Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Wpływ warunków życia w rodzinie na agresywne

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1481 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 


Opracowała: mgr Izabella Cocek – pedagog Miejskiej Szkoły Podstawowej nr 8 w Zawierciu


Wpływ warunków życia w rodzinie na agresywne
zachowania dzieci

Nader niepokojącym przejawem zachowania się dzieci jest agresja. W ujęciu psychologicznym agresją nazywa się „czynności mające na celu zrobienie szkody i spowodowanie utraty cenionych społecznie wartości , zadanie bólu fizycznego lub spowodowanie cierpienia moralnego innemu człowiekowi”. Pojęcie agresja bywa zastępowane terminami: „wrogość”, „wojowniczość”, „napastliwość”, destrukcyjność”. Terminy te służą do określenia tendencji czy też skłonności do zachowania czynnego lub werbalnego skierowanego komuś lub czemuś. Najczęściej mówi się o agresji fizycznej i słownej oraz agresji bezpośredniej i pośredniej. Agresja bezpośrednia polega na ataku skierowanym wprost na określoną osobę lub rzecz. Przy agresji pośredniej zachowania powodują szkodę lub przykrość osobie, na której skierowana jest agresja, nie przybierają jednak formy bezpośredniego ataku na nią. Agresja słowna wyraża się w formie wypowiedzi poniżających, grożenia, wprowadzenia w błąd, co pociąga za sobą szkodliwe konsekwencje dla osoby, na którą skierowana jest agresja. Może wystąpić również agresja słowna pośrednia, zmierzająca do wytworzenia negatywnej opinii o atakowanej osobie i do obniżenia jej wartości w opinii innych osób. Agresja fizyczna wyraża się natomiast w biciu, grożeniu, przezywaniu, szarpaniu, kopaniu itp.
Mechanizmy powstawania agresywnego zachowania się, były przedmiotem badań prowadzonych przez psychologów i fizjologów. Większość badaczy zwróciła uwagę na więź emocjonalną dziecka z rodzicami, nie zaspokajanie jego potrzeb, w szczególności psychicznych: bezpieczeństwa, kontaktu z osobami bliskimi, miłości, akceptacji i uznania. Na ogół docenia się znaczenie zaspokajania potrzeb biologicznych mniej potrzeb społecznych, które bywają zaspokajane w kontaktach z rówieśnikami lub – co zdarza się dość często - deprymowane.
Oprócz potrzeb ogólnych, występujących u ludzi w każdym wieku, istnieją potrzeby rozwojowe, właściwe zwłaszcza dla okresu dzieciństwa i jego kolejnych etapów.
W młodszym wieku szkolnym dziecko zaczyna już rozumieć znaczenie społecznych standardów działania. Brak sukcesów w początkowym okresie nauki szkolnej powoduje nie tylko zaburzenia motywacji do uczenia się , ale i rozleglejsze zaburzenia rozwoju poznawczego i kształtowania się osobowości. Niepowodzenie w nauce szkolnej rodzi poczucie nieumiejętności dostosowania się do wymagań szkolnych i poczucie niższości. Z tych względów stanowi poważne zagrożenie nie tylko do pełnienia przyszłych ról społecznych, ale także – a może przede wszystkim – dla rozwoju jego osobowości. Podstawową potrzebą rozwojową tego okresu jest potrzeba uczenia się rzeczy nowych, zdobywania sprawności cenionych w szerszym środowisku i przekazywanych przez dorosłych. Nierozerwalnie z tym związana jest potrzeba wzoru. Nader ważną okazuje się więc atmosfera wychowawcza w rodzinie, a zwłaszcza wywierające na nią wpływ stosunki emocjonalne między rodzicami. Szczególnie mocno przeżywane i wywierające wpływ na dziecko są sytuacje rozwodowe rodziców, nadużywanie przez nich alkoholu wraz ze wszystkimi konsekwencjami takich sytuacji. Dzieci pozbawione poczucia bezpieczeństwa żyją w stałym lęku i napięciu. Blokada określonych potrzeb – afiliacji ( łączności z rodziną) uznania społecznego oraz potrzeby samodzielności – pobudza do agresji. Ponadto czynnikiem determinującym intensywność tego pobudzania jest wielkość przeszkody utrudniającej je zaspokojenie. Im przeszkoda jest większa, tym silniejsze pobudzenie do agresji. Intensywność pobudzenia do agresji uwarunkowana jest również ilością doznanych uprzednio frustracji. Jednostka narażona na nie w przeszłości reaguje na nowe niepowodzenia agresywniej niż osoba, która ich uprzednio nie doznawała. Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, iż nawet w rodzinach funkcjonujących prawidłowo, sporadyczne konflikty, które udawało się małżonkom rozwiązywać pomyślnie dla funkcjonowania rodziny, pozostawiały niejednokrotnie głęboki niepokój dzieci. Niezgodne pożycie rodziców wywoływało u dzieci silne napięcia emocjonalne. Natomiast u dzieci systematycznie zaniedbywanych i pozostawionym samym sobie dawało się zauważyć reakcje w postaci agresywności i nieposłuszeństwa. W celu poznania wpływu postaw rodziców na cechy społecznego zachowania się dzieci przyjęto w badaniach cztery grupy postaw: prawidłową, nadmiernie srogą, nadmiernie łagodna oraz niekonsekwentną. Prawidłowe postawy to: akceptacja, współdziałanie z dzieckiem, rozumna swoboda. Dziecko akceptowane przez rodziców otoczone jest z reguły opieką, zaspokajane są jego potrzeby fizyczne i psychiczne, ma dodatnia samoocenę, lubi swoich rodziców i postawy te przenosi później na innych ludzi. Rodzice interesują się jego życiem – zabawą, nauką, wzbudzają zainteresowanie sprawami domu i domowników. Dziecko aktywnie uczestniczy w życiu rodziny, szanowane są jego prawa tak, jak i dorosłych członków. W miarę wzrostu i rozwoju rodzice przyznają dziecku coraz szerszy zakres swobody, co nie przeszkadza im utrzymać autorytet i kierować nimi w takim zakresie, w jakim jest to konieczne.
Przy postawach niepożądanych wychowawczo rodzice z reguły zmierzają do „ naginania” dziecka do wytworzonego prze siebie wzoru, nie uwzględniając właściwości i wrażliwości psychofizycznych i społecznych syna czy córki. Stawiają wygórowane wymagania, ograniczają samodzielność, stosują przede wszystkim nakazy, zakazy, kary. Rodzice nadmiernie koncentrujący się na dziecku wykazują często brak krytycyzmu, co przejawia się w zachowaniach przesadnie opiekuńczych i nadmiernie pobłażliwych, uleganiu zachciankom i tolerowaniu niewłaściwego zachowania. Na powstawanie zaburzeń w zachowaniu dziecka poważny wpływ wywierają postawy nacechowane brakiem konsekwencji rodziców. Wykazują wówczas pewna ambiwalencje między postawami pożądanymi a niepożądanymi ( np. rodzice zaniedbujący potrzeby dziecka co pewien czas „robią z nim porządek” – krzyczą, karzą, wprowadzają rygory).
Analiza czynników rodzinnych warunkujących agresję wykazała, że agresywność dziecka bardziej powodowały surowe niż łagodne postawy rodziców. Pozornie wydaje się, iż sposobem redukowania agresji jest karanie. Tak postępowali rodzice, których zachowania poddano obserwacji. 84% rodziców stosowało głównie nakazy i nakazy, a 67% kary cielesne, traktując je jako „najbardziej skuteczna metodę wychowania”. Częste stosowanie kar nie powstrzymywało dzieci od agresywnego zachowania, a zapowiedź surowej kary, wymierzanej częściej prze ojców, wzmagała agresję. Najczęściej przyczyną karania dzieci były złe oceny szkolne, nieposłuszeństwo i agresja słowna.
Rodzice przyczynę agresywnego zachowania się dziecka przypisywali jego właściwościom, a nie wpływowi samej sytuacji. Na pytanie o przyczynę słabych postępów w nauce odpowiadali, że jest nią lenistwo, niedbałość, niechęć do nauki i szkoły. Z reguły nie dostrzegano tak istotnego czynnika, jak brak warunków do nauki w domu i zainteresowania rodziców nauką szkolną dziecka. Ponad 29% dzieci otrzymywało oceny niedostateczne. Rodziło to bunt i przejawiało się agresywnym zachowaniem w stosunku do kolegów i nauczycieli. Poddawane stałej krytyce w domu dzieci miały niezaspokojoną potrzebę społecznej akceptacji i poczucie mniejszej wartości. Prowadziło to do agresywnego zachowania się również w stosunku do rodziców i rodzeństwa. Karane dzieci przestawały się liczyć z ich oceną i obojętniały uczuciowo. U około 26% dzieci agresywnych zaobserwowano ukryte pragnienie uzyskania aprobaty otoczenia i zasłużenia na miłość rodziców. Tego rodzaju przypadki występowały przede wszystkim w sytuacjach, w których rodzice stawiali dzieciom wymagania nieproporcjonalne do ich wydolności umysłowej i możliwości fizycznych. Kara za agresywne zachowanie odbierana była przez dzieci jako swoista nagroda, bowiem był to czas, który rodzice poświęcali dziecku. W powstawaniu zachowań agresywnych u dzieci istotną rolę odgrywa naśladownictwo modeli zachowania, z którymi spotykają się one w środowisku rodzinnym. Z ceny kłótni, czasem bójek, złośliwości w stosunkach pomiędzy rodzicami motywowały dzieci do agresywnego zachowania się. Zjawisko to wyjaśnione jest działaniem mechanizmu identyfikacji. Osoba, która czymś grozi, która jest niebezpieczna, wroga, może stać się obiektem identyfikacji. Nazywa się to identyfikacją z agresorem i polega na tym, iż aby uniknąć kary, człowiek stara się postępować zgodnie z wymaganiami agresora. Stąd też w literaturze przedmiotu mówi się o agresji naśladowczej i frustracyjnej.
Modelem dla 26% dzieci było także zachowanie się ich matek, które przejawiały wzmożoną pobudliwość nerwową i łatwo wpadały w gniew. Występował wówczas proces modelowania, które określa się jako „wykonanie przez podmiot działania podobnego symbolicznie lub konkretnie do tego, które uprzednio wykonał model”. Mimo wolnie naśladując innych dziecko nie zdaje sobie sprawy ze związku między własnym zachowaniem a oddziaływaniem określonych wzorów.
Zachowania agresywne, a nawet okrucieństwo można wywołać także u jednostki, która nie ma podstaw, by czuć się skrzywdzoną, a po prostu miała okazję obserwować tego rodzaju zachowania w roli widza. Modelu zachowania się dzieci w badanym środowisku dostarcza również telewizja, którą 82% dzieci w czasie wolnym oglądało. Rodzice nie wykorzystywali w pełni ogromnych możliwości wychowawczych, które tkwią we wspólnym spędzaniu czasu. Tylko 8% rodziców w czasie wolnym wspólnie z dziećmi organizowało wycieczki i spacery. Pozostali tłumaczyli się brakiem czasu, pieniędzy lub zmęczeniem.
Oglądanie przez dzieci w młodszym wieku szkolnym programów telewizyjnych pokazujących sceny przemocy, walki, filmów rysunkowych z sadystycznymi postaciami oraz programów informacyjnych z aktualnym serwisem filmowym, przedstawiającym wojny, zabójstwa oraz pospolite zbrodnie były niezwykle pobudzające, a niektóre z ich, jak stwierdzono w rozmowie z dziećmi traktowały już te obrazy ze spokojem. Pytania o treść oglądanych filmów pozwoliły stwierdzić, że dzieci zapamiętywały więcej treści agresywnych niż nieagresywnych. Literatura przedmiotu podaje, że ilość przemocy, jaką chłopcy oglądają w telewizji, jest w sposób istotny skorelowana z ich agresywnością po upływie 10 lat.
Agresja niejednokrotnie pełni rolę narzędzia umożliwiającego osiągnięcie celu. Stan taki jest wynikiem uczenia się – zdobywania doświadczeń w środowisku rodzinnym. Jeśli rodzice wyznają zasadę siły – uważają, że ten ma rację, kto jest silniejszy i sprytniejszy – to u ich dzieci kształtują się podobne postawy sprzyjające występowaniu zachowań agresywnych
i traktowaniu ich jako „narzędzia” skutecznego działania. Doświadczenia wyniesione z domu rodzinnego będzie dziecko w przyszłości przenosiło na kontakty z innymi ludźmi. W rodzinie rodzą się pierwsze uczucia sympatii, życzliwości , przywiązania i miłości, ale tutaj także budzić się mogą: strach, nieufność, egoizm, agresja. Swym nierozsądnym postępowaniem, często gwałtownym zachowaniem się rodzice wpływają na powstawania reakcji lękowych u dzieci. Dzieci ciągle ganione stają się nerwowe, źle się uczą, a chcąc choć przez chwilę wzbudzić zainteresowanie rodziców swoją osobą , źle się zachowują. Dziecko agresywne, doświadczające często przemocy w rodzinie, z reguły ma zaburzone relacje z otoczeniem, gdyż nauczyło się przenosić swoją złość – z powodu doświadczonych przykrości – na innych i w ten sposób odczuwać pewną ulgę. Nauczenie dzieci właściwego wyrażania swych uczuć jest szczególnie ważne, gdyż nie umieją one panować nad emocjami. Ćwiczenia w empatii – polegające na uczeniu dzieci, jak przyjmować punkt widzenia innej osoby – prowadzone np. przez NORMĘ FESHBACH doprowadziły do istotnej redukcji agresywnego zachowania w porównaniu z grupą kontrolną, która nie była poddana takim ćwiczeniom.

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie