Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Pedagogika psychologiczna

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 34007 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Arleta Gorzelana

Pedagogika psychologiczna

      W rozumieniu tego, czym z istoty swej jest wychowanie, może dopomóc- oprócz uświadomienia sobie różnych jego definicji i przysługujących mu cech- także znajomość przynajmniej niektórych koncepcji psychologicznych i pedagogicznych. Pierwsze z nich zostały opracowane na gruncie psychologii, a drugie- pedagogiki, przy czym koncepcje psychologiczne koncentrują się głównie wokół mechanizmu regulacji zachowań ludzkich, w tym również zachowań w wyniku wychowania. Natomiast koncepcje pedagogiczne dotyczą przede wszystkim określonej strategii oddziaływań wychowawczych, w mniejszym stopniu wyjaśniania ich psychospołecznych uwarunkowań.
      Pedagogika psychologiczna jest jednym z kierunków jakie powstały w pedagogice naturalistyczno – liberalnej (obok: pragmatyzmu pedagogicznego, psychobehawioryzmu pedagogicznego, kierunku terapeutycznego, personalizmu pedagogicznego, pedagogiki wspólnoty życia, pedagogiki egzystencjalnej). Podstawowymi cechami pedagogiki psychologicznej były: biologizm, praktycyzm, utylitaryzm. Głównym przedstawicielem tego kierunku jest Herbert Spencer.
      Wg Spencera głównym celem wychowania ma być przystosowanie człowieka do indywidualnych warunków istnienia.
       Pedagogika psychologiczna hołdowała potrzebom życiowym oraz wartościom praktycznym, które miały pomóc człowiekowi w zachowaniu i przystosowaniu się do środowiska. Chciano wychować jednostki, które byłyby zdrowe, mocne (silne psychicznie) i doskonale dawały sobie radę w otaczającym ich środowisku.
       Pedagogika psychologiczna oparta na postawach biologii starała się przystosować jednostkę do wymagań panującego porządku społecznego, starała się ułatwić jej walkę o byt i przystosowanie do świata, współzawodnictwa i wolnej konkurencji. Pedagogika ta zbudowana była też na podstawach psychologicznych, była pedagogiką przystosowania jednostki do istniejącego porządku społecznego. Dużym jej plusem było zbliżenie się na dziecko i spojrzenie na nie w sposób podmiotowy. Doprowadziła ona również do powstania szkół eksperymentalnych i prób nowego wychowania. Miała duże zasługi budzeniu aktywności i samodzielności dziecka. W rozwijaniu jego zdolności i zainteresowań.
       Na pedagogikę psychologiczną oddziaływały empiryczne nauki psychologiczne oraz inne kierunki psychologiczne jak behawioryzm, psychoanaliza, psychologia indywidualna. Zarówno koncepcje psychologiczne, jak i pedagogiczne stanowią przeważnie systemy twierdzeń nie tyle prawdziwych, ile prawdopodobnych.

