Intelekt występuje zarówno w postaci potocznej, jak i naukowej. W obu postaciach służy celom praktycznym i jest dostosowany do tych celów, a będąc dostosowanym do celów praktycznych, nie poznaje rzeczy bezinteresownie i bezstronnie.
Poznaje z nich to tylko, co jest dla życia i działania ważne, a więc poznaje je tylko częściowo, niezupełnie. Poznaje je fałszywie: przekształca, deformuje rzeczy. Stosuje ogólne i trwałe pojęcia, choć w rzeczywistości istnieją tylko jednostkowe zmienne rzeczy. Deformacje te mają przede wszystkim źródło natury praktycznej: deformuje rzeczy tak, aby je uczynić bardziej wygodnymi narzędziami działania. Deformacje te mają jeszcze źródło społeczne: umysł deformuje rzeczy tak, aby ułatwić porozumiewanie się ludzi. Dla nauki i dla poznania potocznego bezwartościowe jest to, czego innym nie można zakomunikować, czego inni nie mogą sprawdzić.
Intelekt, ujmując rzeczy, wprowadza do nich deformacje idące w sześciu kierunkach. Wyraźnie występują one w poznaniu potocznym, a jeszcze wyraźniej w nauce.
