Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Rola wychowawcy w prowadzeniu zabaw i gier ruchowych

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 12219 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

W poniższej publikacji dzielę się swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami jako wieloletni nauczyciel wychowania fizycznego, a obecnie nauczyciel wychowawca świetlicy. Z zawartych informacji mogą skorzystać wychowawcy świetlicy, nauczyciele wychowania fizycznego, a także nauczyciele wyjeżdżający jako wychowawcy na kolonie, gdzie prowadzone są różnorodne gry i zabawy ruchowe.

Monika Tumidajska
nauczyciel wychowawca świetlicy
w Szkole Podstawowej nr 1
w Błoniu


Rola wychowawcy w prowadzeniu zabaw i gier ruchowych

Zabawy i gry ruchowe są bardzo lubianą przez dzieci formą zajęć ruchowych. Wynika to z ich różnorodności, swobody działania, prostoty ruchów, możliwości wyboru rozwiązań i sprawdzenia się z rówieśnikami.
Wywierają one wszechstronny wpływ na uczestników dzięki temu, że wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie. Stwarzają najlepsze warunki dla czynnego wypoczynku. Są atrakcyjną formą ćwiczeń dla wszystkich grup wiekowych, także dla młodzieży i dorosłych. Dla prowadzącego zajęcia z dziećmi w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym, mogą być ważnym środkiem w realizacji zadań wychowawczych. Zabawy i gry ruchowe wyrabiają dodatnie cechy charakteru - szczególnie świadomą dyscyplinę oraz umiejętność zespołowego współdziałania i współzawodnictwa. Odpowiednio dobrane i właściwie przeprowadzone przez wychowawcę, mogą zachęcić dziecko do: uczestnictwa, aktywności, twórczego działania, nawiązywania bliskich kontaktów z innymi osobami, współdziałania w grupie, wyrażania emocji, niesienia pomocy czy brania odpowiedzialności (np. przez przyjmowanie określonych ról).
Zabawy przygotowują dziecko do dalszego życia. Zaspokajają potrzebę aktywności i poznawania rzeczywistości. Kształtują i rozwijają zmysły dziecka, wzbogacają jego wyobraźnię i życie uczuciowe, wpływają na rozwój społeczny. W zabawie kształtują się zadatki moralności, dzielności, przedsiębiorczości.
Zabawy rozwijają spostrzegawczość, uwagę, orientację, myślenie, pamięć, wyobraźnię i inteligencję twórczą. Rozwijają poczucie estetyki. Uczą wytrwałości. Rozwijają poczucie koleżeństwa, przyjaźni i solidarności. W zabawach i grach zespołowych dziecko dostrzega konieczność podporządkowania się regułom. Uczy się nie tylko wygrywać, ale i przegrywać. Zabawy rozwijają także sprawność fizyczną dziecka - ćwiczą mięśnie i usprawniają działanie systemu nerwowego.
Przez aktywność zabawową dziecko rozszerza swoje doświadczenia, rozwija się intelektualnie i emocjonalnie. Prowadzący, stosując najnowocześniejsze metody nauczania i wychowania, wychwytuje z zabawy każdy istotny element i wykorzystuje go w procesie kształtowania osobowości młodego uczestnika.
O sukcesie wychowawcy, który prowadzi zajęcia ruchowe, w dużym stopniu decyduje jego postawa: osobisty przykład, umiejętność wytworzenia atmosfery zaufania, szczerości i radości oraz umiejętność przekonania wszystkich ćwiczących, że są potrzebni.
To ważne, czy potrafi - przez odpowiednie zabiegi wychowawcze - kształtować wiarę dziecka we własne siły. Czy zauważa i stymuluje jego aktywność? Czy zmniejsza udział swojej inicjatywy na rzecz coraz aktywniejszego udziału dziecka w kształtowaniu programu zajęć? Czy zmienia swój scenariusz lekcji, podążając za propozycjami dziecka ?
To istotne, czy wychowawca wypowiada swoje uwagi tak, aby budowały i zachęcały do wysiłku i pracy nad sobą; czy chwali dziecko nie tyle za efekt, co za starania i wysiłek, a także za każde nowe osiągnięcie ( np. pokonanie lęku, wykonanie nowego zadania).
Troskliwy wychowawca ma zawsze na uwadze samopoczucie dziecka - zachęca, dodaje odwagi, ale nie zmusza do uczestnictwa; intensyfikuje doznania ćwiczącego za jego przyzwoleniem.
Kierując się serdecznością i mając na uwadze dobro dziecka, prowadzący nawiązuje przyjazny kontakt słowny z każdym uczestnikiem zabawy. Wiedząc, jak ważny jest dla niektórych dzieci bezpośredni kontakt fizyczny - znoszący uczucie lęku i dający poczucie bezpieczeństwa - poklepaniem po ramieniu, pogłaskaniem po głowie czy masowaniem bolącego miejsca, wychowawca dodaje siły w trudnych sytuacjach. Spostrzegawczy nauczyciel zauważa, czy ktoś jest smutny, zechce dociec dlaczego i spróbuje pomóc.
Wychowawca czy instruktor, prowadząc zabawy ruchowe z dziećmi, może - a nawet powinien - brać w nich udział. Często musi zastąpić brakującego do pary uczestnika lub przez swój bezpośredni udział pragnie pokazać np. prawidłowe stosowanie jakiegoś rzutu. Równie ważne jest jednak jego zaangażowanie ze względów wychowawczych. W praktyczny sposób może pokazać na czym polega integracja w grupie; co znaczy koleżeńskość, pomoc i odpowiedzialność; jak prawidłowo budować więzi międzyludzkie i efektywnie współdziałać z drugimi.
Swoim przykładem tolerancji oraz odpowiednim reagowaniem na jej brak wśród wychowanków, prowadzący kształtuje postawę akceptacji i wyrozumiałości dla wyglądu i poglądów innych osób.
Wychowawca zwraca uwagę na wszelkie przejawy agresji. Środowisko często reaguje na agresywne zachowanie karaniem, odwetem i społecznym odrzuceniem, co prowadzi nie do zmniejszenia napastliwości i zmiany wrogiej postawy tych osób, lecz powoduje rodzenie się nowych stanów agresji. Pedagogiczne działanie prowadzącego powinno zmierzać w kierunku zajęcia się konfliktem. W praktyczny sposób nauczyciel może pokazać, jak ustalać warunki kontraktu w jakiejś sprawie na drodze wzajemnych ustępstw. Ponieważ duże znaczenie ma sposób porozumiewania się dzieci, wychowawca dba, aby swoje uczucia i uwagi wyrażały asertywnie, tj. bezpośrednio i szczerze; domagając się respektowania swoich praw, ale szanując przy tym uczucia i potrzeby innych.
Prowadzący zwraca uwagę na kulturalne zachowanie w relacji z rówieśnikami i dorosłymi, dbając przy tym o czysty język (bez wulgaryzmów czy obraźliwych słów) i jego poprawność.
Świadoma praca wychowawcy, przeciwdziałająca złości i agresywności, przejawia się także w prowadzeniu zabaw i ćwiczeń interakcyjnych, które uczą konstruktywnego przezwyciężania negatywnych emocji. Dzięki tym zabawom dzieci i młodzież mogą nauczyć się akceptować i wyrażać swoje uczucia nie raniąc innych. W zabawach tych uczą się zarówno używania siły (z uwzględnieniem zmiany ról, aby każdy znalazł się w pozycji dominującej) jak i zachowania delikatności i opiekuńczości w stosunku do drugiej osoby.
Jeżeli w grupie dają się zauważyć: frustracja, złość, zawiść czy niepokój, nauczyciel ogranicza stwarzanie sytuacji rywalizacyjnych, które występują w grach, proponując w danej chwili zabawę.
Pewna część dzieci charakteryzuje się nadpobudliwością ruchową. Oznacza to, że są nadmiernie ruchliwe, często podejmują czynności, których nie kończą. Są gadatliwe. krzykliwe, często w sposób niezamierzony agresywne. Są to dzieci płaczliwe, obrażalskie, kłótliwe, łatwo zmieniające nastrój, „przewrażliwione”. Jeżeli wychowawca ma w grupie takie dzieci, zwracając na nie uwagę, ma świadomość, że wszelkie metody angażujące motorykę są tu wskazane, ponieważ dają tym dzieciom szansę zaspokoić ich przemożną potrzebę ruchu w sposób kontrolowany i społecznie akceptowany. Wskazane jest, aby w stosunku do tych dzieci prowadzący był stanowczy, a jednocześnie miał duże poczucie humoru.
Inną grupę stanowią dzieci z zaburzeniami emocji. Dzieci nadpobudliwe emocjonalnie cechuje silna ekspresja, reagują gwałtownie, ich reakcje są zmienne, nawiązują kontakt z innymi w sposób natarczywy. Osoby takie oczekują życzliwości, zainteresowania i akceptacji. Z kolei dzieci zahamowane psychoruchowo z lękową postawą wobec otoczenia, stronią od kontaktu z innymi ludźmi, słabo wyrażają swoje uczucia lub reagują z opóźnieniem. Ważne, by szczególnie w stosunku do tych dzieci, wychowawca wytworzył atmosferę bezpieczeństwa i zaufania, okazywał serdeczność, operował pochwałami słownymi i pozwolił na dobrowolny udział w zabawach.
Chcąc wzbogacić efekty pracy dydaktyczno - wychowawczej z określoną grupą ćwiczących, wychowawca może uznać, że warto po każdej zabawie czy grze krótko ją omówić. Przy czym nie tylko ogłasza wyniki, ale podkreśla zachowanie „fair play”, docenia starania, wysiłek i aktywność dzieci, a także ich współpracę czy wzajemną pomoc. Zadając pytania, pobudza dzieci do wymiany myśli, a sytuacje z zabawy może odnieść do innych dziedzin życia. (Przedłużającą się rozmowę przeniesie na później np. kiedy będą mieć zajęcia w klasie.)
Aby lekcje lub zajęcia zabaw i gier ruchowych były ciekawe i w pełni odpowiadały założeniom i wymaganiom wychowawczym, muszą być dobrze przeprowadzone. Podstawowym warunkiem dobrego przeprowadzenia zajęć jest odpowiednie przygotowanie się nauczyciela, wychowawcy lub instruktora, Zajęcia będą pożyteczne i interesujące, gdy prowadzący dokładnie je przemyśli i przygotuje w najdrobniejszych szczegółach. Będzie wiedział dokładnie z kim je poprowadzi, kiedy, gdzie, przy pomocy jakich przyborów i przyrządów.
Wychowawca musi dokładnie poznać treść zabaw, przemyśleć sposób ich prowadzenia i całą organizację zajęć. Uzdolnienia wychowawcy i jego umiejętność nawiązania kontaktu z uczestnikami, w dużym stopniu decydują o dobrym prowadzeniu lekcji. Zalety te muszą być jednak poparte nieustannym odnawianiem i wzbogacaniem zasobu zabaw, chęcią poszukiwania najbardziej odpowiednich metod prowadzenia, stałą kontrolą swego postępowania oraz bystrą obserwacją wpływów wychowawczych na prowadzony zespół.
Gry i zabawy mogą być prowadzone w grupach mieszanych, a wiek uczestników może być różny. Rozpiętość lat nie powinna jednak być zbyt wielka, w przeciwnym wypadku zainteresowanie zabawą słabnie.
W zabawach i grach może brać udział zespół tak liczny jak klasa, a więc około 30 dzieci. Z większą liczbą uczestników przeprowadzenie zajęć staje się trudne. Cierpi na tym uwaga, dyscyplina i zainteresowanie.
Prowadzący, dobierając zabawy, musi zawsze się liczyć ze stanem liczbowym zespołu i w razie potrzeby odpowiednio dzielić go na mniejsze grupy. Podział ma szczególne znaczenie przy przeprowadzaniu gier ruchowych, w których wyraźnie występują elementy współzawodnictwa. Wychowawca może dokonać podziału losowo, mając świadomość, że nie bierze pod uwagę możliwości uczestników, a więc ich wieku, sprawności, siły, szybkości, zręczności itp. W grach zespołowych, gdzie chodzi o dobranie drużyn o równej sile, doboru graczy dokonują często ich przedstawiciele - zwykle najlepsi i najbardziej popularni - którzy na zmianę wywołują od najlepszych do najsłabszych zawodników i ustawiają ich obok siebie. Dobrze jest, gdy wychowawca niekiedy odstępuje od tej powszechnie stosowanej zasady i role te powierza słabym i nieśmiałym graczom. Dzieci takie mogą przełamać obawy i uwierzyć we własne siły, co ma duże znaczenie wychowawcze.
Prowadzący nauczyciel, wychowawca czy instruktor dobiera zabawy i gry ruchowe w zależności od: rozwoju uczestników, ich zainteresowań, możliwości terenowych, posiadanego sprzętu i urządzeń, warunków atmosferycznych czy potrzeb wychowawczych.
Wychowawca realizując wcześniej przygotowany scenariusz zajęć ruchowych, niekiedy może, a nawet powinien od niego odstąpić.
Na przykład dla dzieci, które znają wiele zabaw z przeznaczonego dla nich materiału, prowadzący może dobrać zabawy spośród przewidzianych dla klas wyższych. Dla tych uczestników, którzy zabaw nie znają lub znają bardzo niewiele, może dobrać odpowiednie z zasobu przeznaczonego dla dzieci młodszych.
Jeżeli w ciągu dnia jest dużo chłodniej niż zapowiedziano, wychowawca - prowadząc zajęcia na powietrzu - może zmienić scenariusz lekcji i zacząć raczej od zabawy bieżnej, chociażby takiej nie planował. Być może, że całe zajęcia nasili wówczas zabawami o żywej, intensywnej treści ruchowej z przewagą zabaw bieżnych, głównie takich, w których biorą udział wszyscy lub większa liczba dzieci.
Gdy uczestnicy zajęć są niespokojni lub zbyt ożywieni, spostrzegawczy wychowawca zaproponuje zabawę o charakterze uspokajającym, a nie ożywiającym - choćby wcześniej taką planował.
Jeżeli w trakcie prowadzenia zajęć nauczyciel dostrzega potrzebę wprowadzenia korzystnych zmian - niech to zrobi. Jego pomysłowość może poważnie wzbogacić tematykę zabaw i gier ruchowych.
Otwarty na propozycje wychowawca wysłucha i może uwzględnić także sugestie dzieci np. co do sposobu prowadzenia zabawy. Uczestnicy mogą być także pomysłodawcami zabaw, które sami wymyślą. Wychowawca nie zgasi tlącej się iskierki, ale rozdmucha ją zamieniając w wielkie „ognisko pomysłów”.
Najlepszym miejscem do prowadzenia zajęć ruchowych są: trawiaste boiska, polany; dobrym: hala sportowa, sala gimnastyczna; dostatecznym: zastępcza sala sportowa; zupełnie złym: korytarz, zwykła sala. Mając to na uwadze, wychowawca będzie upatrywał optymalnych warunków do prowadzenia zabaw.
Przed rozpoczęciem zajęć na powietrzu, prowadzący wyznaczy pole zabawy, z którego koniecznie muszą być usunięte szkło czy ostre przedmioty. Zależnie od wieku ćwiczących i posiadania odpowiednich rekwizytów (rękawiczki, worki), może zechce to zrobić wspólnie z grupą?
Przed przystąpieniem do zajęć w pomieszczeniu, wychowawca sprawdzi czy są zabezpieczone kaloryfery, okna; w zależności od ich stanu poprowadzi odpowiednie zabawy.
Nauczyciel przygotuje również konieczne przybory: woreczki, piłki, skakanki, szarfy itp., w czym bardzo chętnie pomogą poproszone lub zgłaszające się osoby, lub dyżurni.
Dbający o higienę wychowawca zwróci uwagę na czyste i przewiewne stroje ćwiczących. W dni słoneczne i ciepłe najlepszy do zabaw jest strój gimnastyczny. W dni chłodniejsze najodpowiedniejszy jest luźny ubiór treningowy. Z wyjątkiem ciepłej pory roku, kiedy można pozwolić uczestnikom ćwiczyć na sali na bosaka, wskazane jest obuwie sportowe.
Mając na względzie wartości zdrowotne, prowadzący, nawet w chłodniejsze dni (okazja do hartowania), wykorzysta otwarte przestrzenie. Z kolei w upalne dni letnie, zwróci uwagę na fakt, że przebywanie pod bezpośrednim działaniem słońca, w porze największego nasłonecznienia, jest niewskazane, a nawet niebezpieczne dla zdrowia.
Wychowawca poprowadzi zajęcia robiąc przynajmniej godzinną przerwę po posiłku. Zwróci uwagę na tych, którzy się męczą (bladość, zaczerwienienie, silne poty itp.) i zmieni natężenie wysiłku; po większym zastosuje słabszy. Rozważy, czy tych, którzy nadmiernie męczą się w czasie zabaw nie należy skierować do lekarza. Przed zajęciami z nową grupą sprawdzi karty zdrowia - czasem dziecko chce ćwiczyć, a nie powinno (np. po przebytej operacji), lub powinno ćwiczyć pod kontrolą (bo ma np. cukrzycę czy padaczkę).
Ukazując dzieciom ciekawe formy spędzania czasu i wyposażając je w bogaty zasób zabaw i gier ruchowych, prowadzący wdraża je do aktywnego spędzania wolnego czasu, a tym samym przyczynia się do promowania zdrowego stylu życia.
Wychowawca prowadzący gry i zabawy ruchowe - tak jak wiele innych osób przebywających z dziećmi - świadomie czy też nie wychowuje i uczy. Dlatego oprócz kwalifikacji zawodowych i stosowania możliwie najnowocześniejszych metod nauczania ważna jest osobowość wychowawcy czyli cechy psychiczne, którymi powinien się odznaczać, stwarzając właściwą atmosferę zajęć.
To ważne, aby wychowawca był zainteresowany dziećmi jako indywidualnymi osobami i miał szacunek dla ich integralności, by był życzliwy, gotowy do współpracy i wrażliwy wobec różnorodnych oczekiwań dzieci.
To istotne, by stwarzał bezpieczną, serdeczną i radosną atmosferę zajęć, a w swojej pracy był kulturalny, taktowny, odpowiedzialny, rzetelny i zaangażowany, ustawicznie pogłębiał wiedzę i kwalifikacje. By nie pozostawiał nic przypadkowi, by świadomie przygotowywał każdy szczegół scenariusza zajęć, a w razie nie zaplanowanych sytuacji i zachowań, postępował zgodnie z aktualną wiedzą i poznanymi metodami pracy z dziećmi.
I jeszcze jedno. Byłoby dobrze, gdyby wychowawca na postawione mu pytanie: „Czy lubi dzieci?”, mógł odpowiedzieć podobnie jak nauczyciel i dyrektor pewnej polskiej szkoły: „Ja je uwielbiam”.
Moim zdaniem to bardzo ważne, aby wychowawca lubił dzieci. Jest to istotne zarówno w procesie nauczania jak i w procesie kształtowania dziecięcych osobowości, a prowadzący gry i zabawy ruchowe wychowawca znacząco wpływa na sylwetkę moralno-społeczną młodego człowieka oraz jego postawę wobec świata; całą swoją wiedzą i osobowością w dużym stopniu decyduje o dobrym przygotowaniu go do życia.




BIBLIOGRAFIA


1.Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M.: Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992
2.Napierała Marek P.: Zbiór zabaw i gier ruchowych. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2001
3.Pawłowski E.: Gry, ćwiczenia i zabawy zuchów. Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988
4.Portmann R.: Gry i zabawy przeciwko agresji. Jedność, Kielce 1999
5.Trześniowski R.: Gry i zabawy ruchowe. Podręcznik metodyczny dla nauczycieli, wychowawców i instruktorów. Sport i Turystyka, Warszawa 1966
6.Wiertsema H.: 100 gier ruchowych. Klanza, Lublin 1999
7.Zgrychowa I., Bukowski M.: Chore dziecko chce się bawić. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987

Opracowała: Monika Tumidajska

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie