Wotum nieufności - podjęta w specjalnym głosowaniu uchwała parlamentu w systemie rządów parlamentarno-gabinetowych , wyrażająca brak zaufania do działalności ministra albo rządu , prowadząca do ich dymisji . Jest to instrument egzekwowania politycznej odpowiedzialności ministra czy rządu .

Procedura w Polsce

Procedura uchwalania wniosku o wotum nieufności wobec całej Rady Ministrów w Polsce:

• wniosek o uchwalenie wotum nieufności w formie pisemnej może złożyć na ręce Marszałka Sejmu grupa co najmniej 46 posłów ,
• treść musi zawierać projekt uchwały zawierający wyrażenie wotum nieufności dla całej Rady Ministrów oraz imienne wskazanie kandydata na stanowisko Prezesa przyszłej Rady Ministrów - jest to tak zwane konstruktywne wotum nieufności - pozwala żywić nadzieję, że decyzja o wyrażeniu wotum nieufności dla aktualnego rządu da jednocześnie początek formowaniu nowego gabinetu,
• Marszałek Sejmu ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia Premiera i Prezydenta o wpłynięciu wniosku ,
• głosowanie musi się odbyć nie wcześniej niż po upływie 7 dni od złożenia wniosku,
• uchwalenie wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów (czyli 231),

Konsekwencją uchwalenia takiego wniosku Radzie Ministrów jest obowiązek Premiera do złożenia dymisji Rady Ministrów na ręce Prezydenta RP , który to jest zobowiązany do przyjęcia dymisji i powierzenia Radzie Ministrów dalszego pełnienia funkcji do czasu powołania nowej Rady Ministrów.

Procedura uchwalania wniosku o wotum nieufności wobec członka rządu (nie dotyczy Premiera) w Polsce:

• wniosek o uchwalenie wotum nieufności w formie pisemnej może złożyć na ręce Marszałka Sejmu grupa co najmniej 69 posłów ,
• treść musi zawierać projekt uchwały zawierający wyrażenie wotum nieufności dla imiennie wskazanego członka Rady Ministrów,
• wniosek podlega zaopiniowaniu przez właściwą komisję sejmową ,
• Marszałek Sejmu ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia Premiera i Prezydenta o wpłynięciu wniosku,
• głosowanie musi się odbyć nie wcześniej niż po upływie 7 dni od złożenia wniosku,
• uchwalenie wotum nieufności większością ustawowej liczby posłów (czyli 231).

Konsekwencją uchwalenia takiego wniosku członkowi Rady Ministrów jest obowiązek Prezydenta do odwołania go.

W obu przypadkach istnieje zakaz zgłaszania wniosku o wyrażenie wotum nieufności w ciągu 3 miesięcy od dnia, kiedy poprzedni wniosek nie został uchwalony, chyba, że wniosek taki poprze grupa minimum 115 posłów.

Zobacz też

• Konstruktywne wotum nieufności
• Wotum zaufania