Topola
TopolaMorfologia organów topoli osiki Topola (Populus
L.
) –
rodzaj
drzew
z rodziny
wierzbowatych
(Salicaceae Mirb.). Zalicza się do niego około 40
gatunków
, spośród których
typowym
jest
Populus alba
L.[2]. W Polsce występują trzy rodzime gatunki topoli:
topola czarna
,
topola biała
i
topola osika
. Topole czarna, biała i szara występują głównie w lasach łęgowych dużych dolin rzecznych, osika natomiast jest rozpowszechniona w lasach liściastych i mieszanych na terenie praktycznie całego kraju. Popularnym drzewem ozdobnym, ze względu na swój kolumnowy pokrój sadzonym zwłaszcza wzdłuż dróg jest
topola włoska
stanowiąca
odmianę uprawną
topoli czarnej. W uprawie często spotykane są także mieszańce topoli czarnej z gatunkami amerykańskimi, określane wspólnie mianem
topoli kanadyjskiej
. Inne topole sadzone często w Polsce to grupa określana zbiorową nazwą topoli balsamicznych. Pochodzą one z Ameryki Północnej oraz Azji i charakteryzują się wydzielaniem silnego, balsamicznego zapachu przez rozwijające się pąki i młode liście. Morfologia- Pokrój
- Wysokie i okazałe, często potężnie zbudowane drzewa liściaste o klasycznej, regularnej sylwetce. Posiadają zwykle prosty pień rozgałęziający się na grube i mocne, ukośnie lub łukowato wznoszące się konary. Gałęzie proste i długie, w części wierzchołkowej strzeliste. Niektóre gatunki (np.
topola czarna
,
biała
) osiągają ponad 35 m wysokości, a średnica ich pnia może przekraczać 2,5 m.
-
Liście
- Pojedyncze, o bardzo zmiennej formie zależnej od gatunku. Przykładowo liście (długopędowe) topoli białej są wyraźnie klapowane i pokryte od spodu gęstym, białym kutnerem, osika posiada liście okrągławe o karbowanym brzegu; są one cienkie i delikatne oraz obustronnie nagie, z kolei liście topoli czarnej są romboidalne do trójkątnych, także stosunkowo cienkie i nagie. Jeszcze innego typu liście posiadają topole balsamiczne; są one przeważnie duże, eliptyczne lub jajowate, grube i skórzaste, od spodu często zielonawobiałe. Rozmiar liści topoli wielkolistnych może przekraczać 25cm. Zmienność formy liści topoli nie dotyczy tylko różnych gatunków. Nawet w obrębie tego samego gatunku, ba nawet na tym samym osobniku może występować kilka ich rodzajów. Dla przykładu długopędowe liście topoli białej są ostro klapowane i trwale, gęsto owłosione od spodu, podczas gdy liście na któtkopędach są zazwyczaj bezklapowe (lub o wyraźnie łagodniejszych klapach) oraz owłosione rzadko i nietrwale. Podobnie u topoli czarnej liście długo- i krótkopędowe różnią się kształtem i wielkością; te pierwsze (tzw. liście późne) są duże i mają prawie trójkątny kształt, natomiast liście krótkopędowe są mniejsze i bardziej romboidalne niż trójkątne.
-
Kwiaty
- Rozdzielnopłciowe,
dwupienne
, zebrane w kwiatostany zwane
kotkami
.
BiologiaTopole (wraz z wierzbami) są najszybciej rosnącymi drzewami w klimacie umiarkowanym. Występują na
półkuli północnej
. Można je spotkać w środowisku wilgotnym, w lasach nadrzecznych; głównie w
lasach łęgowych
oraz jako domieszkę w innych
lasach liściastych
.Są to równocześnie drzewa stosunkowo krótko żyjące; długość życia większości gatunków zawiera się w przedziale 100-200 lat. Wyjątkowo notowane są ponad 300-letnie okazy topoli białej i czarnej. Zdecydowanie poniżej 100 lat żyje topola włoska.
Nasiona
bardzo szybko kiełkują, posiadają puch ułatwiający rozsiewanie. Dzięki nasionom topole są drzewami pionierskimi. Systematyka- Pozycja systematyczna wg
APweb
(2001...)
Rodzaj
siostrzany
dla
wierzby
(Salix) w obrębie
plemienia
Saliceae w rodzinie
wierzbowate
(Salicaceae), wchodzącej w skład obszernego rzędu
malpigiowców
(Malpighiales), reprezentującego
klad różowych
w obrębie
okrytonasiennych
[1]. - Pozycja w
systemie Reveala
(1993-1999)
Gromada
okrytonasienne
(Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa
Rosopsida
Batsch, podklasa
ukęślowe
Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt., nadrząd Violanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd
wierzbowce
(Salicales Lindl.), rodzina wierzbowate (Salicaceae Mirb.), rodzaj topola (Populus L.)[3]. - Gatunki
flory Polski
[4]
- topola berlińska (Populus ×berolinensis (K. Koch) Dippel) – antropofit zadomowiony
-
topola biała
, białodrzew (Populus alba L.)
- topola chińska (Populus simonii Carrière) – gatunek uprawiany
-
topola czarna
, t. nadwiślańska, sokora (Populus nigra L.)
-
topola włoska
(Populus nigra L."Italica") – antropofit zadomowiony
- topola kalifornijska (Populus trichocarpa Torr. & A. Gray ex Hook) – antropofit zadomowiony
-
topola kanadyjska
(Populus ×canadensis Moench, syn. P. serotina R. Hartig) – antropofit zadomowiony
-
topola osika
(Populus tremula L.)
- topola szara (Populus ×canescens (Aiton) Sm.)
- topola włochata, t. ontaryjska (Populus candicans Aiton) – antropofit zadomowiony
- Populus 'NE 42'
- Populus 'NE 49'
- Podział wg []
- Sekcja Leuce Duby (Populus
L.
)
-
topola biała
(Populus alba
L.
) – (centralno-poł. Europa do Azji centr.)
-
topola osika
(Populus tremula
L.
) – (Eurazja)
-
topola osikowa
(Populus tremuloides Michx.) – (pół. Ameryka)
- topola Siebolda (Populus sieboldii) – (Japonia, wsch. Azja)
- topola szara (Populus x canescens S.M.) (Populus alba x Populus tremula)
- Populus adenopoda Maxim. – (Chiny centralne, wsch. Azja)
- Populus grandidentata Michx. – (pół.-wsch. Ameryka)
- Sekcja Aegiros Duby
- topola amerykańska (Populus deltoides March.) – (środ.-pół. Ameryka)
-
topola czarna
(Populus nigra) – (Europa)
-
topola kanadyjska
(Populus x canadensis) (Populus nigra x Populus deltoides) (Populus canadensis Mench.)
- Populus fremontii S. Wats. – (pół.-zach. Ameryka)
- Sekcja Tacamahaca Spach.
- topola balsamiczna (Populus balsamifera
L.
– (Ontario, pół. Ameryka)
- topola chińska (Populus simonii Carr.) – (pół.-wsch. Azja)
- topola kalifornijska (Populus trichocarpa Torr. et
Gray.
– (zach. część Ameryki pół.)
- topola Maximowicza (Populus maximowiczii) – (pół.-wsch. Azja)
- topola wąskolistna (Populus angustifolia James) – (pół.-centr. Ameryka)
- topola włochata (Populus candicans Ait.) – (pół. Ameryka)
- Populus laurifolia – (centr. Azja).
- Sekcja Leukoides Spach.
- topola wielkolistna (Populus lasiocarpa Oliv.) – (wsch. Azja)
- Populus heterophylla
L.
– (pół.-wsch. część Ameryki Pół.)
-
topola Wilsona
(Populus wilsonii Schn.) – (wsch. Azja)
- Sekcja Turanga – obejmuje gatunki z poł.-wsch. Azji i wsch. Afryki nie dające się introdukować w Polsce ze względu na nie sprzyjające warunki atmosferyczne.
- Populus euphratica – (poł.-wsch. Azja)
- Populus ilicifolia – (wsch. Afryka)
Zastosowanie- Dostarczają miękkiego drewna używanego do produkcji celulozy, papieru, zapałek, lecz także korpusów
gitar elektrycznych
i
bębnów
.
-
Rośliny ozdobne
: Sadzone są w nasadzeniach miejskich (głównie te nie owocujące – męskie). Do celów ozdobnych są używane topole amerykańskie.
Największe topole w Polsce- Najwyższą topolą w Polsce jest
topola czarna
rosnąca w Warszawie – mierzy ona 43 m wysokości i jest jednym z najwyższych drzew liściastych w Polsce.
- Rosnąca w Lesznie k. Warszawy
topola biała
posiada największy ze wszystkich polskich topól obwód pnia – u podstawy wynosi on ponad 15 m (> 4,5 m średnicy), a na wysokości 130 cm – 10,5 m (średnica 3,34 m). Pod względem obwodu mierzonego u podstawy pnia (przy samej ziemi) jest to najgrubsze polskie drzewo.
Przypisy
Inne hasła zawierające informacje o "Topola":
Bóbr europejski
...
Celuloza
...
Ulicówka
pomorskie
)
Łosino
(
województwo pomorskie
)
Pinczyn
(
województwo pomorskie
)
Przyborze
(
województwo zachodniopomorskie
)
Międzybórz
(
województwo łódzkie
)
Nowosady
(
województwo podlaskie
)
Świnoroje
(
województwo podlaskie
)
Topola Mała
(
województwo wielkopolskie
)
Wesołowo (powiat szczycieński)
(
województwo warmińsko-mazurskie
) Zobacz też
łańcuchówka
okolnica
owalnica
rzędówka
szeregówka
wielodrożnica
widlica
...
Francuski kalendarz rewolucyjny
...
Las łęgowy
...
Topola osika
...
Bóbr kanadyjski
...
Wrona
...
Brudnica mniszka
...
Bochnia
w 1944 r. po scaleniu przedstawiała się następująco:komendant obwodu – Julian Więcek ps."Topola"zastępca I: Józef Kaczmarczyk – "Turoń"zastępca II – Jan Jarosz – "Jastrzębiec" ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Topola":
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13)
często na terenach podmokłych, dosyć mocno przekształcone przez człowieka
- dominują tutaj: wierzba, Topola, dąb, wiąz, czarny bez, fiołek błotny, nawłoć, trzmielina, pokrzywa zwyczajna
- występują ...
211. Kształtowanie się szaty roślinnej Polski (plansza 7)
...
005. Przegląd i znaczenie nasiennych (plansza 15)
...
|