Artykuł przedstawia propozycję zajęć warsztatowych z rodzicami poświeconych problemom zaspokajania potrzeb dziecka. Zamysłem autora było uświadomienie rodzicom istoty potrzeb dziecka i ewolucji tych potrzeb z wiekiem dziecka, a także skutków ich niezaspokajania dla jego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego.
Do opublikowania ww. materiału zachęciły mnie uzyskane efekty zajęć, pochlebne opinie rodziców uczestniczących w warsztatach i chęć podzielenia się swoim doswiadczeniem z innymi.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ WARSZTATOWYCH DLA RODZICÓW
TEMAT: Potrzeby dziecka
ADRESAT: rodzice uczniów szkoły podstawowej
CELE:
• uświadomienie istoty potrzeb dziecka i ewolucji zmian tych potrzeb wraz z wiekiem dziecka,
• pobudzenie refleksji na ten temat,
• szukanie z rodzicami wspólnej drogi ku zaspokajaniu najważniejszych potrzeb ich dzieci,
• uzmysłowienie rodzicom, jakie mogą być skutki niezaspokajania potrzeb dziecka (adekwatnych do wieku) – dla jego rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i społecznego,
• rozwijanie empatii i zrozumienia.
MATERIAŁY:
Arkusze papieru, mazaki, kredki, plakat przedstawiający niemowlęta, plakaty przedstawiające chłopca i dziewczynkę w wieku szkolnym, plakat przedstawiający „piramidę potrzeb dziecka Maslowa”, rysunek radosnej twarzy dziecka, wiersze pt.: „Mały telewidz” Wiesławy Karwackiej-Dec (Zał. 1) i „Prawa dziecka” (Zał. 2), 20 kwiatów z białego papieru, notesy z samoprzylepnymi kartkami (na wizytówki), guma do przyklejania, magnesy, ulotki, stare gazety.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Przywitanie rodziców
Rodzice siadają na krzesłach w kręgu przypinając sobie wcześniej wylosowany numerek (dzięki numerkom zajmują przypadkowe miejsca, a ustawienie krzeseł w kręgu ułatwia nawiązanie bezpośredniego kontaktu wzrokowego).
2. Wzajemne poznawanie się
• Wizytówki.
Dla ułatwienia kontaktów prowadzący proponuje „Wizytówki”. Każdy rodzic pisze na kartce swoje imię w takiej wersji, w jakiej lubi, żeby się do niego zwracano. Obok imienia symbolicznie rysuje lub zapisuje to, co kojarzy mu się ze słowem dziecko. Tak przygotowaną wizytówkę przypina sobie w widocznym miejscu.
• Skojarzenia związane z podanym hasłem krzyżówki „Potrzeba dziecka – zadanie (rozwiązanie krzyżówki).
Rodzice uzupełniają krzyżówkę wyrazami kojarzącymi się z hasłem „Potrzeba dziecka” (na zasadzie „burzy mózgów”). W tym celu zaaprobowany przez wszystkich wyraz, wpisywany jest mazakiem przez zgłaszającego się rodzica do przedstawionej na plakacie krzyżówki, np.: pomoc, opieka, troska, rozwój, zabawy, emocje, bezpieczeństwo, akceptacja itd.
3. Podanie tematu spotkania i ukazanie istoty problemu
Każdy człowiek, każdy z nas niezależnie od wieku ma określone potrzeby. Niemowlę ludzkie jest całkowicie bezradne i w pełni uzależnione od rodziców. Z wiekiem jego potrzeby zmieniają się o potrzeby wyższego rzędu, jednakże nadal jego potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa pozostają niezmienione. Zaspokojenie tych potrzeb zależy głównie od rodziców. Ponieważ zaspokojenie potrzeb dziecka w każdym wieku ma ogromny wpływ na jego rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny, a zależy głównie od jego rodziców, opiekunów, a także wychowawców i nauczycieli – problem ten, jako bardzo ważny, został wybrany jako temat zajęć warsztatowych.
4. Realizacja zadań
Zadanie 1
Nauczyciel przypina plakat przedstawiający zdjęcia niemowląt i prosi, aby rodzice przypomnieli sobie: „Jakie potrzeby oznajmiało niemowlę swoim płaczem?” Swoje sugestie rodzice zapisują na karteczkach, które następnie umieszczone zostaną na tablicy, np.: głód, brak snu, jest zmoczone, za zimno, za gorąco, ma pragnienie, „chce na ręce” itd. Po wykonaniu zadania nauczyciel zapewnia, że dziecko obdarzyłoby każdego rodzica uśmiechem, gdyby zostały spełnione wszystkie jego potrzeby (symbolem reakcji dziecka jest przypięty przez prowadzącego plakat uśmiechniętej buzi niemowlęcia).
Zadanie 2
Nauczyciel rozdaje rodzicom karteczki papieru i prosi o zapisanie na nich (po głębokim przemyśleniu) pięć swoich najważniejszych potrzeb (dorosłego człowieka). Po wykonaniu zadania informacje zapisane na karteczkach są poufne i tylko do wiadomości ich autorów. Swoje potrzeby na prośbę prowadzącego odczytują tylko chętni.
W drugiej części zadania rodzice mają zastanowić się, jakie ich potrzeby zaspokojone są w nadmiarze, czym w takim razie mogliby podzielić się z innymi i pięć z nich zapisać na odwrocie wcześniej otrzymanych karteczek. Chętni mogą na prośbę prowadzącego zapoznać uczestników warsztatów z ich treścią.
Niezależnie od tego, czy rodzice ujawnią treść swoich przemyśleń, czy też nie – cel tego zadania zostanie osiągnięty. Każdy rodzic dzięki temu zadaniu będzie miał sposobność uświadomić sobie:
- jakie są jego najważniejsze potrzeby;
- że, pomimo wielu niezaspokojonych własnych potrzeb, są również te zaspokojone w nadmiarze, którymi można podzielić się z innymi, pomagając w ten sposób zaspokoić ich najpilniejsze potrzeby.
Może te przemyślenia zaowocują wrażliwością na potrzeby innych …?
Zadanie 3 (indywidualne)
Wstępem do kolejnego zadania jest wiersz pt. „Prawa dziecka” wyraziście przeczytany rodzicom przez nauczyciela. Po wysłuchaniu wiersza rodzice otrzymują zadanie indywidualne polegające na tym, aby na białym papierowym kwiatku o pięciu płatkach, wpisać w jego środku imię swojego dziecka – ucznia klasy III, a następnie w kolejno ponumerowane płatki kwiatka:
1. Imię ulubionego kolegi (koleżanki) dziecka.
2. Tytuł ulubionej bajki.
3. Ulubioną potrawę dziecka.
4. Jego ulubione zajęcie.
5. Marzenie swojego dziecka.
Celem zadania jest uświadomienie rodzicom: po pierwsze – czy i w jakim stopniu znają swoje dziecko, po drugie – czy respektują prawa dziecka.
Zadanie 4 (zespołowe)
Zgodnie z wcześniej wylosowanymi numerkami rodzice zostają podzieleni na cztery grupy. Prowadzący wręcza każdej grupie arkusz papieru z zapisanym w formie pytania problemem do rozwiązania. Polega ono na udzieleniu odpowiedzi na przydzielone jedno z poniższych pytań
- Dlaczego dziecko jest smutne lub złe?
- Kto lub co ma wpływ na postępowanie dziecka?
- Czego dziecko uczy się od rówieśników lub dorosłych?
- Jak można zająć dziecku czas w długie zimowe wieczory?
Po zakończeniu, wypracowane materiały zostają wyeksponowane na tablicy, a przedstawiciele poszczególnych grup zapoznają z nimi pozostałych uczestników warsztatów. W zależności od potrzeb przewidziano czas na wymianę poglądów i dyskusję.
Na koniec nauczyciel wywiesza planszę z rysunkiem, tzw. „piramidy potrzeb Maslowa” i obok planszę z rozwiązaną przez rodziców na początku zajęć krzyżówką z hasłem: „Potrzeba dziecka”. Następnie prosi rodziców o zastanowienie się i podjęcie próby zakwalifikowania wpisanych w krzyżówce potrzeb dziecka, do odpowiedniego poziomu potrzeb przedstawionych w „piramidzie potrzeb Maslowa”.
Zadanie 5 (indywidualne)
Kolejnym zadaniem rodziców jest zapisanie na wcześniej otrzymanej żółtej karteczce (pasku papieru) potrzeby dziecka, którą rodzic będzie chciał zaspokoić po powrocie do domu. Swoje karteczki uczestnicy warsztatów przyklejają wokół rysunku uśmiechniętej buzi dziecka na tablicy w taki sposób, aby symbolizowały promienie słońca.
5. Ewaluacja.
Informacja zwrotna na temat zajęć.
Każdy rodzic wypowiada się kończąc rozpoczęte zdanie: „Myślę, że te zajęcia …………..............………… .”
6. Podsumowanie zajęć i rozdanie ulotek.
Nauczyciel wypowiada się na temat zajęć oceniając pracę i zaangażowanie rodziców. Podsumowując zajęcia uświadamia rodzicom, że zaspokojenie potrzeb dziecka zależy głównie od rodziny, ale również od nauczycieli, rówieśników i środowiska.
Przed pożegnaniem się, każdy uczestnik warsztatów otrzymuje ulotkę zawierającą przykłady wpływu środowiska (pozytywne i negatywne) na „to”, czego przez jego wpływ doświadcza dziecko, a na jej odwrocie rysunek drzewa, na które wspinają się sylwetki symbolizujące ludzi. Rysunek pozwoli rodzicom (już w domu) spokojnie zastanowić się, na jakim etapie zaspokajania swoich potrzeb się znajdują.
Opracowała:
mgr Kazimiera Bliga
nauczyciel nauczania zintegrowanego
SP w Suchej Koszalińskiej
Literatura:
1. J. Rembowski, Więzi uczuciowe w rodzinie. Studium psychologiczne, Warszawa 1972.
2. Z. Zaborowski, Rodzina jako grupa społeczno-wychowawcza, Warszawa 1980.
3. E. Kędzior, Doświadczenia dzieciństwa-posag na całe życie, „Kropla” 1999, nr 8.
4. M. Ziemska, Postawy rodzicielskie, Warszawa 1973, s.57-64.
5. M. Ziemska (red.), Rodzina i dziecko, Warszawa 1980.
Załącznik 1
„Mały telewidz”
Mam trzy latka, trzy i pół,
brodą sięgam ponad stół.
Siedzę przed telewizorem,
póki oczka nie rozbolą,
i oglądam, co się da,
nawet, gdy to długo trwa.
Rano, w bajce o króliku
- kaczka robi mnóstwo krzyku,
a gdy ktoś ją walnie: łup!
- to odpada kaczce dziób.
Kogut toczy wojnę z psem
(żaden z nich nie wygra, wiem),
ale fajna bijatyka
pióra lecą, gra muzyka!
Przy obiadku zerknę sobie
- Conan się rozprawia z wrogiem,
Barbarzyńca mieczem trach!
- już się głowa turla w piach.
Zjadam wszystko z talerzyka,
patrząc, jak krew z wroga sika.
Wieczorem obejrzę za to
„Park jurajski” z moim tatą
- słyszałem, że dinozaury
kilka osób tam pożarły.
Bo ja lubię sceny mocne,
jestem w końcu sporym chłopcem!
A jak będę duży całkiem,
Kupię do bejsbola pałkę
I pokażę wszystkim wam,
że też się na walkach znam!
Wiesława Karwacka-Dec,
KOMORÓW
(za „Gazetą Telewizyjną” 17-24 kwietnia 1998r.)
Załącznik 2
„Prawa dziecka”
Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać
i każdego mogę zawsze na ratunek wzywać.
Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi
i mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić.
Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa,
a gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa.
Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami,
nikt nie może mi zabraniać spotykać ich czasami.
Nikt nie może moich listów czytać bez pytania.
Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania.
Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego,
a szczególnie do robienia czegoś niedobrego.
Autor nieznany.
|
