Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Przyczyny powstawania konfliktów u dzieci w wieku przedszkolnym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 10240 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Opracowała :
Krystyna Szewczun ,
Dzierzgoń 2005

CHARAKTERYSTYKA SYTUACJI KONFLIKTOWEJ.

     Konflikt rodzi się i "wybucha" w określonych, sprzyjających warunkach. Układ tych warunków określamy jako – "sytuację konfliktową".
     "O sytuacjach konfliktowych mówimy wtedy, kiedy czynność jest organizowana tak, aby przeciwstawić się realizacji jakiejś innej czynności, albo też wtedy, kiedy jedna i ta sama czynność organizowana jest tak, aby realizować dwa przeciwstawne wyniki".
     A więc sytuacja konfliktowa to określony układ bodźców, utrudniających realizację zamierzonej czynności, której celem jest osiągnięcie ważnego dla danej jednostki wyniku.
     Sytuacje konfliktowe mają uzasadnienie w dążeniu do zaspokojenia określonej potrzeby – dziecko przeciwstawia się czynnościom innego dziecka, aby zrealizować własny cel.
     Na przykład, gdy pragnie bawić się zabawką, którą w danym momencie bawi się ktoś inny, uzyskać – pożądaną również przez innych – rolę w zabawie, pełnić określony dyżur itp.
     Często cel taki osiąga bez trudności, zdarza się jednak, że napotyka przeszkody, które pragnie usunąć w sposób niezgodny z obowiązującymi w grupie regułami postępowania.
     Wywołuje to protest ze strony innych, przeciwstawienie się prowadzące do starć słownych, niszczenie przedmiotów, bójek i innych form agresji.
     Każdy konflikt jest starciem się dążeń dziecka z przeciwnymi mu zamiarami otoczenia. Konieczność powstrzymywania jednej czynności wymaga zahamowania pracy odpowiednich ośrodków w układzie nerwowym.
     W czynności ulubionej, wykonywanej z zapałem proces pobudzania (który warunkuje wykonywanie przez dziecko odpowiednich czynności) jest silny, w pewnym stopniu "opiera się" procesom hamowania, które mają spowodować powstrzymywanie dotychczasowych czynności. Toczy się więc "walka" stanowiąca wstrząs dla układu nerwowego. Wobec silnego napięcia procesów nerwowych będących podłożem procesów uczuciowych, w tym momencie uczucia stają się bardzo silne. Zachowanie się dziecka przybiera postać działania krańcowo uczuciowego: dziecko krzyczy, rozpacza lub gniewa się, jest napastliwe w słowach, a nawet w czynach, rozrzuca zabawki, kopie. Ponieważ tego rodzaju zachowanie z reguły wywołuje gniew i kary ze strony rodziców, napięcie uczuciowe dziecka jeszcze bardziej wzrasta. Im częściej powtarzają się tego rodzaju sceny, tym łatwiej utrwalają się odpowiednie połączenia nerwowe i ustala się pewien sposób zachowania się dziecka w sytuacji konfliktowej. W parze z częstotliwością takich przeżyć idzie wzrost pobudliwości nerwowej i uczuciowej. Są to zaburzenia życia uczuciowego, niekorzystne dla dalszego rozwoju psychiki dziecka i jego zdrowia. Dlatego tak bardzo potrzebna jest umiejętność rozwiązywania konfliktów i eliminowanie w miarę możliwości z życia dzieci.
     Teraz należałoby zastanowić się nad pozytywami, jakie może zawierać rozsądne podejście do sytuacji konfliktowej. Zmusza ono do uprzytomnienia sobie faktu, że mogą istnieć racje różniące się od naszego punktu widzenia. Większa lub mniejsza skłonność do uwzględnienia stanowiska niezgodnego z naszymi pragnieniami czy wyobrażeniami zależy od różnych czynników. Jest ona mocno związana z naszym stosunkiem do przeciwnika.
     Ustępstwa na rzecz przeciwnika mają być podyktowane kilkoma względami. Może to być dobroć, miłość, sympatia, niekiedy decyduje czynnik wychowania, a nawet obawy. Istnieje również możliwość prawdziwej bezstronności, sprawiedliwości i poszukiwania prawdy w rozwiązywaniu konfliktu.

RODZAJE KONFLIKTÓW.
     Im szersze i bogatsze są konflikty dziecięce, tym więcej dają okazji do starć i nieporozumień. Życie w przedszkolu również nie jest od nich wolne. Najogólniej rzecz biorąc możemy wyodrębnić dwa rodzaje sytuacji sprzyjających powstawaniu konfliktu:

  1. Związane ze stosunkami wobec rzeczy.
  2. Wynikające ze stosunków między dziećmi.
W sytuacjach wynikających ze stosunków wobec rzeczy dwie grupy przedmiotów sprzyjające powstawaniu zatargów między dziećmi. Są to:
  • zabawki, książki i inne przedmioty znajdujące się w przedszkolu oraz:
  • zabawki będące własnością dzieci i przynoszone przez nie do przedszkola.
     Konflikty u dzieci 4 letnich występują przeważnie wtedy, gdy dziecko zabiera rówieśnikowi zabawki lub inne rzeczy, będące jego własnością. W tym też okresie konflikty między dziećmi są najliczniejsze, później ich liczba ulega zmniejszeniu, lecz stają się bardziej zacięte. Konflikty wśród dzieci czteroletnich są krótkotrwałe i nie stwarzają atmosfery wzajemnej wrogości.
     Zjawiska sympatii i agresji występują obok siebie i nie przeszkadzają sobie wzajemnie. Często te same, które przed chwilą kłóciły się i skarżyły na siebie, odchodzą w zgodzie od wychowawczyni i bawią się dalej razem. Bywa i tak, że gdy jedno z uwikłanych w konflikt zostanie ukarane przez odsunięcie od zabawy, dotychczasowy przeciwnik prosi o zwolnienie go od kary.
     U dzieci starszych oprócz zatargów "o rzeczy" zaczynają nabierać znaczenia inne przyczyny. U sześciolatków występuje już np. wyraźna skłonność do współzawodniczenia, chęć górowania nad innymi, co również prowadzi do konfliktu. Wiele nieporozumień wywołują dzieci nie z chęci agresji, lecz jak gdyby z ochoty do eksperymentowania. Dziecko chce zobaczyć, co robi przeciwnik w przypadku takiego czy innego zachowania się z jego strony. Jednak dziecko zaczepiając kogoś nie zawsze dąży do wyrządzenia mu krzywdy.
     Inni badacze, jak podaje S. Baley, stwierdzają na podstawie swoich badań, że u małych dzieci agresywność i sympatia nie wykluczają się we wzajemnych kontaktach, chodzi to o kwestię górowania i ustępowania jako stosunków, które także prowadzą do konfliktów.
     "Stanisław Baley przedstawia także badania dotyczące innych form stosunków między dziećmi. Jest to problem na tle uczucia zazdrości, ale wyłącznie w odniesieniu do rodzeństwa. Zazdrość wśród rodzeństwa może prowadzić do dwojakiego rodzaju zachowań: być przyczyną agresji w stosunku do młodszego dziecka w postaci ataków fizycznych bądź – też w stosunkach z rodzicami – manifestować się wyładowaniem niechęci w formie uporu, nieposłuszeństwa itp. zachowań".

PRZYCZYNY POWSTAWANIA KONFLIKTÓW U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM.
     Aby zrozumieć zachowanie dzieci i modyfikować je w porządnym kierunku, należy znać przyczyny powstawania konfliktów. A jest ich wiele.
     Możemy wyodrębnić trzy zasadnicze zespoły konfliktów, które zakłócają proces wychowawczy. Jednym z nich są:
  • konflikty, których przyczyną jest wspólne korzystanie z zabawek przedszkolnych.
      Konflikty dotyczące posiadania tej samej zabawki nie są powodowane małą ich liczbą. Nieporozumienia o zabawki wynikają głównie z dwu powodów:
  1. na tle dążenia do uzyskania tego samego przedmiotu,
  2. w związku z zabawką nową.
     Niejednokrotnie zabawka leży na półce przez kilka dni i nikt jej nie bierze. Wystarczy, aby jedno dziecko zaczęło się nią bawić, gdy inne ma na nią ochotę lub nagle uzna, że jest mu ona w danym momencie bardzo potrzebna i próbuje ją odebrać – popada w konflikt z kolegami. Nie liczba zabawek jest więc przyczyną tego, że dzieci popadają w konflikty, a charakterystyczna dla tego wieku skłonność do naśladownictwa, wpływ przykładu i duża impulsywność. Dzieci nie zawsze potrafią zaplanować sobie zabawę i dlatego to, które pierwsze wyjdzie z inicjatywą, pobudza inne do naśladowania, co powoduje dążenie do zorganizowanej takiej samej zabawy, a więc i posiadania tej samej zabawki. "Krzyś nie wziął samochodu nakręcanego, gdy ten stał na półce, ale zapragnął bawić się nim, kiedy zobaczył zabawę Jacka".
     Poza tym dziecko w wieku pięciu - sześciu lat jest bardzo impulsywne, reakcje emocjonalne łatwo biorą górę nad rozumowaniem, gdy więc na drodze do zaspokojenia jakiejś potrzeby napotyka przeszkodę z trudem panuje nad swoim zachowaniem reaguje żywo i wywołuje nieporozumienie.
     Przyczynia się do tego stanu także niedostateczna dojrzałość społeczna dziecka, powodująca, że ma ono trudności w układaniu sobie stosunków z innymi.
     Wśród konfliktów dotyczących zabawek przedszkolnych możemy wyodrębnić te, które dotyczą zabawek nowych.
     Każda nowa zabawka, zwłaszcza bardziej atrakcyjna i wyróżniająca się od dotychczasowych, bywa często przedmiotem pożądania większej liczby dzieci.
     Zainteresowanie nową zabawką jest uzasadnione tym, że bardziej od innych zwraca ona uwagę dzieci, która łatwiej koncentruje się na tym, co nowe, nieznane lub dotychczas nie spotykane. Jednocześnie "nowość" działa na sferę emocjonalną dziecka budząc zainteresowanie, chęć poznania nowego przedmiotu, manipulowania nim.
     Jednak konflikty o nową zabawkę nie są długotrwałe. Zwykle po dwóch, trzech dniach nawa zabawka traciła dla dzieci swoją atrakcyjność i przestawała dla dzieci być przedmiotem pociągającym.
     Oprócz wymienionych konfliktów o zabawki przedszkolne wyróżniamy – konflikty, których przyczyną są przynoszone przez dzieci zabawki z domu i stanowiące ich osobistą własność – czyli tzw. "nieporozumienia o rzeczy" i różne drobiazgi.
     Są to zabawki lub rzeczy przynoszone przez dzieci z domu i stanowiące ich osobistą własność. Najwięcej dzieci pragnie przynosić coś do przedszkola, aby pokazać kolegom lub swojej pani. Występuje to przeważnie w wypadku otrzymania nowej zabawki, którą dziecko bardzo się cieszy i pragnie dzielić swoją radość z innymi.
     Konflikty o zabawki, które są własnością dzieci, różnią się pod pewnym względem od nieporozumień dotyczących zabawek przedszkolnych. Cechuje je bardziej wroga postawa dzieci oraz to, że trwają dłużej. Jednocześnie wpłynęły na to także sądy rodziców, podkreślające ocenę zabawki i prawo własności. Dzieci wiedzą, że zabawkę przedszkolną, jeżeli ktoś im zabiera tracą tylko chwilowo, gdy tymczasem przedmioty własne, zabrane przez inne dzieci, mogą już do nich nie wrócić. W grę wchodzi tu także obawa przed gniewem rodziców, wywołanym utratą zabawki i uwagi rodziców podkreślających prawo do własności osobistej dziecka. Są to motywy, które powodowały, że zachowanie dzieci w czasie konfliktów o własne zabawki były silniejsze i bardziej długotrwałe niż o zabawki przedszkolne. Konflikty wynikające z istoty współdziałania dzieci w zabawie w innych formach działalności – to ostatnia już z przyczyn powstawania konfliktów u dzieci w wieku przedszkolnym.
     Dzieci w przedszkolu traktuje się w wielu sytuacjach jako "równe", wszystkie mają te same prawa.
     Stopniowo jednak, w grupach starszych, życie w grupie dziecięcej wymaga zróżnicowania pozycji; zaczynają one pełnić dyżury, które wymagają umiejętności podporządkowania się u jednych i "sprawiedliwego" kierowania u innych, zabawy komplikują się, stają się coraz bardziej bogate w treść, wymagają podziału ról i umiejętności trzymania się roli oraz kierowania nimi. Od stosunków równości przechodzą stopniowo do stosunków zależności, wyrażających się w konieczności podporządkowania innym lub przewodzenia im.
     "Dzieci w wieku przedszkolnym, nawet te najstarsze są jeszcze bardzo impulsywne, reagują żywo i często bez zastanowienia się, trudniej im panować nad swymi pragnieniami i dążeniami, a więc i dostosowywać je do pragnień i dążeń innych, co również utrudnia współdziałanie".
     Większość dzieci dąży do zajęcia roli ważniejszej, ponieważ daje ona większą możliwość działania, wydawania decyzji "rządzenia" – jak same określają. Pragną w ten sposób wyróżnić się, mieć poczucie znaczenia w grupie. A gdy w dążeniach swych napotykają przeszkody w postaci dążeń kolegów zmierzających do tego samego celu, wybuchają konflikty. Podsumowując wyżej wymienione przyczyny powstawania konfliktów, zauważyłam, iż motywy zachowania dzieci przyczyniające się do nieporozumień były w każdym zespole konfliktów inne.
     W pierwszym z nich znaczenie decydujące miały, charakterystyczne dla dzieci w wieku przedszkolnym, skłonności do naśladownictwa. W drugim zespole konfliktów decydujące było przywiązanie do przedmiotów stanowiących osobistą własność dziecka i obronę przed ich utratą i zniszczeniem.
     Istotą nieporozumień wynikających na tle współdziałania była niedojrzałość społeczna dzieci, powodująca trudności w organizowaniu współdziałania na zasadach równości lub zależności.

Bibliografia :
  1. K. Balawajder – "Konflikty interpersonalne" , Katowice 1992.
  2. M. Cywinska - "Wychodzenie z konfliktów interpersonalnych w środowisku dzieci pięcio i sześcioletnich" , Studia Edukacyjne 1 /1995 r.
  3. I. Dudzińska – "O współżyciu dzieci w grupie przedszkolnej" , Warszawa 1970.
  4. K. Lubomirska – "Przedszkole , rzeczywistość i szanse" Warszawa 1994.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie