Geotropizm (grawitropizm) – ruchy organów
roślinnych
wywołane bodźcem
grawitacyjnym
.
Przykładem może być umieszczenie rośliny w położeniu horyzontalnym, jej
pęd główny
wzniesie się w górę, a
korzeń
skieruje się w dół. Reakcja pędu jest skierowana odwrotnie do kierunku działania siły grawitacji, mówimy tu o grawitropizmie ujemnym. Korzeń główny wygina się zgodnie z działaniem siły grawitacji jest to grawitropizm dodatni. W odczytywaniu bodźca grawitacyjnego podstawową rolę spełniają ziarna
skrobi
zawarte w
amyloplastach
, które przemieszczają się w komórkach z siłą ciężkości i uciskają
siateczki śródplazmatyczne
znajdujące się w pobliżu
plazmolemmy
.
Reakcje grawitropiczne powodują redystrybucje
auksyny
, oznacza to, że po zmianie położenia z pionowego na poziome po stronie dolnej stężenie auksyny staje się większe niż po stronie górnej. Szybszy wzrost dolnej strony powoduje wygięcie łodygi w górę. Obserwuje się także wzrost stężenia
jonów
po stronie górnej, co może być przyczyną większego usztywnienia ściany komórkowej i zahamowania wzrostu.
W przypadku korzenia ważną rolę odgrywa czapeczka, gdyż jest to cześć korzenia odpowiedzialna za percepcje bodźca grawitacyjnego. Usunięcie czapeczki nie powoduje zahamowania wzrostu korzenia, jednak staje się on niezdolny do reakcji na bodziec grawitacyjny. W wyspecjalizowanych komórkach czapeczki korzeniowej (statocytach) znajdują się plastydy wypełnione skrobią (tzw.
statolity
), które wraz ze zmianą położenia korzenia przesuwają się zgodnie z wektorem siły grawitacji. Otrzymana w ten sposób informacja zostaje przekazana do rosnącej części korzenia. Pojawia się różnica w szybkości wzrostu dolnej i górnej strony i korzeń wygina się w dół.
Należy zwrócić szczególną uwagę na jego doskonałą widoczność podczas zachodzących grawitacyjnych ruchów masowych tj. podczas pełźnięcia gruntu. Wówczas pnie drzew wyginają się u podstawy aby utrzymać pionową postawę.