Problem czytelnictwa w edukacji wczesnoszkolnej interesował mnie od dawna. Wiązało się to z wieloma pytaniami i odszukaniem odpowiedzi, które pozwoliłyby rozchwiać wszystkie moje wątpliwości. Dzięki książce Bronisławy Dymara "Problemy w edukacji wczesnoszkolnej" postanowiłam napisać własną publikację. Badaniom poddałam dzieci z klas III i ich rodziców. Kształtując postawy świadomego i zaangażowanego czytelnika wychodziłam z założenia, iż ważną rolę w kształtowaniu upodobań literackich małego czytelnika pełnią rodzice i nauczyciele. Dzięki lekcjom z literaturą dziecięcą zorientowałam się, że literatura piękna w postaci mówionej i pisanej jest ważnym elementem kultury kształtującym osobowość dziecka i wywierającym wpływ na jego rozwój psychiczny.
Idąc takim tokiem myślenia i pracy postanowiłam zbadać, napisać i opracować materiał, który pozwolił mi odpowiedzieć na pytanie, "Jakimi kryteriami doboru literatury pięknej kierują się dzieci w nauczaniu zintegrowanym".
Na pewno wyniki, które uzyskałam nie dają jednego całkowitego uogólnienia jednak umożliwiły mi w wyciągnięciu pewnych wniosków i nasunęły myśl do zbadania większego środowiska dzieci w naszej szkole, co pozwoli mi w przyszłości rozszerzyć problem, umożliwiając nauczycielom i rodzicom rozwijać zainteresowania czytelnicze dzieci.
W swojej pracy zastosowałam metodę "sondażu diagnostycznego". Materiał faktograficzny stał się podstawą, analizy i uogólnień w części badawczej, dzięki zastosowaniu następujących technik: ankiety, wywiadu i badania dokumentów.
Problem główny będący zadaniem przewodnim pracy wymaga wyprowadzenia problemów szczegółowych, oto one:
1. Jaki gatunek literacki jest najbardziej czytany przez dzieci?
2. O jakiej tematyce najchętniej dzieci lubią czytać?
3. Jaki jest stosunek dzieci do ilustracji zawartej w tekście?
4. Jaką rolę pełni bohater literacki w kształtowaniu osobowości dziecka?
5. Jaki wpływ ma rodzina na kontakty dziecka z literaturą piękną?
6. Jaki jest wpływ szkoły na budzenie i rozwijanie zainteresowań czytelniczych?
7. W jaki sposób nauczyciele klas początkowych starają się przybliżyć dzieciom lekturę szkolną, aby pogłębić ich kontakty z literaturą piękną?
Analizując problematykę literatury, pięknej, jaką pełni w życiu dziecka, na podstawie zagadnienia literatury i wyników badań w tym zakresie mogłam sformułować wnioski oraz propozycje, które dają odpowiedź na postawione wcześniej pytania, a także zmierzają do identyfikacji działalności wychowawczej nad przygotowaniem dzieci do stałego i systematycznego rozbudzania zainteresowań czytelniczych.
W wyniku przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że dzieci z badanego środowiska chętnie czytają książki, na co duży wpływ mają zarówno rodzice i warunki domowe, a także szkoła i biblioteka.
Duży wpływ na kształtowanie się zainteresowań czytelniczych wywiera dom rodzinny. Rodzice, którzy sami chętnie czytają i mogą systematycznie wzbogacać swoją bibliotekę o coraz to nowe książki, pozytywnie wpływają na rozwój zainteresowań czytelniczych dzieci. Mimo, że rola domu rodzinnego w tym przypadku jest tak doniosła i ogromna, należy uznać, że w badanym środowisku jednak za mało czasu rodzice poświęcają dzieciom, szczególnie w zakresie wspólnego czytania i rozmów o literaturze pięknej.
Z badań wynika, że dzieci wykazały chęć czytania książek i bardzo szczerze uzasadniały swoje wypowiedzi. Największą poczytnością cieszą się baśnie i legendy, książki podróżniczo-przygodowe, często czytane po kilka razy oraz czasopisma dla dzieci.Ponadto dzieci udowodniły, że istnieją kryteria przy wyborze określonej literatury dla dzieci. Do takich kryteriów należy: gatunek literacki, tytuł książki, autor oraz szata graficzna utworu, która wzbudza zainteresowanie czytelnicze u większości dzieci.
Szkoła i jej działalność prowadząca do organizowania różnorodnych kontaktów z literaturą, zasługuje na szczególną uwagę. Najczęściej występującym rodzajem kontaktu z literaturą jest opowiadanie, czytanie i słuchanie nagrań utworów, następnie wystawy, konkursy literackie, oglądanie programu TV, urządzanie kącików książki i praca z czasopismem. Uważam jednak, że nauczyciele zbyt mało czasu poświęcają na pracę z ciekawą książką, na rozwijanie zainteresowań czytelniczych, które przecież decydują o dalszym powodzeniu dziecka w szkole.
Literatura:
T. Pilch "Zasady badań pedagogicznych" - Warszawa 1974r.
Wł. Zaczyński "Praca badawcza nauczyciela" - Warszawa 1979r.
Małgorzata Bendza
Szkoła Podstawowa nr 6 w Szczecinku | 
