Istota pracy nauczycielskiej wymaga postawy czynnej, poszukującej i twórczej. Zmieniające się potrzeby oświaty i wychowania wymagają gruntownego przyswajania wiedzy pedagogicznej i doskonalenia umiejętności, wymagają też by nauczyciel stawał się w coraz większym stopniu odpowiedzialny za dobre funkcjonowanie szkoły i jej rozwój. Doskonalenie się nauczycieli ma zasadniczy wpływ na jakość procesu wychowawczo - dydaktycznego w szkole. Ze względu na jakość świadczonych usług edukacyjnych, potrzeb rodziców i uczniów, wykwalifikowana kadra jest podstawową przesłanką do tego, że problemy które pojawią się w związku z realizacja planu rozwoju szkoły będą rozwiązywane w sposób kompetentny.
Warunkiem realizacji planu rozwoju szkoły jest też właściwe ukierunkowanie doskonalenia nauczycieli pod kątem wprowadzania zmiany w konkretnej szkole. W funkcjonującej dotychczas procedurze doskonalenia nauczyciel sam określał swoje potrzeby szkoleniowe mając na uwadze tylko własne zainteresowania, bądź biernie akceptując oferty szkoleniowe z zewnątrz.
Tak zorganizowane doskonalenie powodowało zdobycie nowej wiedzy i umiejętności przez pojedynczych nauczycieli, jednak nie powodowało (lub powodowało rzadko) zmian wewnątrz szkoły. Pozyskane wiadomości i umiejętności nie dostosowane do potrzeb konkretnej szkoły, rzadko znajdujące zastosowanie w praktyce, nie wpływały ani na rozwój szkoły ani na jakość pracy nauczyciela.
Dlatego też, mając na względzie rozwój szkoły koniecznym staje się diagnozowanie potrzeb szkoleniowych nauczycieli i to zarówno pod kątem całej rady pedagogicznej jak i poszczególnych nauczycieli.
Tylko skonkretyzowanie potrzeb szkoleniowych daje gwarancję, że większość z tych potrzeb zostanie zrealizowana zgodnie z celami sformułowanymi w planie rozwoju i przyczyni się do jego realizacji.
W obecnej procedurze doskonalenia diagnoza ma fundamentalne znaczenie ponieważ pozwala na określenie poziomu posiadanej przez nauczycieli wiedzy i umiejętności, która jest niezbędna w procesie zmiany, a tym samym umożliwia właściwy, proporcjonalny przydział zadań dla wszystkich nauczycieli przy rozwiązywaniu problemu. Obecna procedura WDN bazuje na mocnych stronach pojedynczych osób i całej rady pedagogicznej, wykorzystując istniejące w szkole kompetencje i rezerwy.
Określenie potrzeb nauczycieli w tym zakresie pozwala również na podjęcie działań mających na celu rozwijanie, wzbogacanie i uzupełnianie potencjału już istniejącego. Prawidłowo przeprowadzona diagnoza umożliwia wyłonienie indywidualnych preferencji w zakresie stylu uczenia się nauczycieli, co wpływa na dostosowanie określonych działań do konkretnych osób - wpływając na większą efektywność zdobywania wiedzy i umiejętności.
Zgromadzone w toku diagnozy informacje pozwalają na zdefiniowanie trudności (finansowych, organizacyjnych) jakie mogą pojawiać się w związku z podnoszeniem kwalifikacji i podjąć odpowiednie kroki zaradcze w celu ich wyeliminowania.
Skuteczna diagnoza doskonalenia nauczycieli jest warunkiem:
- organizacyjnego zaplanowania zadań szkoleniowych podejmowanych przez całą radę pedagogiczną,
- wyłonienia zadań priorytetowych w zakresie doskonalenia,
- doboru odpowiednich metod pracy rady pedagogicznej do kolejnych faz w procesie WDN,
- pozyskania środków na realizację przedsięwzięć związanych z doskonaleniem,
- ustalenia zakresu problemów jakie muszą być rozwiązane przy pomocy osób z zewnątrz (ekspertów, moderatorów).
Tylko nauczyciel ukierunkowany przez diagnozę uczestniczy w różnych formach doskonalenia podnosząc swoje kwalifikacje i kompetencje zawodowe zgodnie z celem do jakiego zmierza cała społeczność szkolna.
Jest otwarty na nową myśl pedagogiczną, szybciej odnajduje się w nowych sytuacjach, lepiej i skuteczniej radzi sobie z występującymi w pracy szkoły problemami, a zatem w sposób istotny dla dalszego rozwoju szkoły wpływa na jakość jej pracy.
Podsumowując - diagnozowanie potrzeb szkoleniowych nauczycieli umożliwia ściślejsze powiązanie procesu doskonalenia i samokształcenia z potrzebami i rozwojem konkretnej szkoły, mobilizuje grono pedagogiczne do działań i stanowi fundamentalną podstawę całej procedury WDN.
Pominięcie tego etapu jest jednoznaczne z powrotem do dotychczasowej procedury, w której rozwój szkoły nie ma większego znaczenia.
Literatura:
1. D. Elsner i K. Knafel "Jak organizować Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli"
Małgorzata Grinberg
Przedszkole nr 23 w Tychach |
