Ludzkie ciało jest skomplikowanym mechanizmem. Jego niezawodne funkcjonowanie zależy od właściwej diety
i odpowiedniej aktywności fizycznej. Setki lat temu nasi przodkowie całymi dniami poszukiwali owoców, polowali
w celu zdobycia mięsa, uciekali przed drapieżnikami. Żeby przeżyć musieli być zdrowi i sprawni fizycznie. W obecnym świecie zdobywanie pożywienia polega najczęściej na wyprawie samochodem do supermarketu, a przygotowując potrawy posługujemy się wieloma urządzeniami zastępującymi pracę naszych mięśni. Wcale nie musimy być sprawni, żeby przeżyć, bo nawet, jeśli zachorujemy, możemy liczyć na pomoc lekarską. Można odnieść wrażenie, że prowadzimy o wiele wygodniejsze życie niż nasi przodkowie. Jednak jest coraz więcej dowodów na to, że obecny, często spotykany, siedzący tryb życia nie jest dla nas odpowiedni. Również odpoczynek dla wielu kojarzy się z biernością. Oglądanie telewizji, siedzenie przed komputerem, czytanie gazet stały się jednymi z najlepszych form rozrywki dla młodych ludzi, a także i dorosłych. Według lekarzy z czasem prowadzi to do zaburzeń w funkcjonowaniu serca, płuc, mięśni, stawów a nawet mózgu. Mimo tego, że wielu z nas zdaje sobie z tego sprawę i ma świadomość konieczności aktywności fizycznej to brakuje nam konsekwencji, samozaparcia i wytrwałości. Wyjściem z tej sytuacji może być urozmaicenie form spędzania wolnego czasu z nastawieniem na ruch.
Zadanie to spoczywa przede wszystkim na rodzicach. Muszą je realizować już od najmłodszych lat w myśl przysłowia: „czym skorupka za młodu nasiąknie...”. Każdy człowiek od dziecka ma naturalną potrzebę ruchu.
Mimo to, brak zachęty i warunków do systematycznego zaspokajania tej potrzeby prowadzi do jej wygasania. Dlatego też, rodzice nie tylko powinni zachęcać dzieci, ale przede wszystkim sami dawać przykład. Dziecko obserwując rodziców aktywnych ruchowo z pewnością będzie włączać się do udziału w ćwiczeniach, tym samym wyrobi sobie odpowiednie nawyki. Niestety postawa niektórych jest niepokojąca. Bagatelizują problem. Bardzo często z błahych powodów zwalniają dzieci z zajęć wychowania fizycznego.
Szkoła i dom rodzinny powinny podjąć wspólny wysiłek stworzenia niezbędnych warunków do rozwoju zainteresowań sportowych dzieci i młodzieży, traktować je poważnie, utwierdzać w przekonaniu, że dobra zabawa, ruch, sport są tak samo ważne w życiu człowieka, jak zdobywanie wiedzy. Wpływa to na wszechstronny rozwój organizmu młodego człowieka, a dla dorosłego jest niezbędne do podtrzymania jego aktywności życiowej, zdrowia i dobrego samopoczucia. Uprawianie sportu nie musi wiązać się z koniecznością natychmiastowego zakupu specjalnego stroju czy sprzętu. Możemy zacząć od spaceru lub łagodnego biegu.
Szczególną rolę w rozwijaniu aktywności ruchowej może odgrywać działalność turystyczno-krajoznawcza. Najłatwiej prowadzić ją w formie pieszej. Powinniśmy zaczynać od najbliższej okolicy, później planować odleglejsze wyjazdy. Cel polegający na połączeniu zwiedzania z podniesieniem sprawności fizycznej osiągniemy organizując wyjazdy w góry. Przemierzanie szlaków górskich dostarcza wielu niezapomnianych przeżyć i jednocześnie pozwala poznawać tradycję i kulturę regionu. Uczy poszanowania środowiska naturalnego oraz umiejętności korzystania z zasobów przyrody. Poza tym daje możliwość rodzicom i nauczycielom wzmocnienia kontaktu emocjonalnego
z dziećmi. Wspólne planowanie i przygotowanie wyprawy, załatwianie spraw związanych z przejazdem, zaopatrzeniem, organizacją poznawania nowych rzeczy i zjawisk pozwala nam zaobserwować u dzieci orientację praktyczną, zaradność życiową, inicjatywę, pomysłowość i umiejętność współdziałania w zespole. Są one zazwyczaj ożywione, spontanicznie wyrażają swoją radość. Wielu ciekawych sytuacji dostarcza sama wycieczka. W warunkach odmiennych od codzienności, w stałym obcowaniu ze sobą można poznać cechy, które w normalnych warunkach domowych czy szkolnych są raczej trudne do zaobserwowania, na przykład umiejętność znoszenia niewygód, pokonywania trudności, systematyczność i dokładność w realizowaniu przyjętego planu, podporządkowanie się decyzji większości, rezygnowanie z własnych przyjemności na rzecz innych. Wyjazd stwarza ponadto okazję do poznania zasobu wiadomości dzieci. Podobne cele osiągniemy organizując wycieczki rowerowe. Początkowo powinny one być niezbyt długie 15 – 20 km. Zwiedzanie najbliższej okolicy w tej formie stwarza również okazję do porozmawiania o jej historii, utrwalenia zasad bezpiecznego poruszania się po drogach. Po takim przygotowaniu można planować dłuższe całodzienne wyprawy. Wzmacniają one więzi rodzinne, podobnie jak wspólne wyjazdy wychowawców ze swoimi uczniami.
Sprawność fizyczną poprawia również pływanie. Mimo, że nie jest to umiejętność wymagana w szkole, rodzice i nauczyciele powinni dołożyć wszelkich starań, aby umożliwić dzieciom wyjazdy na basen. Pływanie harmonijnie rozwija ciało, wzmacnia mięśnie, zwiększa sprawność i wytrzymałość. Można je uprawiać w każdym wieku. Zdobyte umiejętności umożliwiają uprawianie wielu sportów wodnych m. in. kajakarstwa, żeglarstwa, a przede wszystkim poprawią bezpieczeństwo naszych podopiecznych w czasie przebywania w pobliżu zbiorników wodnych.
Innym elementem, który korzystnie może wpływać na aktywność ruchową dzieci i rodziców jest udział w różnych formach rywalizacji sportowej: biegach, festynach, sportach rodzinnych, imprezach organizowanych przez stowarzyszenia kultury fizycznej. Dzieci widząc rodziców lub nauczycieli biorących w nich udział stają się odważniejsi i bardziej otwarci. Włączają się do zabawy, a często chcą rywalizować z dorosłymi. Również tutaj możemy osiągnąć wiele celów wychowawczych, pod warunkiem, że sami damy odpowiedni przykład. Dzieci w praktyce mogą zaobserwować, na czym polega szacunek do drugiego człowieka, uczciwość, zdrowa rywalizacja, kultura osobista, wyrozumiałość. Zdobywają umiejętność organizacji tego typu imprez, którą z pewnością wykorzystają w dorosłym życiu.
Kolejnym sposobem na zwiększenie aktywności ruchowej dzieci jest rozwijanie u nich umiejętności tanecznych. Taniec jest doskonałą gimnastyką. Rozwija poczucie rytmu, uczy otwartości i śmiałości. Poza tym umiejętność tańca jest jedną z cech osoby inteligentnej.
Trudno omówić wszelkie formy aktywnego spędzania czasu. Jest ich bardzo wiele. Do tych najpopularniejszych można zaliczyć jeszcze tenis stołowy, siatkówkę, kometkę, piłkę nożną.
Jak zatem widać kultura fizyczna to niezwykle atrakcyjna sfera działalności ludzkiej. Nauka organizowania dla siebie i innych różnych form aktywności fizycznej, rekreacji, sportu, turystyki, może być źródłem ogromnej satysfakcji. Rozwój zainteresowań i uzdolnień, przygotowanie dzieci do trwałej troski o swoje ciało, zdrowie i sprawność fizyczną powinny się stać jednymi z priorytetowych kierunków wspólnych działań rodziców i nauczycieli. Obniżona aktywność fizyczna to jeden z podstawowych czynników zagrożenia zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego, a także kondycji życiowej całego społeczeństwa. Pamiętając o tym dołóżmy wszelkich starań by zapewnić naszym dzieciom nie tylko właściwy rozwój intelektualny, ale i fizyczny.
Referat opracował:
mgr Jerzy Kudlik – dyrektor Gimnazjum w Chodowie |