KONCEPCJA PSYCHOSPOŁECZNA- czołowymi przedstawicielami koncepcji psychospołecznej są m. In. Alfred Adler, Erich Fromm, Karen Horney i Harry S. Sullivan. Każdy z tych badaczy stworzył własną odmianę koncepcji psychospołecznej. Łączy ich jednak przekonanie, że na kształtowanie osobowości szczególny wpływ mają nie tyle czynniki biologiczne- jak się to zakłada w klasycznej teorii Zygmunta Freuda i analitycznej teorii Carla G. Junga- ile uwarunkowania społeczne. W swych poglądach różnią się oni głównie pod względem wyeksponowania niektórych aspektów wspomnianych uwarunkowań.
       Pedagogika psychoanalityczna próbowała stosować teorie i metody psychoanalizy do rozwiązywania zagadnień wychowawczych. Psychoanaliza Z. Freuda była najpierw metodą terapii nerwic, później też metodą dla osiągnięcia celów wychowawczych (wszystkie szkodliwe zahamowania wytworzone przez nieświadome siły duchowe należy wyświetlić, ukazując ich sens i źródło w podświadomości, a zarazem pokonać poddając owe siły władzy woli, należącej do osobowości moralnej).
       Przemożny wpływ stosunków między ludzkich na zachowanie człowieka podkreśla teoria H. S. Sullivana, zaliczana do jednej z podstawowych odmian koncepcji psychospołecznej. Zgodnie z jej założeniami, decydującym czynnikiem rozwoju człowieka są stosunki interpersonalne z innymi ludźmi, bezpośrednie lub pośrednie.
       Szerokie zastosowanie w praktyce wychowawczej w latach międzywojennych znalazła teoria psychologii indywidualnej wiedeńskiego psychologa A. Adlera, propagującego koncepcję swoistego indywidualnego 'stylu życiowego' każdej jednostki, kształtującego się już od niemowlęctwa.
       Ciekawe jest również stanowisko E. Fromma w sprawie roli, jaką kontakty z innymi ludźmi odgrywają w życiu człowieka. Bez takich kontaktów człowiek czuje się samotny i wyobcowany. E. Fromm przywiązuje duże znaczenie do więzi między ludźmi opartych na uczuciu miłości twórczej. Poza potrzeba miłości w życiu człowieka E. Fromm wysoko ocenia także potrzeby zakorzenienia (braterstwa), tożsamości (zachowania własnej odrębności), transcendencji (wykraczania poza siebie) oraz potrzebą układu odniesienia i czci.
       Na istotną zależność zachowań ludzkich od interakcji społecznych zwraca uwagę także K. Horney. Bez pozostawiania w kontaktach interpersonalnych człowiek- według niej- jest skazany na poczucie osamotnienia i bezradności.
      Zwolennicy koncepcji psychospołecznej twierdzą, że lęk jest wytworem przede wszystkim interakcji społecznych. Z zasygnalizowanych założeń koncepcji psychospołecznej wynikają wiążące wnioski osobliwego rozumienia wychowania. Przede wszystkim nie jest ono- jak sugerują owe założenia- wyłącznie czynnikiem rozwoju człowieka.

KONCEPCJA BEHAWIORYSTYCZNA
       Przeciwstawnym psychoanalizie kierunkiem był behawioryzm, czyli psychologia zachowania dająca początek tzw. p. behawiorystycznej (psychologię człowieka należy wzorować na obiektywnej i eksperymentalnej psychologii zwierząt). Behawioryzm jest to kierunek psychologiczny, który rozwinął się w XX wieku, przede wszystkim w USA. Założenia behawioryzmu są bardzo proste:
      Jakkolwiek kierunek ten nie neguje występowania zjawisk psychicznych, twierdzi, że są one swoistymi, ubocznymi artefaktami działania mózgu, których nie da się skutecznie badać metodami naukowymi, gdyż są one niedostępne obserwacji.
      Dlatego, jeśli psychologia ma być rzetelną nauką, musi się ograniczyć do mierzalnych, jasno zdefiniowanych eksperymentów, w których ludzi poddaje się działaniu określonych bodźców i obserwuje się ich określone reakcje na te bodźce.
      Behawioryzm jest próbą zastosowania ścisłych, znanych z nauk przyrodnicznych metod badawczych do badania ludzkiej psychiki. Behawioryzm doprowadził do ulepszenia metodologii nauk psychologicznych, kładąc nacisk na statystyczne zależności między obiektywnie mierzalnymi bodźcami i reakcjami. W swej złagodzonej postaci w dużym stopniu współtworzył współczesną teorię uczenia się oraz psychologię poznawczą.
      W skrajnej postaci behawioryzm zakładał, że bardziej złożone zjawiska psychiczne, takie jak np. uczucia wyższe, czy struktury wpojone kulturowo, nie mają większego wpływu na działanie ludzi, lecz że ludzie podobnie jak wszystkie inne zwierzęta działają wg stosunkowo prostych zasad opierających na stałych, odruchowych lub wyuczonych reakcjach na bodźce. Według tego skrajnego poglądu, większość zdrowych osobników ludzkich, niezależnie od ich "zawartości mózgu" będzie w tych samych warunkach reagować podobnie na podobne zestawy bodźców. Teoria ta jest już jednak w zasadzie porzucona, gdyż stoi w sprzeczności z wieloma eksperymentami psychologicznymi dowodzącymi dużego znaczenia tzw. zmiennych pośredniczących podczas reakcji na konkretne bodźce.
      Behawioryści korzystali z odkryć J.P.Pawłowa. Według behawiorystów środowisko steruje człowiekiem manipulując karami i nagrodami. Tak więc zachowanie jest funkcją układu zewnętrznych bodźców.
Przedstawiciele behawioryzmu:

  • John Watson
  • Edward Tolman
  • Clark Hull
  • Burrhus Skinner

      Na ogół rzecznicy koncepcji behawiorystycznej są przekonani o nieograniczonych wręcz możliwościach oddziaływań wychowawczych. Neobehawioryzm -jest to "nowa" wersja behawioryzmu. Twórcą tego kierunku był Edward Tolman, który do modelu S-R dołączył "O" (S – O – R; S – bodziec; O – organizm; R – reakcja), co oznacza zmienną pośredniczącą, na którą składają się:

  1. Zachowanie celowe,
  2. Nawyki,
  3. Konstrukty poznawcze,
  4. Potrzeby jako wewnętrzne bodźce motywujące.

     Inaczej mówiąc neobehawioryzm to współcześnie dominująca w psychologii odmiana behawioryzmu, koncentrująca się na badaniu złożonych czynności i zachowań, interpretowanych w kategoriach celu, do którego prowadzą, a nie jedynie w kategoriach prostych reakcji na bodźce»
Tolman mówił o behawioryzmie teologicznym, czyli celowościowym. Zauważył, że to co modyfikuje zachowane człowieka to CEL. W wyjaśnianiu zachowania się bardzo istotne jest dążenie do celu. Sama celowość zachowania się organizmu polega na tym, że dąży on zawsze do zaspokojenia określonych potrzeb.

KONCEPCJA HUMANISTYCZNA
      Protestem przeciwko głoszonej przez zwolenników koncepcji behawiorystycznej wizji człowieka reaktywnego, a zarazem przeciwko pesymistycznemu i pełnemu rozpaczy poglądowi podzielanemu np. przez rzeczników teorii psychoanalitycznej, jest koncepcja humanistyczna.
     Psychologia humanistyczna zrodziła się w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia i szybko zdobyła popularność stając się trzecią siła psychologii , obok psychoanalizy i behawioryzmu. Sama idea nowej psychologii pochodzi od Gordona Allporta , który kładł nacisk na niepowtarzalność jednostki ludzkiej.
      Przedstawicielem polskiej idei psychologii humanistycznej był lekarz , neurolog i psychiatra psycholog i pedagog Kazimierz Dąbrowski 1902 -1980.
     Psychologowie humanistyczni uważają , że człowiek sam z siebie jest zdolny do aktywności prospołecznej rozumianej jako bezinteresowne dążenie do cudzego dobra. Gotowość do takich zachowań rozwija w sposób "naturalny" u wszystkich ludzi lub w większości , o ile zostaną spełnione pewne warunki.
     Koncepcja humanistyczna w swych założeniach wykluczała wszelkiego rodzaju narzucanie dzieciom i młodzieży czegokolwiek i celowo rezygnowała z jakiejkolwiek formy przymusu, w tym także wymuszania na nich posłuszeństwa lub bezwzględności podporządkowania się dorosłym. Wychowanie w takim rozumieniu ma stwarzać przede wszystkim odpowiednie warunki, sprzyjające samorealizacji wychowanków, tzn. ma im pomagać w ich rozwoju i dojrzewaniu. Szczególnie cenne w koncepcji humanistycznej są zalecenia związane z okazywaniem sobie wzajemnie akceptacji i rozumienia empatycznego, przyjmowania postaw autentyzmu, a także przywiązywanie wagi do rozmów przeprowadzonych z dziećmi i młodzieżą oraz tworzenie i pogłębianie więzi interpersonalnych między wychowawcami i wychowankami, jak również psychologiczne wspomaganie tych ostatnich.
     Istotnym składnikiem psychologii humanistycznej jest teoria potrzeb rozwinięta przez Abrahama H. Maslowa. Mechanizmem sterującym ludzkimi zachowaniami są według niego potrzeby, pojmowane jako brak czegoś, wywołujący jednocześnie dążenie do zaspokojenia tego braku. Potrzeby tworzą układ hierarchiczny ("piramida" Maslowa), z którego wynika, że zaspokojenie potrzeb niższych jest warunkiem zaspokojenia potrzeb wyższych. "Piramida" składa się z pięciu kategorii: u jej podstaw leżą potrzeby fizjologiczne, następnie potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba przynależności i miłości, godności i szacunku i — na szczycie piramidy — potrzeba samoaktualizacji.

PSYCHOLOGIZM PEDAGOGICZNY jest ruchem, który w pedagogice- procesie wychowania wymaga uwzględnienia przede wszystkim psychicznej strony wychowanka. Psychologia nie tylko jest tu uważana za naukę pomocniczą pedagogiki ale staje się wprost pedagogiką. Psychologizm pedagogiczny zwraca się szczególnie przeciw pedagogice tzw: "szkoły tradycyjne" stworzonej przez Herberta i herbartystów.
     Powstanie psychologizmu pedagogicznego spowodowały rozszerzające się i pogłębiające badania nad rozwojem psychicznym dziecka .Psychologowie którzy stanęli na stanowisku , że przedmiotem psychologii jest zachowanie , zapoczątkowali kierunek noszący nazwę behawioryzmu. Za twórcę tego kierunku uważa się amerykańskiego psychologa J.B.Watsona.
     Pedagogika eksperymentalna jest pedagogiką obiektywną i naukową, właśnie dlatego, że jest oderwana od zagadnienia celów wychowania i ogranicza się do ustalania najlepszych środków i zabiegów technicznych służących wychowaniu i nauczaniu, neutralnych w stosunku do celów wychowania, które podlegają zmianom historycznym i są wyznaczane przez czynniki pozanaukowe.
     Podziela ona wiarę w istnienie najlepszej metody, wyrażając przekonanie, że rozporządzanie najlepszymi metodami, osiągane dzięki studiowaniu pedagogiki eksperymentalnej, ma decydujące znaczenie dla przygotowania nauczyciela; znacznie większe niż ogólna kultura albo specjalistyczne wykształcenie naukowe w dziedzinie swojego przedmiotu albo wreszcie zamiłowanie do tego przedmiotu, a nawet intuicja pedagogiczna i pedagogiczny entuzjazm .Pod tym względem o wiele bardziej współczesna i związana z ruchem nowej szkoły, jak również oryginalniejsza z naukowego punktu widzenia jest druga grupa przedstawicieli pedagogiki specjalnej eksperymentalnej G.I. Rossolimo, A. F. Łazurski i G. J. Troszin.

KONCEPCJE PEDAGOGICZNE
     Istotnym uzupełnieniem i poniekąd także pogłębieniem koncepcji psychologicznych są koncepcje pedagogiczne. Stanowią nierzadko udaną próbę poszukiwania konkretnych sposobów oddziaływań wychowawczych. Najbardziej pożądane spośród nich wydają się pozostawać w zgodzie zwłaszcza z założeniami koncepcji humanistycznej. Żadna z nich jednak nie nadaje się do dosłownego wykorzystania w codziennej praktyce wychowawczej. Wszystkie wymagają elastycznego i twórczego podejścia; pod tym warunkiem stanowią cenne źródło inspiracji dla różnych innowacji w wychowaniu. Niejednokrotnie są też teoretycznym wsparciem owych innowacji. Przydatne pod tym względem mogą się okazać m.in. koncepcje pedagogiczne: Janusza Korczaka, Aleksandra Kamińskiego, Celestyna Freineta, Aleksandra S. Niella, ks. Jana Bosko czy M. Montessori.

