Orogeneza hercyńska (t. waryscyjska) - okres intensywnych
ruchów górotwórczych
zachodzących w
paleozoiku
, pomiędzy późnym
sylurem
a końcem
permu
. W ich wyniku powstały góry określane mianem
hercynidów
.
W
Europie
objęta nimi została głównie część środkowa: (
Irlandia
,
Walia
,
Ardeny
, środkowe
Niemcy
,
Masyw Czeski
), a główna faza miała miejsce na przełomie
karbonu
wczesnego i późnego (z wyjątkiem
Uralu
). W
Polsce
w orogenezie hercyńskiej zostały ukształtowane
Sudety
i
Góry Świętokrzyskie
.
Błędne jest określanie współczesnych pasm górskich jako powstałych w orogenezie waryscyjskiej (czy kaledońskiej), ponieważ wszystkie obecne góry powstały (zostały wypiętrzone, tworząc morfologiczne wyniesienie) w
orogenezie alpejskiej
. W czasie orogenezy hercyńskiej doszło do powstania gór, jednak po
permie
uległy one całkowitej
erozji
i zrównaniu. W czasie orogenezy alpejskiej, utwory sfałdowane i ewentualnie zmetamorfizowane wcześniej, zostały po raz drugi wydźwignięte jako
góry zrębowe
. Do tak ukształtowanych gór, sfałdowanych w orogenezie hercyńskiej, a wyniesionych powtórnie w orogenezie alpejskiej należą:
