Zaopatrzona chirurgicznie rana i
krwiak
po uszkodzeniu przez oprawki okularów.
Rana zszyta czterema szwami
Rana to uszkodzenie ciągłości
skóry
, a często również głębszych tkanek lub narządów na skutek
urazu
mechanicznego. Istnieją pewne rodzaje ran, które powstają w wyniku innych procesów chorobowych np. owrzodzenie żylakowe, owrzodzenie troficzne (odleżyna), owrzodzenie neuropatyczne czy też rana powstała w wyniku niedokrwienia lub zakażenia tkanek.
W zależności od sposobu działania tej siły, mechanizmu jej działania rozróżnia się rany:
cięte
,
kłute
,
postrzałowe
,
tłuczone
,
szarpane
,
kąsane
. Często uszkodzeniom
skóry
i
naskórka
towarzyszą uszkodzenia tkanek głębiej położonych, uszkodzenie powięzi,
mięśni
, naczyń krwionośnych,
nerwów
,
ścięgien
,
kości
,
stawów
, czy też uszkodzenie przydatków skóry takich jak paznokcie. Obecność tych dodatkowych uszkodzeń ma istotne znaczenie dla procesu gojenia rany. Uraz o niedużej sile może nie uszkodzić wszystkich warstw
skóry
, tylko jej części powierzchownych, mówimy wówczas o otarciu
naskórka
.
Najczęściej rana powstaje w wyniku działania ostrego przedmiotu – noża, ostrza – wtedy rana ma równe brzegi.
Tkanka
podskórna może być również niekiedy przecięta. Czasami dochodzi do uszkodzenie głębiej położonych struktur. Jeżeli nie dojdzie do poważniejszej infekcji to powierzchowna rana cięta jest tym typem rany, który goi się najlepiej. Dzieje się tak dlatego, ponieważ
tkanki
sąsiadujące z raną nie są uszkodzone.
Rana tłuczona powstaje w wyniku działania tępego przedmiotu. Oprócz przerwania ciągłości skóry dochodzi do zmiażdżenia tkanek przyległych do rany. Zmiażdżone tkanki ulegają martwicy, martwe tkanki muszą zostać wchłonięte w wypełnione tkanką bliznowatą. Proces gojenia takiej rany jest długi i zagrożony infekcją. Rany szarpane również goją się gorzej z podobnych powodów.
Gojenie rany
Gojenie rany przez rychłozrost
Gojenie rany przez ziarninowanie
Proces gojenia rany rozpoczyna się bezpośrednio po jej powstaniu. We
krwi
, która przedostaje się do rany są obecne
płytki krwi
. Ulegają one agregacji i tworzą czop płytkowy, który hamuje dalszy wypływ krwi. Następuje aktywacja całej kaskady
enzymów
odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi i w efekcie dochodzi do polimeryzacji fibrynogenu. Tworzy się galaretowaty skrzep, sklejający niczym klej, brzegi rany. Do rany napełzają
fibroblasty
i
makrofagi
. Rozpoczyna się oczyszczanie rany z bakterii i uszkodzonych tkanek. Jeżeli uda się opanować infekcję wzmagają się procesy syntezy kolagenu, wrastają drobne naczynia krwionośne. Rozpoczyna się proces tworzenia blizny. Martwica tkanek lub infekcja komplikuje, zakłóca i opóźnia te procesy.
Rana może goić się przez rychłozrost (łac. per primam intentionem). Po prostu brzegi rany sklejają się, odtwarza się ciągłość
skóry
, powstaje linijna
blizna
. Jest to najbardziej korzystny sposób gojenia ran. Jednak nie zawsze rana goi się w ten sposób.
Gojenie przez ziarninowanie (łac. per secundam intentionem) jest dłuższym procesem i ma miejsce wtedy, gdy z różnych powodów (brak zaopatrzenia rany, ubytek naskórka, zakażenie) nie doszło do pierwotnego zamknięcia rany. W dnie rany powstaje ziarnina z wrastających naczyń krwionośnych. Ziarnina jest podłożem do regeneracji powierzchownych warstw skóry i naskórka, który narasta z brzegów rany na ziarninę. Takie gojenie rany wymaga starannej pielęgnacji i częstych zmian
opatrunków
. Blizna pozostała po wygojeniu się rany przez ziarninowanie jest duża i widoczna. Niekiedy pojawiają się zmiany w zabarwieniu skóry.
Gojenie pod strupem (łac. sub crustam) zdarza się wtedy, gdy początkowy skrzep ulegnie wyschnięciu, tworząc strup będący naturalnym biologicznym opatrunkiem, zaś ziarninowanie i regeneracja naskórka odbywa się pod nim.
Są również odrębnie klasyfikowane rodzaje zaburzenia ciągłości powłok ciała:
oparzenie
,
odmrożenie
,
odleżyna
,
owrzodzenie
.
Leczenie ran
- oczyszczenie
-
dezynfekcja
- revisio – kontrola rany
- excisio – usunięcie tkanek martwiczych (
chirurgiczne
opracowanie rany)
- evacuatio – usunięcie ciała obcego
- zapewnienie prawidłowego ukrwienia i unerwienia okolicy rany
- suturae – szycie brzegów rany
- stosowanie
antybiotyków
(miejscowo i ogólnie)
- stosowanie przeszczepów skórnych
- stosowanie
opatrunków
klasycznych i np. hydrożelowych
Zobacz też