  • Janusz Korczak jest twórcą oryginalnej koncepcji pedagogicznej, w której domaga się bezwzględnego przestrzegania niezbywalnych praw dziecka. W koncepcjach pedagogicznych Korczaka dziecko- jawi się zawsze na tle wizji świata zagrożonego. Uważał, że porządkowanie życia należy zacząć od porządkowania spraw dziecka. Zmierzał do utworzenia środowiska wychowawczego, w którym dziecko mogło być sobą, gdzie stosunki dziecko- dorosły będą oparte na zasadzie umowy społecznej.
  • Nowoczesna szkoła, której twórcą był Celestyn Freinet, jest w swej istocie miała stwarzać dzieciom ludzkie warunki rozwoju i możliwości ujawnienia ich potencjału twórczego. Pedagogika C. Freineta proponuje nauczanie i wychowanie przez szeroki kontakt dziecka ze środowiskiem, swobodne rozwijanie dziecięcej ekspresji, aktywności organizowanie "doświadczeń poszukujących" przy wykorzystaniu nowoczesnych technik.
  • Ks. Bosko dążył natomiast do tego, by z każdym wychowankiem nawiązać bliski i serdeczny kontakt. W swej koncepcji pedagogicznej podkreślał rolę rodziny, stałą, braterską obecność wychowawcy. Swój system oparł całkowicie na rozumie, religii i miłości. Ks. Bosko mówił, że "wychowanie jest sprawa serca".
  • Pedagogika Marii Montessori daje dziecku szansę wszechstronnego rozwoju: fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego; wspiera jego spontaniczną i twórczą aktywność. Podstawę działalności praktycznej i zagadnień teoretycznych Marii Montessori stanowi dziecko i jego rozwój. Jej zdaniem dzieciństwo to bardzo ważny okres dla rozwoju jednostki, w którym zachodzą wszystkie podstawowe procesy twórcze, nadające kształt osobowości. Następuje wówczas stały wzrost i postęp w sferze ciała i ducha, które są ze sobą zintegrowane. Wszystkie dzieci wyposażone są w wewnętrzną energię, która skłania je do aktywności i sprawia, że są niestrudzone, nie boją się wysiłku, wręcz stale go poszukują i wytrwale realizują podjęte działanie. Zdaniem Montessori na tej potrzebie spontanicznej i wszechstronnej aktywności dziecka należy oprzeć wychowanie. Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.
  • Koncepcja pedagogiczna Aleksandra Kamińskiego stanowi nade wszystko udaną próbę wskazania możliwości wykorzystania doświadczeń harcerstwa w pracy dydaktyczno- wychowawczej szkoły. Stworzona przez A. Kamińskiego koncepcja pedagogiczna jest ściśle podporządkowana uznanym przez niego wartościom moralnym.
  • U podstaw głoszonej przez Aleksandra S. Niella koncepcji pedagogicznej leży głębokie przekonanie, iż dziecko jest z natury dobre i że ma wszelkie dane, by być szczęśliwe. W jego koncepcji należało stwarzać warunki do nieskrępowanego rozwoju dzieci młodzieży, a nade wszystko powstrzymywanie się od wywierania na nie jakiejkolwiek presji fizycznej czy moralnej.

     Jeśli środki i cele pedagogiki mają pochodzić od rezultatów badań psychologicznych, to pedagogika jako teoria wychowania traci swój własny przedmiot badań. Staje się on treścią badań psychologii wychowawczej należy do psychicznego rozwoju dziecka. Pedagogika pozbawiona swego przedmiotu badań , traci swoją autonomię i staje się gałęzią psychologii rozwojowej dziecka. Działanie pedagogiczne przekształca się w "pielęgnację " normalnego rozwoju psychiki dziecka i nie może odbiegać od prawidłowości tego rozwoju. Wszelkie więc "urabianie" w procesie wychowania musi być całkowicie wyrugowane , choćby ono było tylko delikatnym kierownictwem rozwoju dziecka. Wychowanie więc nie może być przygotowaniem do życia dorosłych ale pełnym wolnym życiem dziecka. Kierunek ten określono jako "pajdocentryzm" pajs – dziecko . Prócz ogólnych konsekwencji psychologizmu należy wskazać na bardziej szczegółowe postulaty , które wynikają z niego dla procesu nauczania i wychowania.
     W dziedzinie nauczania , na które psychologizm zwracał szczególna uwagę są one następujące:

  1. Treści nauczania mają być dostosowane do zainteresowań dziecka w poszczególnych fazach jego rozwoju.
  2. Dążenie do całkowitego zniesienia egzaminów , albo do takiego pomnożenia , aby wystarczyły dla nich małe odcinki wiedzy – "quizy’ "zgaduj – zgadule"
  3. Przesadny aktywizm prowadził do ograniczenia rzeczowej wiedzy i zastępował czynności umysłowe czynnościami ruchowymi. Potępiono uczenie z książek jako werbalne i bierne . aby nauka przybierała formę zabawy.
  4. Liberaryzm psychologiczny prowadził do zmiany podręczników szkolnych. Stawały się one coraz grubsze wypełnione szczegółami . Zamiast pomagać uczniowi mąciły jego myślenie. To co miało ułatwić naukę , stawało się dla niej zbędne i szkodliwe.
  5. Psychologizm sprzyjał nadmiarowi eksperymentalizmu pedagogicznego. Praca pedagogiczna nauczyciela winna być równocześnie pracą badawczą psychologii rozwoju dzieci. Nauczyciel powinien przede wszystkim poznawać jego przebieg i zależnie od niego w sposób indywidualny kierować każdym uczniem . Postępować tak jak lekarz. Taki pogląd na wychowanie jest właściwym eksperymentowaniem i ono stanowi najważniejszą część pracy dydaktycznej nauczyciela.

      Psychologizm pedagogiczny przeważnie kładł nacisk na nauczanie ale niewiele zajmował się zagadnieniami wychowania charakteru.
     Wychowanie charakteru nie było jednak pomijane w teorii psychologizmu, chociaż właściwie nie było ono jego troską jak nauczanie. Rozwój dziecka powinien się odbywać przy współżyciu ze środowiskiem społecznym i wraz z sytuacjami w tym środowisku spotykanymi przez postępowanie uznawane przez dziecko zgodnie ze wzorem i wymaganiami środowiska . Ważne jest by dziecko żyło w radosnej atmosferze pełnej troski a nie w poczuciu doznawanej opieki i pomocy tak aby stale odczuwało życzliwość i miłość otoczenia , tak aby to "radosne życie" powinno je otaczać we wszystkich okolicznościach jego życia.
     Większość systemów pedagogicznych i psychologicznych rozważanych w aspekcie pracy z dziećmi, oferuje ich realizatorom, a więc nauczycielom, zarówno nowe formy (których nie jest na ogół zbyt wiele). Zarysowane przez nas koncepcje pedagogiki psychologicznej wzajemnie się uzupełniają i pogłębiają. Żadna z nich nie wyjaśnia jednak w pełni złożoności procesu wychowania. Każda odnosi się bowiem do zaledwie niektórych jego aspektów i szczególnych sytuacji wychowawczych. Znajomość tych i innych koncepcji niewątpliwie pogłębia naszą wiedzę o wychowaniu. Jednak nie sposób opowiedzieć się wyłącznie za jedna z nich. Groziłoby to z pewnością ubezwłasnowolnieniem w sposobie patrzenia na proces wychowawczy, który prawdopodobnie jest bardziej skomplikowany, niż to może wykazać jedna koncepcja psychologiczna czy pedagogiczna.
     Wybór elementów systemów pedagogicznych i psychologicznych i ich wdrożenie do pracy z dziećmi zależy w równej mierze od predyspozycji samego nauczyciela od technicznych możliwości zastosowania, a także od celów nakreślonych przez daną placówkę.

Bibliografia;
Godlewski, Krawcewicz, Wołczyk, Wujek, Pedagogika- P W N
Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, IMPULS, Kraków 2004
Śliwierski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, wyd. 2, Kraków 2000

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie