Ruja, cieczka, estrus (
łac.
oestrus) - faza
płodności
samic
w cyklu rozrodczym większości
ssaków łożyskowych
, z wyjątkiem
człowiekowatych
(zob.
menstruacja
). Ułatwia skojarzenie pary w celu zapewnienia przekazania genów.
Ruja występuje cyklicznie - raz lub kilka razy w roku - u
psów
zwykle dwa razy w roku, u innych psowatych i większości
ssaków
drapieżnych
jeden raz, a u
myszowatych
kilka razy w roku. Poza okresem rui samice nie są zdolne do
rozrodu
, czy wręcz
kopulacji
.
Cykl rozrodczy
Pełen cykl rozrodczy składa się z czterech faz:
Proestrus - faza przedrujowa
W efekcie zmian
hormonalnych
następuje obrzęk, twardnienie i przekrwienie
sromu
i wydzielanie z
pochwy
krwistej wydzieliny zawierającej
feromony
, które przywabiają
samce
. W tej fazie dojrzewają
pęcherzyki Graafa
. Dodatkowo występują charakterystyczne dla gatunku zmiany w zachowaniu samic. Za początek fazy przedrujowej przyjmuje się dzień, w którym pojawiło się krwawienie.
Estrus - ruja właściwa
Pozycja lordosis u gazeli
Estrus (łac. oestrus) to okres, w którym samica osiągnęła gotowość do rozpoczęcia kopulacji i jest zdolna do zapłodnienia, inicjuje zachowania seksualne samców przez eksponowanie sromu i wyginanie kręgosłupa (pozycja lordosis). U niektórych gatunków srom czerwienieje, ustępuje jego twardnienie i obrzęk, wydzielina zmienia się z krwistej na śluzową. U większości gatunków następuje spontaniczna
owulacja
. U
kotów
owulacja prowokowana jest kopulacją.
Metestrus - faza porujowa
Metestrus (łac. metoestrus) trwa od 1-5 dni. W tej fazie kształtują się
ciałka żółte
i rozpoczyna się produkcja
progesteronu
. W tym czasie następuje zapłodnienie
komórki jajowej
, a w jego konsekwencji - ciąża.
Anestrus - okres bezrujowy
Okres braku aktywności płciowej. Jest to faza aktywności jajnikowej.
Ruja pozorna
Początkowy przebieg (proestrus i estrus) przebiegają bez zmian, ale nie następuje zapłodnienie (może nawet nie dojść do kopulacji). W dalszym przebiegu obserwowana jest ciąża urojona (ciąża rzekoma).
Psy
Osiąganie dojrzałości płciowej, częstotliwość rui oraz czas trwania poszczególnych jej faz przebiega u psów odmiennie w zależności od rasy, a dokładniej od wielkości psa. Psy ras większych później osiągają dojrzałość, ich ruja występuje zwykle rzadziej (u niektórych nawet jeden raz w roku) niż u psów małych.
Proestrus u psów trwa zwykle od 2-15 dni. Owulacja następuje po 2-4 dniach trwania fazy estrus. Zapłodnienie może nastąpić pomiędzy 4. a 18. dniem rui. Czas trwania okresu rui właściwej zależny jest od wielkości (zwykle rasy) psa i wynosi od 3-21 dni (przeciętnie około 9 dni). Okres od pojawienia się krwawienia do zakończenia fazy estrus trwa zwykle około trzech tygodni.
Ciąża trwa od ok. 60-70 dni.
Koty
Koty domowe osiągają dojrzałość płciową pomiędzy 5-12 miesiącem życia (zwykle pomiędzy 6-9 miesiącem).
Proestrus trwa około dwóch dni, objawia się wzmożonym pozostawianiem śladów zapachowych (ocieranie o przedmioty) i częstszym miauczeniem.
Estrus trwa od 3-10 dni (obecność samca skraca tę fazę o kilka dni).
Anestrus trwa około 8 tygodni, chociaż zdarza się, że kotka wchodzi w fazę proestrus zaraz po porodzie.
Ciąża trwa od 60-70 dni.