Pomocnicza jednostka pływająca (pjp) – w polskiej
Marynarce Wojennej
rodzaj
okrętu
nieuprawnionego do noszenia
bandery wojennej
i używania skrótu
ORP
przed nazwą, zazwyczaj pełniącego pomocniczą rolę w stosunku do
okrętów
bojowych.
Do pomocniczych jednostek pływających zalicza się przede wszystkim
kutry patrolowe
,
kutry trałowe
,
przerywacze zagród minowych
,
zbiornikowce
, pływające stacje
demagnetyzacyjne
oraz
holowniki
. Są to przeważnie niewielkie jednostki, zabezpieczające działalność sił głównych w
portach wojennych
oraz na obszarach przybrzeżnych. Mogą być uzbrojone w
artylerię
uniwersalną niewielkiego kalibru.
W
Polsce
pomocnicze jednostki pływające zazwyczaj nie mają nadanych nazw, a do ich identyfikacji służy numer burtowy lub znak taktyczny. W oficjalnej klasyfikacji (
rangi okrętów
) przyporządkowana jest im IV ranga. Jednostki pływające tej rangi mają numery burtowe złożone z litery (bądź dwóch liter) i liczby, w odróżnieniu od okrętów rang I-III, opisanych wyłącznie ciągiem składającym się z trzech cyfr. Litery służą do określania klasy, a następujące po nich liczby określają numer porządkowy danej jednostki. Przykładowo oznaczenia burtowe holowników zaczynają się od "H",
motorówek
od "M", stacji demagnetyzacyjnych od "SD", natomiast zbiornikowców od "Z". Pomocniczymi jednostkami pływającymi są wyłącznie statki wodne, a
barki
, warsztaty pływające (oznaczone odpowiednio literami "B i "W") oraz inne
jednostki pływające
pozbawione własnego napędu nie są zaliczane do pomocniczych jednostek pływających i nie noszą jakiejkolwiek
bandery
.
Banderę pomocniczych jednostek pływających stanowi prostokątny płat tkaniny koloru błękitnego, którego stosunek szerokości do długości wynosi 3:5. W lewym górnym rogu widnieje wizerunek bandery wojennej Rzeczypospolitej Polskiej. Stosunek długości bandery wojennej do całkowitej długości bandery pomocniczych jednostek pływających wynosi 1:2.
W
2007
roku pomocnicze jednostki pływające zgrupowane były w dwóch dywizjonach pomocniczych jednostek pływających przy komendach portów wojennych w
Gdyni
i
Świnoujściu
. Jeszcze około
2000
roku istniały: 42 dywizjon Pomocniczych Jednostek Pływających w Świnoujściu, 43 dywizjon Pomocniczych Jednostek Pływających w
Helu
, 45 dywizjon Pomocniczych Jednostek Pływających w Gdyni oraz grupa Pomocniczych Jednostek Pływających w
Kołobrzegu
. Reorganizacja jednostek wojskowych tego typu związana była z rozformowaniem komend portów wojennych w Helu i Kołobrzegu oraz redukcją liczby pomocniczych jednostek pływających w polskiej Marynarce Wojennej.
Pływająca stacja demagnetyzacyjna
projektu B208
"SD-13" w Porcie Wojennym Gdynia | Holownik z widoczną na drzewcu rufowym banderą pjp w Kołobrzegu |