenie ustawiczne ”, ” Nowa Szkoła ” 1977
5. B. Niemierko – „ Testy osiągnięć szkolnych –podstawowe pojęcia i techniki obliczeniowe ”, WSiP Warszawa, 1975
6. B. Niemierko – „ ABC testów osiągnięć szkolnych ”, WSiP Warszawa 1975

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie