Rada Najwyższa Narodowa – centralna władza cywilna podczas insurekcji kościuszkowskiej . Ustanowiona przez Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej Tadeusza Kościuszkę 10 maja 1794 w obozie pod Połańcem . Składała się z 8 radców i 32 zastępców i była kolegialnym organem wykonawczym decyzji naczelnika.

powstańcy Kościuszki na akwareli Aleksandra Orłowskiego

Podzielona została na 8 wydziałów, którymi kierowali wyznaczeni radcy:

• Wydział Porządku - Alojzy Sulistrowski
• Wydział Bezpieczeństwa - Tomasz Wawrzecki (w rzeczywistości zastępca Michał Kochanowski )
• Wydział Sprawiedliwości -Franciszek Myszkowski (w rzeczywistości zastępca Józef Szymanowski )
• Wydział Skarbu - ks. Hugo Kołłątaj
• Wydział Żywności - Ignacy Wyssogota Zakrzewski
• Wydział Potrzeb Wojskowych - gen. mjr Stanisław Wielowiejski ^[1] (w rzeczywistości zastępca Tadeusz Matuszewicz )
• Wydział Interesów Zagranicznych - Ignacy Potocki
• Wydział Instrukcji Narodowej - Jan Jaśkiewicz (w rzeczywistości zastępca ks. Franciszek Ksawery Dmochowski , później Tadeusz Mostowski )

• Wydział Porządku - zajmował się utrzymywaniem dróg i mostów, przewozem poczty, komunikacją.
• Wydział Bezpieczeństwa - zajmował się śledzeniem szpiegów i przestępców, przeprowadzaniem rewizji i aresztowań, utrzymywaniem więzień.
• Wydział Sprawiedliwości - nadzorował sądy, wykonywał egzekucję wyroków sądowych.
• Wydział Skarbu - zajmował dobra zdrajców ojczyzny, zarządzał dobrami narodowymi, kontrolował mennicę.
• Wydział Żywności - zaopatrywał armię powstańcza, dozorował młyny, piekarnie i browary, rozdawał żywność biedocie.
• Wydział Potrzeb Wojskowych - przeprowadzał pobór do wojska, kontrolował manufaktury zbrojeniowe, kupował broń, mundury i amunicję, zakładał składy wojskowe, dostarczał koni do wojska.
• Wydział Interesów Zagranicznych - wysyłał posłów i agentów za granicę, prowadził rokowania z innymi państwami.
• Wydział Instrukcji Narodowej - nadzorował szkoły, zajmował się propagandą powstańczą, inspirował gazety, agitacją w kościołach i na zgromadzeniach, administrował funduszem edukacyjnym.

Decyzje miano podejmować kolegialnie przy udziale minimum 5 osób. Król Stanisław August Poniatowski 5 maja wyraził chęć wejścia do Rady zapewniając iż "ojczyzny i narodu nie odstąpię", jednak Kościuszko nie miał zamiaru go dopuścić.

Jej oficjalnym organem prasowym była Gazeta Rządowa .

Przypisy