Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Zakopane

Zakopane

Zakopane
Panorama miasta
Panorama Zakopanego z Giewontu
Herb
Herb Zakopanego
Dewiza : brak
Województwo małopolskie
Powiat tatrzański
Gmina
• rodzaj
Zakopane
miejska
Prawa miejskie 1933
Burmistrz Janusz Majcher
Powierzchnia 84,26[1] km²
Wysokośćod 750 do 2301 m n.p.m.
Ludność (31 grudnia 2009)
•  liczba
•  gęstość

26 737[1]
319 os./km²
Strefa numeracyjna
+48 18
Kod pocztowy 34-500 do 34-504
Tablice rejestracyjne KTT
Położenie na mapie Polski

Zakopane
49°18'N 19°57'E / 49.3, 19.95 Na mapach: 49°18'N 19°57'E / 49.3, 19.95
TERC
( TERYT )
2121617011
Miasta partnerskie Poprad
Saint-Dié-des-Vosges
Siegen
Sopot
Stryj
Vysoke Tatry
Bariloche
Bavel
Urząd miejski
ul. Kościuszki 13
34-500 Zakopane
Strona internetowa miasta

Zakopanemiasto i gmina w województwie małopolskim , siedziba powiatu tatrzańskiego . W latach 19771994 miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej . W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego .

Według danych z 31 grudnia 2009 r.[2] miasto miało 26 737 mieszkańców i jest drugim co do wielkości po Nowym Targu miastem Podhala .

Zakopane jest największym ośrodkiem miejskim w bezpośrednim otoczeniu Tatr, dużym ośrodkiem sportów zimowych, od dawna nazywane nieformalnie zimową stolicą Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje się także znaczna część Tatrzańskiego Parku Narodowego (od Doliny Suchej Wody do Doliny Małej Łąki ). Liczbę turystów odwiedzających całe Tatry ocenia się na około 2-3 mln rocznie.

Spis treści

Historia

Zakopane powstało jako osada na miejscu sezonowych osad pasterskich. Pierwszy (zaginiony) przywilej osadniczy wydał podobno Stefan Batory w 1578 roku, który to przywilej został zatwierdzony przez króla Michała Wiśniowieckiego przywilejem osadniczym w 1670 roku (znanym tylko z odpisów – nie zachował się oryginał). W 1676 roku wieś liczyła 43 mieszkańców (wraz z Olczą i Poroninem ). Pierwotnie osada należała do króla, później do cesarsko-królewskiego skarbu austriackiego. W 1824 roku Zakopane wraz z częścią Tatr zostało sprzedane węgierskiej rodzinie Homolacsów. W XVIII wieku w Kuźnicach zbudowano hutę żelaza (w XIX wieku był to największy zakład metalurgiczny w Galicji ). Rozkwit Zakopanego rozpoczął się w drugiej połowie XIX w., kiedy to właściwości klimatyczne Zakopanego zaczął popularyzować Tytus Chałubiński . W roku 1876 Towarzystwo Tatrzańskie otworzyło w Zakopanem szkołę snycerską . W 1886 r. zostało uznane za uzdrowisko. W 1889 roku Zakopane liczyło już 3000 mieszkańców. W tymże też roku kupił je na licytacji (wraz z dużą częścią Tatr) hrabia Władysław Zamoyski – "mąż opatrznościowy" Tatr polskich, który stworzył podwaliny obecnego parku narodowego. W 1933 roku Zakopane uzyskało prawa miejskie. W czasie II wojny światowej Zakopane stało się ważnym punktem przerzutowym na Węgry. W podziemiach hotelu "Palace" mieścił się areszt Gestapo

Na początku marca 1940 w wilii "Tadeusz" przy drodze do Białego miała miejsce III Metodyczna Konferencja NKWD i Gestapo , na której omówiono metody pracy operacyjnej przeciwko polskiemu podziemiu i wymieniono się informacjami.

Geografia

Położenie

Miasto położone jest u stóp Tatr , w Rowie Podtatrzańskim ( Kotlina Zakopiańska ), nad kilkoma potokami, których wody ostatecznie wpadają do rzeki Zakopianka (dopływ Białego Dunajca ). Jest najwyżej położonym miastem Polski. W granicach administracyjnych miasta znajduje się część Tatr (z najwyższym punktem jakim jest wierzchołek Świnicy – 2301 m n.p.m. ). Pomijając tereny TPN , miasto leży na wysokości 750-1126 m n.p.m. Centralny punkt Zakopanego – skrzyżowanie ul. Krupówki i Kościuszki znajduje się na wysokości 838 m n.p.m. Na północy rozciąga się pasmo Gubałówki , a na południu nad miastem góruje Giewont .

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2005[3] Zakopane ma obszar 84,35 km², w tym:

  • użytki rolne: 31%
  • użytki leśne: 57%

Miasto stanowi 17,89% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004[4]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób %osób %osób %
populacja27 64710015 00554,312 64245,7
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
329,1178,6150,5

Według danych z roku 2005[5] średni dochód na mieszkańca wynosił 2202,90 zł.

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Kasprowego Wierchu
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Średnie najwyższe temperatury [°C]-7-7-4-248111073-2-42
Średnie najniższe temperatury [°C]-11-12-8-6-14552-1-6-8-3
Opady [mm]116.878.778.7116.8137.2208.3205.7162.683.896.583.8106.71468,1
Źródło: Weatherbase[6] 15.12.2008

Kultura i sztuka

Dom w stylu zakopiańskim przy ulicy Kościeliskiej
Zakopane na przedwojennej mapie WIG
Neoromański kościół parafialny pw. Świętej Rodziny na Krupówkach
Zimowa panorama miasta z Gubałówki
Wielka Krokiew , Zakopane

Znaczenie dla kultury polskiej

Pod koniec XIX wieku Zakopane stało się ważnym ośrodkiem kulturalnym, odwiedzanym (lub zamieszkanym) przez takie sławne postacie polskiej kultury jak: H. Sienkiewicz , W. Orkan , St. Witkiewicz , S. Żeromski , Kazimierz Przerwa-Tetmajer , Jan Kasprowicz , Mieczysław Karłowicz , Karol Szymanowski , Stanisław Ignacy Witkiewicz i inni. Stanisław Witkiewicz (ojciec) jest autorem tzw. stylu zakopiańskiego (zwanego też od jego nazwiska witkiewiczowskim) w budownictwie. Z pobytem letników a później także osiedlającej się w Zakopanem inteligencji nastąpił rozwój turystyki i taternictwa. W 1873 r. zawiązało się Towarzystwo Tatrzańskie , którego celem było propagowanie wiedzy o Tatrach, badanie ich, ułatwienie turystyki, ochrona przyrody i popieranie miejscowego rozwoju. Wśród inicjatorów powstania Towarzystwa był Tytus Chałubiński , ks. Józef Stolarczyk , Walery Eljasz-Radzikowski i inni. Działalności tego Towarzystwa Zakopane zawdzięcza pierwsze oświetlenie, organizację poczty i telegrafu, budowę Dworca Tatrzańskiego . Rozwój taternictwa i powtarzające się wypadki były powodem powołania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (1909). Inicjatorem jego powstania był przede wszystkim Mariusz Zaruski . Z pobytem letników związana jest także historia teatru w Zakopanem . Pierwsze przedstawienia wystawiane były przez zespoły amatorskie tworzone przez gości, ale już w 1892 Zakopane odwiedza zespół teatralny złożony z zawodowych aktorów. Powołany w 1900 r. Związek Przyjaciół Zakopanego zainicjował powstanie stałego teatru amatorskiego, a od 1904 sezonowego zespołu zawodowego. W Zakopanem występowała Helena Modrzejewska , Antonina Hoffman, Irena i Ludwik Solski i inni. W latach międzywojennych działał w Zakopanem Teatr Formistyczny .

Z działalnością Związku Przyjaciół Zakopanego związana jest także budowa pomnika Tytusa Chałubińskiego i powstanie pierwszych stowarzyszeń sportowych. Do najsławniejszych zabytków zaliczane są: barokowy drewniany kościółek obok zabytkowego Cmentarza Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku ; zabytkowa góralska zabudowa drewniana; budowle w stylu zakopiańskim; wille (np. Koliba, Pod Jedlami, Atma i inne).

Muzea i galerie sztuki

Turystyka i sport

Zakopane wielokrotnie organizowało ważne imprezy sportowe. Rokrocznie na Wielkiej Krokwi odbywa się Puchar Świata w skokach narciarskich . W mieście tym trzykrotnie odbywały się mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym : w latach 1929 , 1939 oraz w 1962 oraz jeden raz mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskim w 1939 roku. Miasto kandydowało do organizacji Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2011 (przegrana z Oslo ), Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2013 (przegrana z Val di Fiemme ) i Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym 2015 (przegrana z Falun ). Miasto starało się też (bezskutecznie) o organizację w 2006 roku Zimowych Igrzysk Olimpijskich (wygrał Turyn ).

Liczne sanatoria i domy wypoczynkowe oraz duża baza noclegowa, czynią z Zakopanego miejscowość atrakcyjną dla turystów. Główną atrakcją turystyczną są Tatry . Inne to:

Kościoły i związki wyznaniowe

Komunikacja

Komunikację autobusową zapewnia PKS i przewoźnicy prywatni zarówno w ramach regularnych, całorocznych linii jak i okresowych, uruchamianych dodatkowo w sezonach turystycznych. Komunikacja z miejscowościami sąsiednimi w głównej mierze zapewniana jest przez regularne linie prywatnych przewoźników. Po mieście kursują linie komunikacji miejskiej obsługiwane przez PKS i przewoźników prywatnych tzw. busy które mają główny punkt pod barem Fis po przeciwnej stronie skrzyżowania przy dworcach kolejowym i autobusowym PKS, dworcu PKS (głównie od strony wejścia) oraz przy Alejach 3 Maja (dawnych Alejach 1 Maja). Zapewniają komunikację z centrum miasta do sąsiednich miejscowości, początków szlaków turystycznych prowadzących w Tatry i okolice Zakopanego, oraz obiektów turystycznych (np. wyciągów i tras narciarskich) – m.in. do wylotów dolin: Chochołowskiej , Kościeliskiej , Małej Łąki , Strążyskiej , Białego , do Kuźnic – dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch, tras narciarskich pod Nosalem , Jaszczurówki , Toporowej Cyrhli , Brzezin , Zazadniej , Wierchporońca , na Głodówkę , do granicy na Łysej Polanie , Palenicy Białczańskiej (droga do Doliny Roztoki i Morskiego Oka ), do Bukowiny Tatrzańskiej, Poronina, Białego Dunajca, Małego Cichego, Murzasichla, Olczy, na Szymoszkową Polanę, do dolnej stacji wyciągu na Butorowy Wierch, do Kościeliska i Witowa). Opłaty wynoszą od dwóch do sześciu – ośmiu złotych od osoby zależnie od trasy. Tabor to prywatne mikrobusy zabierające od dziesięciu do 22 osób, jest możliwość zabrania bagażu (plecaka), a zimą nart, większość jest wyposażona w środki łączności. Jeden z mikrobusów dostosowany jest do transportu osób niepełnosprawnych.

Miasta partnerskie

Sąsiednie gminy

Bukowina Tatrzańska , Kościelisko , Poronin . Gmina sąsiaduje ze Słowacją .

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Zakopane":

Przełęcz Szklarska (Sudety) ...

Lista Przebojów Programu Trzeciego ...

Zdzisław Sochacki ...

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" na zaproszenie rządu przyjechał do kraju. Odwiedził Kraków (został honorowym obywatelem miasta), Zakopane, Katowice, Gdańsk i Gdynię. 4 maja – w gdańskiej siedzibie "S" odbyło ...

1925 ...

Maria Kaczyńska Funduszu Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci UNICEF ). Została także honorowym patronem akcji „Zakopane bez barier”.9 listopada 2006 została matką chrzestną pierwszego polskiego samolotu myśliwskiego ...

Narciarstwo ...

Oliver Cromwell 30 stycznia 1661 roku wywleczone z grobu, publicznie powieszone, pozbawione czci i Zakopane w przypadkowym miejscu na terenie Londynu. Do dzisiaj ciało Olivera Cromwella ...

Sopot ...

Beskid Żywiecki ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Zakopane":

Geneza Syzyfowych prac (plansza 7) ...

241. Charakterystyka regionów geograficznych. Tatry i Bieszczady (plansza 5) turystycznego skupia się poza Tatrami – w Rowie Podtatrzańskim (leży w nim Zakopane) i na Pogórzu Gubałowskim. ...

207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 8) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie