Stosowanie i stan wiedzy o antykoncepcji wśród młodzieży szkoły średniej.
Pracuję jako nauczyciel wychowania fizycznego i wychowania do życia w rodzinie w Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Częstochowie. W swojej pracy mam bliski kontakt z młodzieżą z ich problemami, troskami i wątpliwościami wynikającymi ze skąpego stanu wiedzy o życiu seksualnym człowieka. Wychowanie seksualne jest integralną częścią wychowania ogólnego. Przygotowanie młodego człowieka do życia seksualnego oraz dostarczenie mu prawidłowych informacji o tym aspekcie życia ludzkiego pozwala na wytworzenie się bardziej racjonalnego poglądu na świat i życie. Prawidłowe wychowanie seksualne jest więc niezbędnym czynnikiem dla zapewnienia człowiekowi pełnego zdrowia, sprawności zawodowej oraz możliwości należytego kształtowania kontaktów z innym człowiekiem w ramach związku małżeńskiego, rodziny i społeczeństwa. Problem antykoncepcji jest jednym z ważniejszych problemów wychowania seksualnego. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi ostatnio, szacuje się, że na świecie co dwie sekundy rodzi się 9, a umierają 3 osoby. Wynikający z tego przyrost – 6 osób – przyczyniają się w ciągu 4 dni do wzbogacenia naszego globu o dodatkowy milion obywateli. Czas wystarczający do podwojenia populacji ocenia się na 40 lat. Ziemię zamieszkuje około 5,5 miliarda ludzi, którzy doświadczają braku podstawowych środków do życia : pożywienia, wody zdatnej do picia, ubrań, mieszkań. Pozbawieni są opieki zdrowotnej i edukacji.
Regulacja ludzi nie jest problemem współczesnym. Jest praktykowana od zarania dziejów. Najczęściej dyktowała ją polityka społeczna. Jeżeli potrzebna była większa liczba wojowników, żołnierzy, ludzi do pracy czy wyznawców danej religii, stosowano politykę sprzyjającą zwiększaniu urodzin, natomiast działania ograniczające przyrost podejmowano wtedy, gdy okazywało się, że liczba ludności niekontrolowanie rośnie. Problem antykoncepcji jest bardzo szeroko pojęty. Z badań nad zachowaniami seksualnymi młodzieży w Polsce wynika, że tylko około 7% dziewcząt i około 17% chłopców stosuje skuteczne środki antykoncepcyjne. Również w śród ludzi dorosłych wiedza na temat zapobiegania ciąży jest niewystarczająca. Skutkiem takiego stanu jest wysoka liczba aborcji. Nie chciane i nie planowane ciąże mają niekorzystny wpływ na jednostkę i społeczeństwo. Dlatego słuszniej jest zapobiegać niechcianej ciąży niż pozwolić padać kobietom w pułapkę trudnego problemu ciąży przedmałżeńskiej czy nawet małżeńskiej ale z różnego powodu niechcianej, np. : bardzo zła sytuacja materialna, zbyt młody wiek. Stosunek do seksualizmu i jego wyrażania – czy służy jedynie do prokreacji, czy polega na dawaniu sobie wzajemnie przyjemności, może mieć ogromny wpływ na regularne stosowanie antykoncepcji oraz planowanie rodziny. Nie bez znaczenia jest fakt, że aktywność seksualna podejmowana jest spontanicznie, wiąże się z silnymi często niemożliwymi do opanowania popędami i emocjami, a stosowanie antykoncepcji wymaga przemyślanych i świadomie podejmowanych działań. Do regulacji urodzeń powinno się zmierzać głównie przez działania wychowawcze. Ważne jest wczesne zapoznanie młodzieży z metodami i środkami antykoncepcyjnymi, gdyż to właśnie młodzi ludzie najdotkliwiej odczuwają brak informacji na ten temat. Upowszechnienie i udostępnienie wiedzy o antykoncepcji wymaga wprowadzenia zasady, że poradnictwo z tego zakresu powinno być obowiązkowe nie tylko w poradni „ K” ale i powinno być obecne w edukacji szkoły. Jednak należy stwierdzić, że szkoła w minimalnym stopniu przyczynia się do pogłębienia wiedzy z tej dziedziny. Zdecydowałam się na przeprowadzenie anonimowej ankiety w sprawie antykoncepcji, miałam zamiar zbadać poziom wiadomości dotyczący antykoncepcji i stosowania jej wśród młodzieży. Chciałam również przyczynić się do podniesienia świadomości seksualnej. Ze swojego doświadczenia wiem, że jest ona niewystarczająca. Młodzież ze swoimi wątpliwościami i pytaniami nie ma do kogo się zwrócić i prosić o pomoc. Starałam się dowiedzieć jakie metody antykoncepcyjne są popularne wśród młodzieży badanej i czy znajomość metod i środków antykoncepcyjnych pozwala im świadomie kierować swoim życiem seksualnym. Skąd czerpią wiadomości na temat antykoncepcji i jaki poziom wiadomości zostaje im przekazany przez nauczycieli w szkole. Miałam nadzieję dowiedzieć się czy ankietowana młodzież uważa antykoncepcję za potrzebną? Badania były przeprowadzone w klasach, anonimowo w trakcie godziny wychowawczej.
Ankieta anonimowa w sprawie antykoncepcji.
1. Płeć :
a. kobieta
b. mężczyzna
2. Wiek :
a. 15-16 lat
b. 18-19 lat
3. Mieszkasz w :
a. miasto
b. wieś
4. Światopogląd religijny :
a. rzymskokatolicki
b. protestancki
c. ateistyczny
d. inne
5. Czy Twoja sytuacja materialna jest :
a. bardzo dobra
b. dobra
c. zła
6. Czy uważasz, że Twoja wiedza na temat antykoncepcji jest :
a. duża, obejmująca swym zakresem wszystkie rodzaje metod i środków antykoncepcyjnych
b. wystarczająco szeroka aby świadomie kierować swoim życiem seksualnym
c. nie posiadam takiej wiedzy
7. Czy wiadomości na temat antykoncepcji czerpiesz z :
a. rozmowy z nauczycielami na lekcjach w szkole
b. czasopisma młodzieżowe
c. porady lekarskie
d. wiadomości rówieśników
e. inne źródła, jakie?
8. Czy problemy związane z Twoim rozwojem seksualnym są poruszane w rozmowach z rodzicami :
a. tak rozmawiam otwarcie z rodzicami
b. rzadko, ponieważ takie tematy nas krępują
c. nie rozmawiamy na te tematy
9. Czy pierwszy stosunek miałaś ( eś ) :
a. wcześniej niż większość Twoich koleżanek ( kolegów )
b. mniej więcej w tym samym czasie, gdy większość koleżanek ( kolegów ) przechodziła inicjację seksualną
c. jeszcze nie miałem ( am ) inicjacji seksualnej
10. Twoje kontakty seksualne są :
a. regularne
b. sporadyczne
c. nie mam
11. Czy podczas kontaktów seksualnych stosujesz środki antykoncepcyjne?
a. zawsze
b. od czasu do czasu
c. nie stosuję
12. Jakie metody antykoncepcyjne stosujesz?
a. doustna tabletka hormonalna
b. domaciczne środki antykoncepcyjne
c. chemiczne środki : żele, globulki, kremy
d. prezerwatywa
e. stosunek przerywany
f. metody oparte na biologicznym rytmie płodności
g. inne, jakie?
13. Czy uważasz, że tematy z zakresu antykoncepcji i świadomego macierzyństwa powinny być poruszane :
a. w szkole przez nauczycieli
b. w czasie pogadanki lub prelekcji lekarza zaproszonego do szkoły
c. w czasie wizyty u ginekologa
d. wiadomości powinny być przekazywane przez rodziców
e. nie powinno się mówić na ten temat.
Podsumowując moją ankietę muszę stwierdzić, że młodzież dysponuje raczej skromnymi wiadomościami z zakresu antykoncepcji i świadomego macierzyństwa. Wiedza czerpana jest głównie z pism młodzieżowych, rozmów z kolegami i koleżankami, rzadko poparta jest rzetelną wiedzą. Młodzież nie rozmawia otwarcie z rodzicami na nurtujące ich tematy. Pytając jakie metody młodzież stosuje badani najchętniej opowiadali się za prezerwatywą, w tym równym stopniu preferują też stosunek przerywany i środki chemiczne. Wnioski jakie nasuwają się to przede wszystkim niski poziom wiadomości z zakresu antykoncepcji, brak dobrego kontaktu z rodzicami. Młodzież praktycznie wstydzi się rozmawiać z rodzicami na temat antykoncepcji, inicjacji seksualnej. Rodzicom trudno jest pogodzić się z faktem, że ich dziecko mogłoby prowadzić już życie płciowe. Niektórzy rodzice uważają, że to antykoncepcja umożliwia młodym życie seksualne i że to właśnie ona ponosi odpowiedzialność za swobodę seksualną młodzieży. Większość młodych ludzi odbywa pierwszy stosunek płciowy bez zastosowania zabezpieczenia. Można jedynie ubolewać nad tą sytuacją, mając równocześnie nadzieję, że lepiej rozpowszechniona informacja i dobre porozumienie miedzy rodzicami a dziećmi doprowadzą do wcześniejszego zastosowania i upowszechnienia się antykoncepcji. W obecnych czasach dostęp do antykoncepcji, zarówno jeżeli chodzi o poradnictwo, jak i możliwość wyboru metody, jest praktycznie nieograniczony, a przeprowadzona ankieta wskazuje, że młodzież dysponuje pewnymi wiadomościami na ten temat, jednak wiadomości te są niepełne i nieusystematyzowane. Rozmawianie o antykoncepcji jest niemożliwe bez poruszania tematu seksu, są to tematy nie do oddzielenia natomiast wszyscy ankietowani opowiadają się za stosowaniem antykoncepcji.
Opracowała mgr Beata Kula Chrząstek.
|
