Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Sasanka otwarta

Sasanka otwarta

Sasanka otwarta

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : Euphyllophyta
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Rząd : jaskrowce
Rodzina : jaskrowate
Rodzaj : sasanka
Gatunek :sasanka otwarta
Nazwa systematyczna
Pulsatilla patens (L.) Mill.
Gard. Dict., ed. 8. [textus s.n.] Pulsatilla no. 4. 1768
Synonimy

Pulsatilla teklae Zämelis, P. wolfganiana Besser , Anemone patens

Kategoria zagrożenia
 
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzL )
EXEWEV[V]R

Kategoria: wymierający
 

 
Kategoria zagrożenia w Polsce ( CzK )
EXEWCRENVULR

Kategoria: niższego ryzyka
 
Gatunek trujący
Kępa sasanek
Sasanka wiosenna (1) i sasanka otwarta (2)

Sasanka otwarta, sasanka dzwonkowata (Pulsatilla patens (L.) Mill.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.).

Spis treści

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje wokół bieguna w Ameryce Północnej, Azji i Europie[2]. Tylko w Europie Wschodniej ma zwarty zasięg sięgający mniej więcej granic Polski, poza tym występuje na rozproszonych stanowiskach w Rumunii, na Węgrzech, w Czechach, Polsce, Niemczech i w Skandynawii[3]. W Polsce w stanie dzikim jest rzadka i jej ilość zmniejsza się w ostatnich latach[4]. Występuje tylko na niżu i w pasie wyżyn, dawniej było kilka jej stanowisk w Pieninach i Rogoźniku na Podhalu, ale wyginęła na tych stanowiskach[3].

Systematyka i zmienność

Morfologia

Łodyga
Silnie owłosiona długimi białymi włoskami, wzniesiona, o wysokości 10–20 cm. W czasie dojrzewania owoców wydłuża się do 35 cm.
Liście
5–12 liści odziomkowych , na długich, pochwiasto rozszerzonych ogonkach. Są one dłoniasto-trójsieczne, a ich odcinki 2-rzędu są zakończone pojedynczymi ząbkami o lancetowatym kształcie. Rozwijają się później niż głąbik. Pod kwiatami posiada jeszcze trzy przysadki – siedzące listki podzielone na równowąskie łatki. Są one owłosione podobnie, jak łodyga. Na zimę obumierają.
Kwiat
Dzwonkowate, pojedyncze kwiaty o długości 3–6 cm, wyprostowane. W czasie kwitnienia są szeroko otwarte (stąd nazwa gatunkowa rośliny). Okwiat złożony z 6 działek o fioletowo-niebieskim kolorze. Wewnątrz niego liczne słupki i pręciki. Młode pączki są okryte długimi, białymi włosami.
Owoc
Niełupki z długą pierzastą ością, która pełni rolę aparatu lotnego, nasiona rozsiewane są bowiem przez wiatr. W czasie dojrzewania liczne niełupki tworzą charakterystyczny owocostan – puszystą kulkę.

Biologia i ekologia

Bylina , hemikryptofit . Rośnie na świetlistych, suchych zboczach, słonecznych obrzeżach lasów i zarośli. Kwitnie od marca do kwietnia, czasami kwitnienie przedłuża się do czerwca. Ma przedsłupne kwiaty zapylane przez błonkówki [6]. Roślina nie wytwarza nektaru, ale jest chętnie odwiedzana przez owady dokonujące zapylenia krzyżowego , gdyż wytwarza bardzo dużo pyłku. Owoce podczas kiełkowania posiadają zdolność czynnego wnikania do gleby. Wszystkie części rośliny zawierają trującą protoanemoninę . Po wysuszeniu roślina traci własności trujące. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek wyróżniający dla Ass. Peucedano-Pinetum [7]. Liczba chromosomów 2n = 16[3].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową . Kategorie zagrożenia gatunku:

Zagrożona jest przez zaorywanie muraw, zrywanie jej kwiatów i przesadzanie całych roślin do ogródków przydomowych[5].

Zastosowanie

Jest uprawiana w niektórych krajach jako roślina ozdobna w ogródkach przydomowych, zwłaszcza w ogrodach skalnych [9] . Ozdobna jest również po przekwitnięciu. Uprawiana jest zazwyczaj z nasion, bardzo łatwo rozmnaża się też przez podział rozkrzewionych kęp[9]. Wymaga gleb lekkich i dobrze wapnowanych, stanowiska słonecznego, lub nieco tylko zacienionego[9]. Po kilku latach bryła korzeniowa ulega nadmiernemu zagęszczeniu, należy ją wówczas wykopać i przerzedzić.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
  2. 2,0 2,1 Germplasm Resources Information Network (GRIN) . [dostęp 2010-02-05].
  3. 3,0 3,1 3,2 Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. . 
  4. 4,0 4,1 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  5. 5,0 5,1 5,2 Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. . 
  6. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973. 
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  8. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. . 
  9. 9,0 9,1 9,2 zbiorowe: Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. . 


Inne hasła zawierające informacje o "Sasanka otwarta":

Jarząb pospolity ...

Bór świeży ...

1908 ...

Úpská Jáma ...

Kocioł Wielkiego Stawu ...

Czarny Kocioł Jagniątkowski ...

Śnieżne Kotły ...

Mazurski Park Krajobrazowy koralowy rosiczka okrągłolistna pływacz zwyczajny i pływacz średni pełnik europejski kosaciec syberyjski mieczyk dachówkowaty goździk pyszny dzwonecznik wonny orlik pospolity lilia złotogłów Sasanka otwarta i sasanka łąkowa zawilec wielkokwiatowy dzwonek boloński ciepłolubny miodownik melisowaty kokoryczka okółkowa Relikty glacjalne i ...

Ekologia ...

Polska Czerwona Księga Roślin (21) bylica skalna chaber Kotschyego ciemiernik czerwonawy czeremcha skalna konietlica syberyjska krwawnica wąskolistna ostożeń siedmiogrodzki przymiotno jednokoszyczkowe przymiotno węgierskie przytulia szorstkoowockowa pszeniec biały rutewnik jaskrowaty Sasanka otwarta szczwoligorz tatarski (pochwiasty) turzyca bagienna turzyca blada turzyca poznańska turzyca zgrzebłowata wiechlina granitowa wyblin jednolistny zarzyczka górska DD ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Sasanka otwarta":

Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 29) ...

Sklepy (plansza 2) ...

214. Ochrona środowiska (plansza 11) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie