Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Specjalne potrzeby rozwojowe i edukacyjne

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 40161 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Człowiek, aby osiągnął pełny i pomyślny rozwój swojej osobowości
powinien mieć stworzone niezbędne warunki do zaspokojenia swoich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych.
W przypadku zaspokajania potrzeb życiowych człowieka ważne jest uzmysłowienie sobie hierarchii potrzeb istotnych w życiu każdego człowieka. Hierarchiczny układ potrzeb podaje A. Maslow.
Hierarchia potrzeb wg. Maslowa (1) :

Potrzeby
estetyczne

Wiedzy i
rozumienia

Samorealizacji

Potrzeba uznania i szacunku

Potrzeba więzi i miłości

Potrzeby bezpieczeństwa

Potrzeby biologiczne


Maslow w zaspokajaniu potrzeb życiowych widzi „istnienie w każdym pozytywnych dążeń do rozwoju” (2) . Dążenia te spełniane są według hierarchii, która zakłada konieczność zaspokajania określonych potrzeb wcześniej niż innych, ich niezaspokojenie uniemożliwia spełnienie kolejnych zależnych od tych wcześniejszych. U podstaw tej hierarchii są potrzeby podstawowe, fundamentalne. Dotyczą potrzeb ciała i ducha, są to potrzeby natury biologicznej oraz potrzeby natury psychicznej. Określane są mianem potrzeb niedostatku, ich zaspokojenie bowiem uzależniono od innych osób. Następnie potrzeby istnienia, to te, które człowiek może zaspokoić sam, niezależnie od innych (3). Hierarchiczny układ potrzeb Maslowa został poszerzony o konkretne przykłady:

„7.Potrzeby estetyczne: czerpanie satysfakcji ze swojej
wrażliwości na piękno otaczającej rzeczywistości i
wartość ludzkich doznań.
6. Potrzeba wiedzy i rozumienia: czyli dostępu do informacji i nauki,
zdobycie umiejętności poznawania znaczenia rzeczy, wydarzeń i symboli
oraz wykonywania czynności.
5. Potrzeba samorealizacji: czyli ekspresji własnej,
ujawnienia osobowości taką jaka jest
w rzeczywistości.
4. Potrzeba uznania: pragnienie bycia szanowanym, godnym zaufania, podziwianym przez innych, chęć zyskania szacunku i zaufania do siebie samego przez wiarygodność
słów i czynów.
3. Potrzeba więzi i miłości: pragnienie bycia chcianym jako osoba, akceptowanym, kochanym, przynależnym do rodziny, jakiejś grupy, posiadającym przyjaciół,
towarzystwo, kolegów.
2.Potrzeba bezpieczeństwa: pragnienie bycia chronionym przed zagrożeniami i
ucieczką, bycia pewnym stabilności jutra, powtarzalności i przewidywalności
sytuacji, zdarzeń i faktów.
1. Potrzeby biologiczne: zaspokojenie głodu, zapewnienie ciepła, ubioru,
wygody, świeżego powietrza, poczucia zdrowia, zahamowania
bólu, cierpienia, strachu” (4).

Prawidłowy rozwój emocjonalno – uczuciowy w pierwszym okresie życia jest uwarunkowany zaspokajaniem potrzeb biologicznych, lecz także w równej mierze podnietami o pozytywnym charakterze społecznym. Niezaspokojenie potrzeb fizycznych, głodu, ciepła, wygody, świeżego powietrza, ubioru wiąże się z niewłaściwym stanem zdrowia dziecka. Zły stan zdrowia ma wpływ na nieprawidłowy rozwój młodego organizmu i staje się wieloczynnikową przyczyną zaburzonego funkcjonowania ucznia nie tylko w szkole, ale także w całokształcie życia społecznego.
Prawidłowo realizowany proces wychowawczy poprzez kształtowanie uczuć wyższych wpływa na przystosowanie społeczne dziecka. Zakłócenia tego procesu, jak: błędy wychowawcze rodziców i nauczycieli, niewłaściwe postawy rodzicielskie wobec nauki szkolnej dziecka itp. odbija się niekorzystnie na jego rozwoju emocjonalnym, przejawiając się zaburzeniami lub opóźnieniami procesu socjalizacji(5) .
„Dzieci z zaburzeniami rozwoju funkcji percepcyjno – motorycznych, sprzężonymi często z zakłóceniami dynamiki procesów nerwowych, natrafiają na trudności w nauce zwykle już na początku kariery szkolnej. Naturalną konsekwencją nie dających się pokonać trudności jest spadek zainteresowania nauką i zanik motywacji do pracy szkolnej. Wadliwe interpretowanie tych przejawów jako przyczyn niepowodzeń szkolnych powoduje dezaprobatę otoczenia i kary, na skutek czego wytwarza się u dzieci poczucie zagrożenia, związane z niezaspokojeniem takich potrzeb psychicznych jak: potrzeba bezpieczeństwa, akceptacji, uznania i poczucia własnej wartości. Spośród różnorodnych potrzeb psychicznych te właśnie wysuwają się na plan pierwszy w wieku szkolnym” (6). Istnieje nieuchronny przymus ich zaspokojenia, gdy proces ten napotyka przeszkody i trudności, stają się one źródłem silnych reakcji emocjonalnych o charakterze afektów, jak lęk lub gniew (7).
Dziecko stara się bronić przed stałym uczuciem napięcia, dzięki mechanizmom psychologicznym, których celem jest redukcja lęku związanego z zagrożeniem poczucia własnej wartości. Mechanizm ten prowadzi do szczególnie ujemnych społecznie skutków – negowania wartości nauki i pracy szkolnej, obojętnienie na nagany i pochwały oraz obniżenia autorytetu rodziców i nauczycieli. Stąd poprzez wagary i ucieczki z domu wiedzie prosta droga do wykolejenia społecznego – szukania zaspokojenia potrzeb akceptacji w grupach przestępczych i chuligańskich (8).
Zaspokojenie potrzeb psychicznych daje poczucie bycia osobą uznawaną, mogącą decydować o sobie poprzez stawianie sobie różnych celów w życiu, mającą szacunek wobec autorytetów. Oznacza to poczucie godności osobistej człowieka uznawanego za jednostkę obdarzoną określonymi umiejętnościami i wartościowymi cechami (9).
Dbając o optymalny rozwój dziecka – ucznia powinny być respektowane nie tylko jego potrzeby rozwojowe, ale i także potrzeby edukacyjne.
„Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi nie potrafią podołać wymaganiom powszechnie obowiązującego programu nauczania. Mają one większe trudności w uczeniu się niż większość dzieci w tym samym wieku, a trudności te przeszkadzają im w korzystaniu z powszechnie dostępnych form edukacji. Są oni w stanie kontynuować naukę, ale potrzebują pomocy pedagogicznej w formie specjalnego programu nauczania, specjalnych metod nauczania dostosowanych do ich potrzeb, ograniczeń i możliwości. Winny być uczone przez specjalnie przygotowanych nauczycieli. Często też potrzebują odmiennych rozwiązań organizacyjnych dla realizowania ich specjalnej edukacji” (10). Specjalne potrzeby edukacyjne „ujmowane są jako szersze zjawisko wymagające okresowego lub stałego pozostawania pod specjalistyczną opieką. Specjalistyczność to: odrzucenie rutynowo stosowanych metod na rzecz metod dostosowanych do indywidualnych potrzeb, ograniczeń i możliwości konkretnego dziecka, przy zastosowaniu zindywidualizowanego programu nauczania oraz indywidualnego podejścia wychowawczego. Program nauczania i podejście wychowawcze muszą być adresowane do konkretnego dziecka, a nie grupy dzieci i formułowane na okres roku szkolnego. Mają być realizowane elastycznie i służyć jako narzędzia pomocy dziecku, zapewniając mu właściwe warunki uczenia się” (11).
Niepokojącymi sygnałami o wyłanianiu się wśród uczniów specjalnych potrzeb edukacyjnych są trudności w uczeniu się wiodące do pojawienia się i pogłębiania niepowodzeń szkolnych. Koniecznym jest więc wczesne rozpoznawanie – diagnozowanie tych niepowodzeń, aby zapewnić jak najszybszą pomoc przez zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych tych uczniów. Zignorowanie tych specjalnych potrzeb edukacyjnych i poddanie uczniów jednolitemu trybowi edukacji, prowadzi do zaprzepaszczania szans ich optymalnego rozwoju i wykształcenia (12).
Zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się określa aktualne prawodawstwo oświatowe.

KROKI NAUCZYCIELA TERAPEUTY W POSTĘPOWANIU
ZASPOKAJAJĄCYM SPECJALNE POTRZEBY UCZNIA


1) Przedstawia i wskazuje rozwiązania, które on rozumie i podejmie dla siebie.
2) Inicjuje początek tych sytuacji, które pobudzają wywołanie pożądanych skutków, przy czym wyprzedza na tyle, by uchronić przed niepowodzeniem.
3) Wspiera w samodzielnym podejmowaniu prób rozwiązywania własnych problemów, zabezpieczając potrzebne oparcie i nieodzowną pomoc, bez gołosłownego pocieszania.
4) Dotrzymuje kroku, czyli towarzyszy w trakcie, postępując z tą samą szybkością; bez niepokoju i nerwowości oraz chęci natychmiastowej pomocy, czy wyręczania.
5) Podąża, czyli pozostając w obwodzie niczym tylna straż, stara się dotrzymywać kroku na tyle, aby mieć czas na refleksję czy i na ile jest się potrzebnym.
6) Kontroluje i ocenia przebieg całego procesu, nie blokuje, nie ingeruje, nie przyspiesza, ale niekiedy koryguje i ochrania przed nieprawidłowościami.

Przypisy

1.Por. J. Jastrząb (red.), Edukacja terapeutyczna, Toruń 2002, s. 35.
2.J. Jastrząb, Zaspokajanie specjalnych potrzeb edukacyjnych, „Wychowanie na co dzień”, 1995, nr 12, s. 12.
3. Por. tamże.
4.Tamże.
5.Por. I. Czajkowska, K. Herda, Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, Warszawa
1996, s. 54.
6.Tamże, s. 55.
7.Por. S. Gerstmann, Rozwój uczuć, Warszawa 1986, s. 24.
8.Por. I. Czajkowska, K. Herda, Zajęcia..., dz. cyt., s. 57.
9.Por. J. Jastrząb, Zaspokajanie..., art. cyt., s. 13.
10. M. Bogdanowicz, Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych, „Psychologia Wychowawcza”, 1995, nr 3.
11.J. Jastrząb, Klasy wyrównawcze formą pomocy psychologiczno-pedagogicznej, „Wychowanie na co dzień”, 1995, nr 6.
12.Por. J. Jastrząb, Akceptacja uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, „Wychowanie na co dzień”, 1997, nr 3.



Opracowała:
Magdalena Dyrda
Zespół Szkół im
Marka Kotańskiego
w Inowrocławiu

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie