Ewa Barczewska
Szkoła Podstawowa
Kargowa
Przykładowe scenariusze zajęć wyrównawczych z dzieckiem o potrzebach edukacyjnych
– dysleksja
Bibliografia:
1. Bogdanowicz M.: Trudności w pisaniu u dzieci. Gdańsk 1984.
2. Czajkowska I. Herda K.: Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole. Warszawa 1976.
3. Gawdzik W.: Ortografia na wesoło. Warszawa 1990.
4. Wójcik I.: Nauka ortografii i interpunkcji IV. Warszawa 1988.
5. Nowak F.: Książka do nauczania ortografii. Bydgoszcz 1992.
6. Polański E. Dydaktyka ortografii i interpunkcji. Warszawa 1987.
7. Sawa B.: Jeśli dziecko źle czyta i pisze. Warszawa 1994.
8. Poradnik metodyczny pod redakcją W. Turewicz: Jak pomóc dziecku z dysortografią. Zielona Góra 2003r.
Scenariusz 1.
Ćwiczenia w pisowni wyrazów z „ó” wymiennym na „o”
1. Czytanie przez uczniów opowiadania. Rozmowa na jego temat. Omówienie zasady pisowni wyrazów z „ó” wymiennym na „o”. Wypisanie z tekstu wyrazów z „ó” i dopisywanie do nich wyrazów uzasadniając pisownię. Podkreślenie wymieniających się liter.
Opowiadanie:
Kilka osób z naszej klasy wybrało się na spacer do lasu. Schodziliśmy powoli w dół. Nastał wieczór i od zachodu zaczął wiać silny wiatr, który zapowiadał silny mróz. Wszystkich ogarnął niepokój.
2. Dopisywanie pokrewnych przymiotników :
miód - cukierek......................................................
zespół - praca ..........................................................
zachód - wiatr ..........................................................
powrót - bilet ...........................................................
mróz - ............................................................zima
nastrój - .........................................................światło
sokół - ..........................................................wzrok
3. Dopisywanie wyrazów uzasadniających pisownię. Układanie trzech zdań z wybranymi wyrazami.
bór - .........................................
obóz - .........................................
wieczór - ........................................
ogród - ........................................
strój - ........................................
stół - ........................................
dziób - ........................................
4. Ćwiczenie relaksacyjne
– rozkładamy w sali szarfy, kółka, które umownie są kamieniami. Dzieci przeskakują przez nie w dowolny sposób: obunóż, na prawej, na lewej nodze.
5. Przepisywanie zdań, uzupełnianie pustych miejsc odpowiednią literą. Ustne uzasadnienie pisowni wyrazów z lukami.
Był piękny zach_d słońca. Na jeziorze kołysała się ł_dź. Zesp_ł rybacki rozpoczął poł_w. Od wody ciągnął chł_d. Nagle przy brzegu ukazał się b_br.
6. Pisanie ze słuchu.
Mama kupiła w sklepie miód i napój malinowy. Położyła torbę na stół i poszła na ogród. Tam rozpoczynał się zbiór truskawek.
7. Podsumowanie zajęcia. Motywowanie do dalszej pracy. Utrwalenie reguły pisowni „ó” wymiennym na „o”.
Scenariusz 2.
Pisownia wyrazów z „ó” w zakończeniach „- ów”
1. Czytanie tekstu przez uczniów. Po przeczytaniu analiza tekstu.
Wycieczka
Dzieci zwiedzały Kraków, dawną stolicę wszystkich Polaków. Gdy miały dość prastarych murów, udały się na wieś pod Knurów. Tam wśród zielonych lasów szukały borowików i maślaków. Wśród czerwonych maków słuchały śpiewu ptaków. Późnym wieczorem wróciły do swoich domów.
2. Wypisywanie z tekstu wyrazów zakończonych na „ów”. Podkreślanie końcówek kolorem. Formułowanie zasady ortograficznej – „ó” piszemy, gdy występuje w przyrostkach.
3. Uczniowie otrzymują kartoniki z wyrazami zakończonymi na „ów” i układają je w kolejności alfabetycznej.
Kartoniki z wyrazami:
Kraków, lasów, borowików, maków, ptaków, domów, ogrodów.
4. Na podstawie wzoru dopisywanie formy dopełniacza rzeczowników rodzaju męskiego w liczbie mnogiej. Podkreślanie końcówek kolorem.
M. koty M. lasy M. stoły M. maki M. grzyby M. płoty
D. kotów D. D. D. D. D.
5. Dopisywanie po dwa wyrazy o podobnych zakończeniach („ów”) do rozpoczętych zdań.
Biję się pająków, ............................................................................................
Lubię smak lodów, .........................................................................................
W ZOO widziałem kilka lwów, .......................................................................
6. Ćwiczenie relaksacyjne
- dzieci wykonują z kolorowych gazet papierowe kule, wymieniają rzeczowniki zakończone na „ów”. Za poprawną odpowiedź wrzucają kulkę do pojemnika i przeliczają zdobyte punkty.
7. Z podanych wyrazów uczniowie wybierają trzy i układają z nimi zdania.
Domów, ptaków, samochodów, długopisów, lodów, cukierków
8. Pisanie ze słuchu dyktowany przez nauczyciela fragment tekst pt. Wycieczka.
9. Podsumowanie. Utrwalenie zasady pisowni.
Scenariusz 3.
Zasady pisowni „ó” w zakończeniach rzeczowników „ – ówka”
1. Czytanie zagadek przez nauczyciela, uczniowie wyszukują wyrazów z loteryjki rozwiązań zagadek. Omówienie zasady: „ó” piszemy w zakończeniach rzeczowników „ – ówka”. Podkreślanie cząstki „ ówka”
i przepisywanie wyrazów do zeszytów. Omawianie zasady pisowni.
przekwitnięty kwiat (makówka)
wysyłamy z wakacji (widokówka)
pokrywa dachy domów (dachówka)
świeci w żyrandolu (żarówka)
płynie po jeziorze (żaglówka)
żołnierska zupa (grochówka)
samochód ciężarowy (ciężarówka)
2. Uczniowie otrzymują tekst z lukami i uzupełniają wyrazami z końcówką „- ówka”:
Na domku jest czerwona.......................................(dachówka)
Dziś w szkole była dla rodziców .........................( wywiadówka)
Pod dom podjechała .............................................(ciężarówka)
W żyrandolu przepaliła się ...................................(żarówka)
3. Zabawa relaksacyjna. Nauczyciel czyta wyrazy poznane na zajęciu. Jeśli w zakończeniu wyrazu występuje „u”, uczniowie wstają z krzeseł. Jeśli występuje „ – ówka”, kucają obok krzesła.
4. Nauczyciel czyta tekst dyktanda, uczniowie zapisują tylko te wyrazy, które dotyczą ćwiczonej zasady.
Obok domku pokrytego czerwoną dachówką zatrzymała się ciężarówka.
Wysiadła z niej dziewczynka, która trzymała dwie foliówki.
Były to dla babci kolorowe żarówki i pyszne krówki.
Babcia przygotowała dla wnuczki pyszną grochówkę.
Potem wyciągnęła z lodówki czekoladowy deser.
Wnuczka wróciła do domu, bo miała jutro dwie klasówki.
Babcia zasunęła zasuwki w drzwiach.
5. Uczniowie sami sprawdzają i poprawiają błędy w dyktandzie.
6. Utrwalenie reguły ortograficznej i rozwiązywanie krzyżówki.
Scenariusz 4.
Pisownia wyrazów z „u” w zakończeniach rzeczowników i przymiotników – uszek, - utki
1. Nauczyciel czyta fragment bajki Kopciuszek w celu nadania tytułu.
Fragmenty:
„ Dawno, dawno temu żyła śliczna dziewczynka. Kiedy umarła jej mama, ojciec powtórnie się ożenił. Niestety, ojciec też wkrótce zmarł i dziewczynka została sama z macochą i jej dwiema brzydkimi córkami- Gryzeldą i Anastazją. Macocha dopiero teraz pokazała jaka jest naprawdę. Kazała jej nosić węgiel i palić w piecu. Dziewczynka była tak umorusana, że wszyscy nazywali ją.........................”
2. Rozmowa na temat treści bajki. Wyodrębnienie wyrazu Kopciuszek i omówienie zasady pisowni zdrobnień kończących się formatem „- uszek”.
3. Układanie loteryjki wyrazowej – łączenie w pary wyrazów tej samej rodziny. Kartoniki z wyrazami:
MALUSZEK MAŁY
PALUSZEK PALEC
KOPCIUSZEK KOPCIUCH
FARTUSZEK FARTUCH
STARUSZEK STARY
4. Dopisywanie do podanych przymiotników zdrobnienia. Określenie części mowy i zasady pisowni „u” w zakończeniach przymiotników będących zdrobnieniami.
mały - ....................................
cały - .....................................
krótki - .....................................
gruby - .....................................
miły - .....................................
cienki - .....................................
5. Tworzenie zdrobnień do rzeczowników posiadających zakończenia
„ – uszek”.
klocek - .............................
kwiatek - .............................
garnek - .............................
dzbanek - .............................
placek - .............................
pączek - .............................
6. Ćwiczenie relaksacyjne Idź – stój. Uczniowie chodzą po sali, naśladując jedno dziecko. Na komendę Stój inne dziecko pokazuje inny sposób poruszania się i pozostali naśladują je.
7. Uczniowie do podanej cząstek wyrazów dodają wybrane zakończenia i tworzą wyrazy, które zapisują w zeszycie.
Kartka z wypisanymi cząstkami wyrazów i końcówkami:
Fart -, serd - , wian - , star - , pacz - , dzban - , kacz - , jabł -, łańc - , jemioł -.
- Uszka: .............................................................................................................
- uszek: ..............................................................................................................
- uszko: ..............................................................................................................
8. Pisanie krótkiego dyktando po uprzednim przypomnieniu zasad. Treść dyktanda:
Biedny Kopciuszek
Zapłakana dziewuszka wubiegła z domu. Zerwała wlesie kwiatuszki w włożyła je do dzbanuszka. Spotkała tam nieznajomą staruszkę, która kiwnęła na nią paluszkiem. Kopciuszkowi zabiło mocno serduszko.
9. Podsumowanie zajęcia. Utrwalenie reguł ortograficznych.
Scenariusz 5.
Pisownia wyrazów z „ż” w przyrostkach „-aż” , „-eż”
1. Rozdanie domina wyrazowego w dwóch kolorach. Uczniowie dokładają jednakowe wyrazy i układają w całość zielony kwiat i różowe serce. Czytają wyrazy i analizują ich pisownie, zwracają uwagę na zakończenie „-aż”, „-eż”.
Domino wyrazowe:
a) bagaż, bandaż, masaż, pejzaż, reportaż, straż, garaż, wiraż, witraż
b) odzież, młodzież, jeż, kradzież, łupież
2. Rozwiązywanie zagadek przez uczniów. Wybierają wyrazy na kartonikach, które stanowią odpowiedź zagadki.
Treść zagadek:
a) pomieszczenie dla samochodów (garaż)
b) inaczej ubiór (odzież)
c) młode osoby (młodzież)
d) zwierzę z kolcami (jeż)
e) ostry zakręt (wiraż)
f) inaczej krajobraz (pejzaż)
g) przywłaszczenie cudzego mienia (kradzież)
h) choroba skóry głowy (łupież)
i) pożarna – gasi ogień (straż)
j) inaczej rabunek (grabież)
k) ciężki, gdy wyjeżdżasz (bagaż)
3. Segregowanie kartoników, które były rozwiązaniem zagadek. Uczniowie układają je w porządku alfabetycznym, podkreślają końcówki „-eż”, „-aż” formułując zasadę: wyrazy z „ż” występują w zakończeniach „-eż”, „-aż”.
4. Ćwiczenie relaksacyjne. Uczniowie wykonują ćwiczenie według umowy z nauczycielem. Rodzaj ćwiczeń zależy od lizaka uniesionego do góry przez nauczyciela z zakończeniem „- aż” lub „- eż”.
5. Ortograficzny Piotruś. Uczniowie otrzymują karty do gry, na których napisane są wyrazy o zakończeniach „ – aż”, „ – eż”. Dobierają wyrazy w pary, czytają je i kolorują przyrostki.
Karty do gry:
masaż, sabotaż, pejzaż, odzież, pasaż, sondaż, kradzież, młodzież, sprzedaż, reportaż, garaż, tatuaż.
6. Uzupełnianie tekstu z lukami kartonikami z brakującymi wyrazami. Uczniowie czytają tekst, odwracają kartonik i samodzielnie wpisują wyrazy. Następnie dokonują samokontroli.
Kartoniki z wyrazami:
młodzież, sprzedaż, odzież, witraż, masaż, reportaż, bagaż
W naszej szkole.......................... zorganizowała..................... wszelkich staroci i różności. Można było kupić stare kalendarze, modną............................... a nawet ładny............................. Mój przyjaciel kupił aparat do ...........................ciała. Przybyli dziennikarze z miejscowej gazety, aby zrobić ..................................... z naszej imprezy. Pomagałem im nosić ................................ ze sprzętem.
7. Podsumowanie. Utrwalenie zasad ortograficznych.
Scenariusz 6.
Pisownia wyrazów z „ch” wymiennym na „sz” i po literze „s” oraz na końcu wyrazów
1. Nauczyciel czyta wiersz ortograficzny z wyrazami z „ch”. Uczniowie podkreślają czerwoną kredką wyrazy z „ch”. Odczytują je z uzasadnieniem pisowni. Wiersz ortograficzny:
Mieszka w chacie w Częstochowie, bywa także w Andrychowie. Jest też w chlebie i w grochówce, lecz nie szukaj jej w stołówce. W chórze śpiewa oczywiście. Czym jest więc, czy odgadliście?
2. Dopisywanie wyrazów, w których „ch” wymienia się na „sz”.
groch - groszek
duch - duszek
strach -
mucha -
brzuch -
dach -
3. Uczniowie wybierają z ramki wyrazy z „ch” i dopisują do wyrazów z „sz”.
paluch maluch kożuch okruch pociecha machać
paluszek maluszek kożuszek okruszek pocieszony zamaszysty
4. Dobieranie w pary wyrazów i tworzenie związków wyrazowych:
stromy gruby mały spokojny ciepły głośny
dach brzuch okruch oddech kożuch wybuch
5. Dopisywanie rzeczowników do podanych przymiotników. Zwrócenie uwagi, że po literze „s” piszemy „ch”.
schronisko, schody, wyschnięta, schabowy, wschód, schowek
ruchome .......................... ............................ trawa
tajemny ........................... ..............................w górach
kotlet ............................... ............................. słońca
6. Pisanie tekstu ze słuchu po omówieniu pisowni trudnych wyrazów.
Z daleka zobaczyli starą chałupę z charakterystycznym dachem. Wchodziło się do niej po schodach. Chociaż byli zmęczeni podróżą, od razu ochoczo ruszyli na zwiad.
7. Podsumowanie, utrwalenie reguły ortograficznej.
|
