Artur Borzeński
Szkoła Podstawowa nr 5 w Ełku
Wpływ aktywności ruchowej na zdrowie
Jestem nauczycielem wychowania fizycznego z dziesięcioletnim stażem pracy. Pracę w zawodzie rozpocząłem w szkole wiejskiej, z małym zapleczem sportowym, bez sali gimnastycznej. Zajęcia odbywały się głównie na boisku szkolnym, a w razie niesprzyjającej aury, na korytarzu. Po trzech latach zmieniłem miejsce pracy. Uważałem, że teraz, gdy będę miał dostęp do sali gimnastycznej, praca będzie łatwa i przyjemna. Jednak sala okazała się mała a grup ćwiczących było wiele, więc z konieczności duża część zajęć odbywała się na zewnątrz. Niedaleko szkoły był las, w którym prowadziłem wiele ciekawych zabaw i ćwiczeń. W tej chwili pracuję w nowo wybudowanym budynku szkolnym, w który jednak nie ma sali gimnastycznej. Do dyspozycji mam za to, wokół szkoły, bardzo dużo przestrzeni - łąki, zarośla, jezioro. Teren wykorzystuję do uprawiania atletyki terenowej, gier i zabaw orientacyjnych.
Przez te wszystkie lata pracy stwierdziłem, że zajęcia w terenie pozwalają lepiej zaspokoić potrzebę aktywności ruchowej dzieci, odstresowują, hartują. Dlatego, jeśli tylko pogoda pozwala, prowadzę zajęcia na świeżym powietrzu. Tym sposobem staram się wyrobić wśród uczniów nawyk ruchu.
Interesuję się wpływem aktywności ruchowej na samopoczucie dzieci. Chciałbym podzielić się kilkoma informacjami na temat związku aktywności ruchowej ze zdrowiem.
Największe znaczenie dla zdrowia ma aktywność ruchowa, która jest głównym atrybutem wychowania fizycznego. W ciągu tysiącleci ewolucji człowieka aktywność ruchowa była niezbędnym warunkiem jego przetrwania i stała się częścią ludzkiej natury. Dlatego zwiększona aktywność ruchowa nie tylko sprzyja funkcjom i rozwojowi organizmu, ale także korzystnie oddziaływuje na psychikę i samopoczucie. Ten fakt z powodzeniem wykorzystuję na swoich zajęciach. Ograniczenie codziennej aktywności ruchowej, nasilające się wraz z rozwojem cywilizacji, jest realnym zagrożeniem dla zdrowia. Hipokinezja współczesnego człowieka jest przyczyną chorób społecznych.
Aktywność fizyczna może być spontaniczna bądź zaplanowana i kierowana. Ten drugi przypadek występuje na lekcjach wychowania fizycznego. Dla promocji zdrowia jest to lepsza forma aktywności, ponieważ ma charakter racjonalnego wyboru, który prowadzi do ukształtowania świadomych postaw pro aktywnych i tworzy zdrowy styl życia. Postawa jako nastawienie psychiczne i dążność jednostki do określonych wartości, jest dyspozycją do motywowanego zachowania się.
Na ogół w postawie wyróżnia się trzy komponenty: intelektualny, emocjonalny, behawioralny. Wychowanie fizyczne, kształtujące postawy pro aktywne, wpływa na wszystkie trzy komponenty:
-intelektualny poprzez racjonalne działanie uświadamiające i uczenie samokontroli,
-emocjonalny poprzez atmosferę zabawy i przyjemności w zaspokajaniu potrzeby ruchu,
-behawioralny poprzez wyrabianie i utrwalanie aktywnego stylu życia.
W ten sposób wychowanie fizyczne holistycznie wpływa na postawy pro aktywne, racjonalnie i emocjonalnie oddziaływuje na pro zdrowotny model życia, a więc doskonale służy promocji zdrowia. Przekonanie ludzi, zwłaszcza tych najmłodszych, nie tylko do uznania aktywności ruchowej za sprawę ważną, ale przede wszystkim do systematycznego korzystania z jej różnorodnych form, jest ważnym krokiem w promocji zdrowia i powinno być jednym z głównych celów szkoły.
Aktywność fizyczna powinna zaspakajać potrzeby ruchowe człowieka, a w latach dzieciństwa stymulować rozwój motoryczny i somatyczny. W okresie rozwoju osobniczego występują duże indywidualne różnice potrzeb ruchowych. Dlatego też u dzieci trudniej jest wyznaczać optymalne normy aktywności. Na szczęście organizm dziecka posiada sprawne samoregulatory aktywności. Należy jednak pamiętać, że zbyt mała dawka aktywności, spowodowana siedzeniem przy odrabianiu lekcji, telewizorze lub komputerze, grzebie szansę na pełną realizację potencjału ruchowego dziecka. Natomiast nadmierna praca fizyczna może odbić się negatywnie na procesach rośnięcia i dojrzewania.
Aktywność ruchowa służy nie tylko jako stymulator rozwoju organizmu dzieci i młodzieży. W pierwszych latach życia pozwala ona dziecku poznać najbliższe otoczenie oraz nabrać osobistych doświadczeń i wiedzy o świecie. Sprzyja także hartowaniu, zwiększa odporność, zapobiega niektórym chorobom, a także wzbogaca egzystencję człowieka. Systematyczna aktywność dostosowana do indywidualnych potrzeb człowieka wpływa też na spowolnienie procesów starzenia i łagodzi objawy inwolucji osobniczej.
Aktywność nie zezwala na zbyt szybką redukcję masy mięśniowej i spowodowany nią spadek siły, zapobiega obniżeniu pracy serca i niekorzystnym zmianom w układzie krążenia, chroni przed osteoporozą, utrzymuje niezbędną dla zaradności i życiowego komfortu sprawność i wydolność fizyczną.
|
