Każda zabawa, a w szczególności spontaniczna, ma walory terapeutyczne.
R. Więckowski przez terapię rozumie sposób pracy z dziećmi, mający w zamyśle rozładowywanie wewnętrznych konfliktów, frustracji i napięć o charakterze emocjonalnym. Z kolei J. Jastrząb pod pojęciem " terapia pedagogiczna" rozumie system wychowawczy i kształcący, nasycony odpowiednimi do potrzeb ucznia wieloaspektowymi działaniami wspierającymi pomyślność jego rozwoju i edukacji szkolnej.
Do zadań terapeutycznych należy:
stymulowanie psychoruchowego rozwoju dziecka
kompensowanie stwierdzonych niedoborów rozwojowych
korygowanie nieprawidłowości w przebiegu procesów i funkcji psychicznych
eliminowanie braków dydaktycznych
usuwanie przeszkód adaptacyjnych ucznia w środowisku szkolnym
Ilość i różnorodność zadań wyznacza edukacji terapeutycznej istotne funkcje:
stymulującą rozwój ucznia
profilaktyczną wobec grożących niepowodzeń szkolnych
korektywną w odniesieniu do wszelkich nieprawidłowości rozwojowych
wyrównawczą wobec zaistniałych problemów dydaktycznych
Współgranie wszystkich tych funkcji i zaspakajanie specjalnych potrzeb uczniów służy optymalizacji rozwoju i funkcjonowania społecznego uczniów. Postępowanie edukacyjne musi być zatem wieloaspektowe, ale łączące się w jeden zwarty strumień oddziaływań.
Jednym z aspektów postępowania edukacyjnego jest wykorzystywanie na zajęciach różnorodnych zabaw, a w szczególności zaś zabaw interakcyjnych.
Zabawy i gry interakcyjne, w odróżnieniu od konwencjonalnych metod uczenia, odnoszących się przede wszystkim do intelektualnego zrozumienia, uwzględniają całego uczącego się, jego myśli i uczucia, oddziałują na jego wiedzę, a szczególnie stymulują jego chęć do zabawy.
Gry i zabawy interakcyjne wykorzystują potencjał energii drzemiący w dzieciach, czasem uważany za negatywny, przeszkadzający niektórym nauczycielom w realizacji zaplanowanych czynności dydaktycznych.
Dzięki zabawom interakcyjnym, dzieci mogą poruszać się swobodnie po sali, porozumiewać się werbalnie i niewerbalnie, nawiązując głębszy kontakt z innymi dziećmi i wyzwalając swoją energię fizyczną.
W. Vopel mówiąc o walorach zabaw interakcyjnych podkreśla, że w zabawie interakcyjnej dziecko ma świadomość przynależenia do grupy nie tylko jako osobowość. Czuje się akceptowane i samo szanuje innych.
Gry i zabawy interakcyjne spełniają wiele zadań - do najważniejszych z nich należy zaliczyć:
gry i zabawy interakcyjne działają motywująco ze względu na zainteresowanie samych uczniów,
budzą w dzieciach ciekawość i radość z uczenia się, dzięki któremu mogą zdobyć nowe doświadczenia,
mogą prowadzić do wyrównania poziomu miedzy dominującymi uczniami, a tymi mniej aktywnymi, pobudzając aktywność dzieci, które zwykle były pasywne,
pomagają dziecku widzieć siebie i innych w sposób całościowy,
uwalniają dzieci od często zbędnych mechanizmów obronnych, ponieważ struktura gry lub zabawy i jej przesłanie pozwalają na wypróbowanie wielu trudnych sposobów zachowania,
redukują lęki dzieci,
ułatwiają tworzenie spójnej grupy,
uczą tolerancji na poglądy innych
Wiele gier i zabaw interakcyjnych, które można wykorzystać w pracy terapeutycznej z dziećmi, proponuje nam Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów "KLANZA". Stowarzyszenie to rozpowszechnia i proponuje ideę pedagogiki zabawy, która przybyła do Polski z Austrii w 1990 roku.
Z. Zaorska podkreśla, że "pedagogika zabawy spełnia funkcję pomocniczą. Ułatwia bowiem zmniejszenie lęku, obaw, dystansu między wszystkimi członkami grupy, w tym także między prowadzącym, a grupą."
Wśród gier i zabaw interakcyjnych mających zastosowanie w pracy z dziećmi z zaburzeniami emocjonalnymi, M. Wiertsema wyróżnia gry i zabawy wprowadzające, gry i zabawy rozwijające współpracę, oraz gry i zabawy oparte na zaufaniu.
Gry i zabawy wprowadzające
Tworzą one przyjemną i swobodną atmosferę. Zachęcają do spontaniczności i rozwijają w uczestnikach chęć zabawy. W tych zabawach nauczyciel poznaje każde dziecko w swobodnej i nieoficjalnej sytuacji.
Gry i zabawy rozwijające współpracę
Dają one ogromny wzrost pewności siebie. Czujemy, że tak powinno zawsze być między ludźmi. W grach tych główny nacisk położony jest na interakcję między uczestnikami: jak na siebie reagują, w jaki sposób mogą znaleźć wspólne rozwiązanie.
Gry i zabawy oparte na zaufaniu
W zabawach tych zaufanie działa w dwie strony. Obdarzamy zaufaniem i otrzymujemy zaufanie. Pokładamy zaufanie w innej osobie i ktoś pokłada zaufanie w nas. Gry te wzmacniają poczucie pewności siebie, zaufaniu do innej osoby w grupie, oraz wzmacniają poczucie bezpieczeństwa. Czujemy się akceptowani i wtopieni w grupę. W większości gier rozwijających zaufanie, ważną rolę odgrywa kontakt fizyczny. Podstawę stanowi poruszanie się i bycie poruszanym. Gry te pokazują możliwości budowania wzajemnego kontaktu, rozwijają poczucie wzajemnej odpowiedzialności.
Opisane powyżej rodzaje gier i zabaw interakcyjnych, są godne polecenia do wykorzystania w pracy terapeutycznej z wszystkimi dziećmi z zaburzeniami emocjonalnymi. Jednak w szczególności powinny być one wykorzystywane w pracy z dziećmi zahamowanymi emocjonalnie, ponieważ zabawy te, jak żadne inne, wytwarzają atmosferę wzajemnego zaufania.
Opracowano na podstawie:
1.Jastrząb J. : Toruńska Szkoła terapeutyczna. "AKAPIT". Toruń 1997r.
2.Vopel W. : Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży. Kielce 1999r.
3.Wiertsema M. : 100 gier ruchowych. KLANZA. Lublin 1999r.
4.Więckowski R.: Praca terapeutyczna w systemie edukacji wczesnoszkolnej. Życie Szkoły 2001r., nr 1
5.Zaorska Z.: Tło teoretyczne pedagogizacji zabawy. Grupa i zabawa 1995r., nr 1
mgr Ewa Bis
Szkoła Podstawowa nr 48 w Szczecinie | 
