|
rewolucja 1905 roku
rewolucja 1905 roku - ogólnokrajowy spontaniczny zryw skierowany zarówno przeciw rządowi, jak i przeciw przemocy państwa wobec obywateli. Wydarzenie to uważa się za początek zmian ustrojowych w Rosji, prowadzący do rewolucji 1917 roku.
Geneza rewolucji
Sytuacja gospodarcza Rosji
Jeszcze przed wybuchem wojny z Japonią w 1904 roku, Rosja przeżywała trudności gospodarcze. Wzrost nastrojów rewolucyjnych spowodowała przedłużająca się wojna i wiadomości o niepowodzeniach Rosji na froncie. Coraz częściej dochodziło do strajków.
Krwawa niedziela
22 stycznia (9 stycznia jul.) 1905 roku przed Pałacem Zimowym w Sankt Petersburgu miała miejsce pokojowa demonstracja robotników (pod przewodnictwem agenta prowokatora Ochrany Gieorgija Gapona), zmasakrowana przez policję, zabitych i rannych było ponad 1000 osób, w tym kobiety i dzieci. Krwawa niedziela pociągnęła za sobą falę niezadowolenia wielu grup społecznych w Rosji i Królestwie Polskim.
Pod hasłem "precz z absolutyzmem" domagano się wolności zgromadzeń, sumienia i wyznania. Współcześni historycy (w odróżnieniu od historiografów radzieckich) podkreślają, że każda grupa miała własne cele. Protestujący byli głównie robotnikami (którzy występowali z pobudek ekonomicznych i przeciwko wyzyskiwaniu przez pracodawców) i chłopami (którymi kierowały głównie pobudki ekonomiczne), protestowała inteligencja i burżuazyjni liberałowie (którzy domagali się respektowania swobód obywatelskich), żołnierze (ze względów ekonomicznych), a także grupy mniejszości narodowych (przeważnie Żydzi domagając się wolności politycznej).
Przebieg rewolucji
Eskalacja niezadowolenia społecznego
Strajki do końca stycznia podjęło ponad 400 tysięcy robotników, szybko zaczęły protestować także centra przemysłowe w Królestwie Polskim i na Wybrzeżu Bałtyckim. W Rydze 13 stycznia (jul.) zostało zabitych 70 protestujących. W Warszawie kilka dni później zastrzelono na ulicach 100 strajkujących. Do lutego do strajków włączył się Kaukaz, a do kwietnia Ural. W marcu zamknięto wszystkie wyższe uczelnie.
Przywództwo objęły tzw. Rady Delegatów Robotniczych. Część żołnierzy poparło protestujących i utworzyło Rady Delegatów Żołnierskich, które przejęły władzę w wielu jednostkach. W październiku strajki sparaliżowały całą Rosję.
Reformy Mikołaja II
Mikołaj II dopiero w tym momencie zdecydował przejść do działania. 30 października 1905 wydał Manifest konstytucyjny (tzw. "manifest październikowy"), w którym obiecał poszanowanie podstawowych wolności obywateli, powołanie parlamentu oraz rządu z premierem (pierwszym premierem został Siergiej Witte). Parlament składał się z dwóch izb. Izbę wyższą tworzyła powołana przez cara Rada Państwa. Izbę niższą natomiast stanowiła Duma Państwowa pochodząca z wyborów. Pierwsza Duma przetrwała kilka miesięcy, gdyż już w lipcu 1906 roku car był niezadowolony z jej składu i ją rozwiązał. Druga Duma została wybrana w 1907 roku, lecz większość mieli radykałowie, więc też została rozwiązana przez Mikołaja II. Trzecia Duma została wybrana w tym samym roku, w niej większość tworzyli zwolennicy cara. W efekcie przetrwała pięć lat.
W 1906 roku Mikołaj II odwołał Sergieja Wittego z urzędu premiera, a na jego miejscu został powołany Piotr Stołypin. Stołypin skutecznie tłumił rewolucję, wprowadzając surowe represje na opozycję. Z drugiej strony dokonał ważnych reform. Przeprowadził uwłaszczenie chłopów, w wyniku której wytworzyła się warstwa zamożnego chłopstwa, tzw. kułaków. Uznał wolność do zrzeszeń. Przeprowadził reformy w szkolnictwie i w wojsku. Stołypin jednak w 1911 roku został zamordowany.
Skutki rewolucji
W wyniku rewolucji powołano Dumę Państwową, która mimo posiadania wyłącznie funkcji doradczych pojawiła się rządzie z premierem. Wiele partii politycznych zalegalizowano. Życie polityczne się liberalizowało, czego wynikiem było złagodzenie rusyfikacji. Autonomię dostało m.in. Wielkie Księstwo Finlandii.
Inne hasła zawierające informacje o "rewolucja 1905 roku":
Wszystkich Świętych
...
Dziady (zwyczaj)
...
Pęcice
...
Dzień Zaduszny
...
Biegun południowy
...
Muzeum Zoologiczne Tadasa Ivanauskasa w Kownie
...
Most Konstantinasa Čiurlionisa w Kownie
...
Biegun północny
...
Terabajt
...
Mieszko II Lambert
...
Inne lekcje zawierające informacje o "rewolucja 1905 roku":
03 Dokumentacja pojazdu i uprawnienia policji (plansza 7)
...
03 Dokumentacja pojazdu i uprawnienia policji (plansza 4)
...
Procent z danej liczby (plansza 1)
...
|
