Rumianek pospolity
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	astrowe
Rząd :	astrowce
Rodzina :	astrowate
Podrodzina :	Asteroideae
Rodzaj :	Matricaria
Gatunek :	rumianek pospolity
Nazwa systematyczna
Matricaria chamomilla L. Sp. pl. 2:891. 1753
Synonimy
Chamomilla recutita (L.) Rauschert, Matricaria recutita L.[2]

Gatunek leczniczy

Kwitnący rumianek pospolity

Kwiaty rumianku pospolitego

Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych . W stanie dzikim występuje w Europie po 63° 45'N oraz na terenie Uralu , Kaukazu , Azji Mniejszej , Iranu , Afganistanu i Indii . Zawleczony do Ameryki Północnej i Australii .

W polskiej florze archeofit . W Polsce pospolity, uprawiany także jako roślina lecznicza (obecnie w uprawie głównie poliploidy dające o ok. 50% wyższy plon od gatunku).

Nazewnictwo

Dotychczas w piśmiennictwie naukowym zazwyczaj podawano dla tego gatunku nazwę Chamomilla recutita (L.) Rauschert, takiej też nazwy używa Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski ^[3]. Jednak według nowszych ujęć taksonomicznych nazwa ta jest błędna, a gatunek ten należy do rodzaju Matricaria^[2].

Morfologia

Łodyga

Naga, silnie rozgałęziona, na końcach poszczególnych rozgałęzień zawiązują się koszyczki, wewnątrz pusta, dorastająca do 50 cm wysokości (poliploidy do 80 cm). Cała roślina wydziela silny, aromatyczny zapach .

Liście

Skrętoległe, siedzące, 2- lub 3-krotnie pierzastodzielone. Łatki w kształcie nitkowatym, równowąskie, ostro zakończone.

Korzeń

Palowy, cienki, mocno rozgałęziony.

Kwiaty

Zebrane w koszyczek , brzeżne nibyjęzyczkowe , żeńskie, o białej barwie, w miarę przekwitania odginające się w dół, (w pełni kwitnienia od rana prostopadłe do szypułki pod wieczór też przybierające ustawienie zgodne z szypułką ( tropizm ) równolegle do szypułki. Środkowe obupłciowe, o 5 pręcikach zrośniętych w rurkę otaczających słupek, żółte, rurkowate , 5-ząbkowe, bardzo małe, usadowione na wypukłym dnie kwiatostanowym, wewnątrz pustym (cecha charakterystyczna dla gatunku, w przeciwieństwie do innych rumianków i marun podobnych morfologicznie, np. Matricaria maritima ssp. inodora gdzie dno jest wewnątrz pełne). Koszyczki osiągają średnicę do 22 mm (poliploidy do 30).

Owoc

Malutka podłużna niełupka , na szczycie lekko wygięta, z pięcioma żeberkami na jednej stronie bez puchu kielichowego, długości zaledwie 0,1 mm ( poliploidy 0,2 mm).

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna . Dziko występuje na polach, przydrożach i siedliskach ruderalnych. Roślina długiego dnia, światłolubna . W uprawach rolnych jest chwastem . Wymagania glebowe minimalne. Dobrze plonuje zarówno na glebach piaszczystych jak i gliniastych . W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Aphano-Matricarietum^[4].

Zastosowanie

• Roślina lecznicza .
  • Surowiec zielarski : koszyczek rumianku – Anthodium Chamomillae (syn. Flos Chamomillae). Zawiera olejek eteryczny (od 0,3 do 1,2%), w którego skład wchodzi chamazulen, α-bisabolol, spiroeter. Surowiec zawiera także flawonoidy , związki kumarynowe , śluz , cholinę , sole mineralne .
  • Przetwór: olejek rumiankowy – Oleum Chamomillae, w handlu jako Azulan.
  • Działanie: w medycynie i kosmetyce używa się olejku. Najczęściej jest stosowany doustnie jako środek przeciwzapalny i przeciwskurczowy układu pokarmowego , ma też działanie przeciwalergiczne . Użyty zewnętrznie przeciwdziała stanom zapalnym skóry . Stosowany wewnętrznie w nieżycie jelit i żołądka , zewnętrznie na owrzodzenia skóry, hemoroidy , rumień , oparzenia słoneczne i termiczne I i II stopnia.

Przypisy