Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Trias

Trias

Okres poprzedzającyOkres omawianyOkres następny
perm trias jura
tabela stratygraficzna

Trias – najstarszy okres ery mezozoicznej . Trwał od 251 do około 200 milionów lat temu. Dzieli się na trzy epoki:


← mln lat temu
Trias
← 4,6 mld542488444416359299
Trias
251
20014565
NG
23
Cz
2


Czasami dla triasu z terenu Polski i Niemiec wprowadza się podział oparty na dominującym typie skał, a nie na wieku: pstry piaskowiec , wapień muszlowy , kajper i retyk . Jednostki te w dużym stopniu pokrywają się odpowiednio z dolnym, środkowym i górnym (kajper i retyk) triasem.

Mapa przedstawiająca położenie lądów przed około 200 mln lat

Spis treści

Stratygrafia

Podstawowymi skamieniałościami przewodnimiamonity i konodonty . Trias dzieli się na 3 oddziały: trias dolny i trias środkowy i trias górny z piętrami:

górny/późny trias
retyk (203,6 ± 1,5 – 199,6 ± 0,6 mln lat temu)
noryk (216,5 ± 2,0 – 203,6 ± 1,5 mln lat temu)
karnik (228,0 ± 2,0 – 216,5 ± 2,0 mln lat temu)
środkowy trias
ladyn (237,0 ± 2,0 – 228,0 ± 2,0 mln lat temu)
anizyk (245,0 ± 1,5 – 237,0 ± 2,0 mln lat temu)
dolny/wczesny trias
olenek (249,7 ± 0,7 – 245,0 ± 1,5 mln lat temu)
ind (seis)(251,0 ± 0,4 – 249,7 ± 0,7 mln lat temu)

Zmiany geologiczne

Flora triasu

We florze lądowej pospolite były rośliny nagonasienne , głównie szpilkowe oraz paprocie nasienne . Powstają pierwsze benetyty , występowały, choć rzadko, miłorzęby i sagowce . Równie pospolite były także rośliny zarodnikowe , w tym drzewiaste skrzypy , widłaki i paprocie . Te ostatnie, wraz z widłakami, stanowią główną grupę roślin zielnych. Pod koniec środkowego triasu zaczyna się stopniowy upadek widłaków i skrzypów, szczególnie drzewiastych. Dominującą rolę we florze obejmują rośliny nagonasienne.

Fauna lądowa triasu

W triasie zaznacza się drugi okres prosperity płazów tarczogłowych , niektóre z nich osiągały wówczas do 5 m długości i 0,5 tony. We wczesnym triasie powstały pierwsze płazy bezogonowe . Olbrzymie zmiany zachodzą w świecie gadów. Pojawiają się pierwsze krokodyle (w tym okresie wyłącznie lądowe), jaszczurki i żółwie. We wczesnym i środkowym triasie główną grupą gadów były gady ssakokształtne , które jednak od triasu środkowego (drapieżcy) i triasu późnego (roślinożercy) są wypierane przez tekodonty i zanikają wraz z końcem triasu. W późnym triasie pojawiają się pierwsze dinozaury i szybko się różnicują na trzy podstawowe grupy: dinozaury gadziomiedniczne ( zauropody i teropody ) oraz dinozaury ptasiomiednicze. Pod koniec triasu pojawiają się też pierwsze ssaki wywodzące się z gadów ssakokształtnych. Z późnego triasu pochodzą też pierwsze latające gady – pterozaury .

Fauna morska triasu

Prawie wszystkie rzędy bezkręgowców morskich są nowe w stosunku do form paleozoicznych. Dochodzi do szybkiego rozwoju małży , choć ramienionogi w dalszym ciągu są pospolite. Szybko rozwijają się liliowce łodygowe, stanowiąc jedną z najczęstszych skamieniałości triasu. Powszechne są także ślimaki. Bardzo ważną i liczną grupą są amonity . Dopiero z triasu środkowego znani są pierwsi przedstawiciele koralowców . Są to Scleractinia , które jednak w tym okresie występowały dość nielicznie, zarówno formy osobnicze jak i rafotwórcze. W Polsce, na Śląsku Opolskim, występują jedne z najstarszych na świecie raf skleraktiniowych. Relatywnie rzadkie są gąbki i mszywioły, choć gąbki były ważnym składnikiem pierwszych, nielicznych raf triasowych (koralowcowo – gąbkowych) triasu środkowego. Wśród niezbyt rozpowszechnionych jeżowców spotyka się tylko formy regularne.

Wśród ryb szczególnie pospolite są drobne rekiny o płaskich koronach zębów, miażdżące muszle bezkręgowców. Pod koniec okresu powstają pierwsze rekiny współczesne Neoselachi. Pospolite są także ryby kostnochrzęstne i przejściowce . Pojawiają się pierwsze Teleostei . W obrębie dwóch ostatnich grup, zaliczanych do Neopterygii , zaznaczają się tendencje w budowie charakterystyczne dla większości dzisiejszych promieniopłetwych (np. symetria płetwy ogonowej). W całym triasie istniały jeszcze zwierzęta konodontonośne , wymierają one jednak z końcem okresu. W triasie pojawiają się liczne wielkie grupy gadów morskich, z których notozaury i plakodonty wymierają pod koniec okresu. Ziemnowodne notozaury były dominującą grupą gadów morskich w triasie. Z początkiem okresu pojawiają się plezjozaury , a wkrótce potem także ichtiozaury . Te ostatnie pod koniec triasu były już bardzo liczne i osiągały duże rozmiary.

Trias na terenach Polski

W triasie na terytorium Polski panuje klimat ciepły, półsuchy i suchy, niekorzystny dla rozwoju roślinności; roślinność porastająca obszary lądowe jest uboga. Powstają piaskowce o czerwonej barwie, które występują w Sudetach ( niecka północnosudecka , niecka śródsudecka ) i wokół Gór Świętokrzyskich . W Tatrach powstają piaskowce kwarcowe i mułowce . Wskutek transgresji pod koniec wczesnego triasu dochodzi do powstania rozległego, choć płytkiego morza na terenie Polski i Niemiec. Na dnie morskim osadzają się wapienie odsłonięte na Górnym Śląsku i w rejonie świętokrzyskim. Inny płytki zbiornik istniał na południu, dzięki któremu powstały wapienie i dolomity budujące znaczną część Tatr. W późnym triasie powracają lądowe warunki i pustynny klimat, dzięki czemu powstają czerwonawe mułowce i iłowce.

Główne bogactwa z okresu triasowego to rudy cynku i ołowiu oraz surowce węglanowe. W skałach triasowych Polski, w Krasiejowie , znajduje się jedno z najbogatszych na świecie stanowisk szkieletów wielkich płazów i gadów kopalnych, w tym przedstawiciela kladu Dinosauriformes (obejmującego dinozaury i formy najbliżej z nimi spokrewnione) z rodzaju Silesaurus . W rejonie świętokrzyskim znanych jest kilka stanowisk z bardzo bogatym zespołem tropów płazów i gadów wczesnego triasu. W późnotriasowych osadach w Lisowicach odnaleziono m.in. kości dwóch nieopisanych jeszcze naukowo teropodów oraz największego znanego dicynodonta [1].

Zobacz też

Przypisy

  1. J. Dzik, G. Niedźwiedzki, T. Sulej. Zaskakujące uwieńczenie ery gadów ssakokształtnych . „Ewolucja”. 3, ss. 2–22 (2008). 

Bibliografia

  1. Włodzimierz Mizerski, Stanisław Orłowski: Geologia historyczna dla geografów. PWN , 2005. 


Inne hasła zawierające informacje o "Trias":

Jura ...

Człowiek ...

Czwartorzęd ...

Ornitopody ...

Orogeneza alpejska nadal. W jej ramach wyróżnia się pomniejsze, regionalne orogenezy oraz następujące fazy:labińska ( Trias górny )starokimeryjska ( Trias górny )młodo(neo)kimeryjska ( jura górna / kreda )austryjska ( kreda dolna / kreda górna )subhercyńska ( kreda górna )laramijska ( kreda ...

Historia Ziemi ...

Prekambr ...

Kambr ...

Cynodonty ...

Płazy ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Trias":

Litosfera i wnętrze Ziemi (plansza 16) dwie najstarsze ery: archaiczna i proterozoiczna, które trwały ok. 4 mld lat. Prekambr Paleozoik Mezozoik Kenozoik Kambr Ordowik Sylur Dewon Karbon Perm Trias Jura Kreda Trzeciorzęd Czwartorzęd ...

Geologiczne dzieje Polski (plansza 17) Trias ...

010. Dzieje Ziemi (plansza 11) MastodonsaurusAutor: DiBgd Dzieje Ziemi W pierwszym okresie ery mezozoicznej (podzielonej na trzy okresy: Trias, jura i kreda) – w Triasie (trwał ok. 41 mln lat)– ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie