Społeczeństwo nowoczesne ( ang. modern society) – określenie stosowane w odniesieniu do cech idealnych społeczeństw , kształtujących się wraz z transformacją zacofanych systemów społecznych w kierunku systemów realizujących wielorakie i złożone funkcje w sposób planowany, zorganizowany i celowy.

Pojęcie wykorzystywane w teorii modernizacji na określenie etapu rozwoju społecznego , bądź cyklu modernizacyjnego, następującego po ukształtowaniu się społeczeństwa tradycyjnego a zarazem poprzedzającego powstanie społeczeństwa ponowoczesnego . Termin "społeczeństwo nowoczesne" jest też niekiedy zamiennie stosowany na określenie społeczeństwa przemysłowego .

Marek Szczepański dzieli cechy społeczeństwa nowoczesnego na pięć kategorii: organizacyjne, osobowości nowoczesnej, społeczno-kulturowe, polityczne oraz techniczno-ekonomiczne.

1. Cechy organizacyjne: wielka liczba członków, otwartość na inne społeczeństwa, heterogeniczność , miasto jako podstawowa jednostka organizacji przestrzennej, duża liczba miast o charakterze postindustrialnym , dominacja miast informatycznych.

2. Cechy osobowości nowoczesnej: wysoki poziom potrzeby osiągania empatii , nonkonformizm, przekonanie o możliwości opanowania świata fizycznego-przyrodniczego, rezygnacja z fatalizmu i wiary w przeznaczenie , orientacja na przyszłość, osobowość liberalna i/lub demokratyczna.

3. Cechy społeczno-kulturowe: dominacja więzi rzeczowych, podziały warstwowe , porządek społeczny oparty na kontrakcie , pozycje osiągane , zachowania niekonwencjonalne, działania uniwersalistyczne, wiedza naukowa, wysoki poziom skolaryzacji, wysokie kompetencje symboliczne, dominacja sfery profanum w kulturze.

4. Cechy polityczne: władza świecka, władza legalna, szeroki udział społeczeństwa w sprawowaniu władzy, pluralizm instytucji politycznych, brak tendencji endogamicznych elit politycznych .

5. Cechy techniczno-ekonomiczne: nieautarkiczność, skomplikowane technologie, złożony podział pracy , gospodarka wysokotowarowa, wysoki wskaźnik produkcji, przemysły innowacyjne i wyspecjalizowane usługi , dominacja korporacji międzynarodowych .

Zobacz też

• Nowoczesność

Bibliografia