Szpada Broń biała powstała w
XVII wieku
na zachodzie Europy w wyniku przekształcania ówczesnego
rapiera
(białej
broni kłującej
).
Historia
Szpada była bronią przyboczną, w
XVIII wieku
traktowaną już jako część ubioru
szlachcica
, dzięki czemu stała się lżejsza od niewygodnego rapiera. Waga szpady wynosiła około pół kilograma a długość – 90 cm. Znane użycie w
polszczyźnie
ok.
1656
[1].
Pod koniec
XIX wieku
upowszechniono nowy rodzaj szpady – szpadę pojedynkową. Przypominała ona współczesną szpadę sportową z francuską rękojeścią i była używana wyłącznie w pojedynkach.
Obecnie w sporcie, w walce szpadą, polem trafienia jest całe ciało – od maski aż po buty. Jest to sport, który charakteryzuje się niezwykłą szybkością oraz walecznością, w którym nie liczy się, kto rozpoczął natarcie, ale kto wcześniej osadził koniec broni, powodując zapalenie się swojej lampy. Zasady walki, w przeciwieństwie do zasad umownych, takich jak
floret
i
szabla
, w niemałym stopniu odzwierciedlają specyfikę walki ostrą bronią.
Zasady walki
Pierwotnie walczono wyłącznie do jednego trafienia, jednak w ciągu
XX wieku
z powodu małej widowiskowości walk stopniowo zwiększano ilość punktów wymaganych do zdobycia, by wygrać walkę. Obecnie walczy się do 5, 10 lub 15 trafień, w zależności od etapu i rodzaju zawodów. We współczesnej szpadzie sportowej punkt przyznaje się temu, kto trafił przeciwnika i w przeciągu następnych 40 milisekund nie otrzymał trafienia. W przypadku, gdy obaj szermierze trafią się w czasie mniejszym niż 40 milisekund, obaj zawodnicy otrzymują punkt. Trafienia zadane po tym czasie są ignorowane, niezależnie od tego gdzie i z jaką siłą zostaną zadane.
Parametry
Współczesne szpady sportowe ważą między 300 a 450 gramów, choć regulamin
Międzynarodowej Federacji Szermierczej
zezwala na szpady ważące do 770 g. Klingi szpadowe dla dorosłych zawodników mierzą 90 cm od kosza do czubka
punty
, jest to tzw. rozmiar "5". Rozmiary przelicza się na centymetry poprzez pomnożenie cyfry rozmiaru przez 2,5 cm (1
cal
) i dodanie do 75 cm (30
cali
). Dla przykładu klinga rozmiaru "0" ma długość 75 cm (30
cali
) a rozmiaru "2" – 80 cm (32
cale
).
Międzynarodowa Federacja Szermiercza
ustanowiła następujące czasy dotyczące sposobu rejestrowania punktów w walce na szpady
Czas wciśnięcia ("dwell time"): 3,3 milisekundy
Jest to czas, przez jaki obwód musi być zamknięty aby zarejestrować trafienie (patrz –
punta
).
Czas odcięcia ("cut-out time"): 40 milisekund
Jest to okres czasu, w jakim aparat rejestruje trafienia zanim odetnie sygnał z broni szermierzy. Trafienia obu szermierzy zadane w odstępie krótszym niż czas odcięcia będą rejestrowane jako trafienia punktowane. W przypadku, gdy obaj szermierze trafią się w odstępie większym niż 40 ms, punkt otrzymuje osoba trafiająca wcześniej.
Igrzyska Olimpijskie
Jest to jedna z konkurencji
szermierczych
rozgrywana także na
Igrzyskach Olimpijskich
, gdzie reprezentanci Polski wywalczyli 3 medale:
- srebrny w
Pekinie 2008
– drużyna w składzie:
Tomasz Motyka
,
Adam Wiercioch
,
Radosław Zawrotniak
,
Robert Andrzejuk
- srebrny w
Moskwie 1980
– drużyna w składzie:
Ludomir Chronowski
,
Piotr Jabłkowski
,
Andrzej Lis
,
Mariusz Strzałka
,
Leszek Swornowski
- brązowy w
Meksyku 1968
– drużyna w składzie:
Bohdan Andrzejewski
,
Kazimierz Barburski
,
Michał Butkiewicz
,
Bohdan Gonsior
,
Henryk Nielaba
Przypisy