Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Małżeństwo

Małżeństwo

Obrączki są symbolem noszonym przez osoby, które wstąpiły w związek małżeński.

Małżeństwo — związek między osobami będący instytucją społeczną i zazwyczaj wiążący osoby emocjonalnie , ekonomicznie i prawnie . Małżeństwo stanowi najczęściej podstawę rodziny [1].

W kulturze europejskiej małżeństwo jest instytucją prawną , a w większości religii stanowi instytucję sakramentalną .

Małżeństwo nie jest pojęciem jednoznacznym, ponadczasowym i niezmiennym – występujące zróżnicowanie form życia małżeńskiego utrudnia sformułowanie uniwersalnej definicji małżeństwa[2].

Spis treści

Małżeństwo na świecie

Formy małżeństwa

W społeczeństwach na świecie panuje ogromne zróżnicowanie form małżeństwa.

Z uwagi na liczbę członków związku małżeńskiego rozróżnia się monogamię ( monoginię - z gr. mono znaczy jedna, gyny znaczy kobieta, o monoginii mówimy gdy jeden lub wielu mężczyzn posiada tylko jedną i tą samą partnerkę; monoandrię - o monoandrii mówimy gdy jedna lub wiele kobiet posiada jednego i tego samego partnera), poligamię (w tym bigamię , poligynię , poliandrię ) i poligynandrię ( małżeństwa grupowe ). Są to formy podstawowe, które nie wyczerpują wszystkich możliwości.

Z uwagi na miejsce zamieszkania małżonków po ślubie rozróżnia się patrylokalizm , matrylokalizm , bilokalizm – małżeństwo, na przemian, przez pewien czas zamieszuje u rodziców żony i przez pewien czas u rodziców męża, ambilokalizm - gdy miejsce zamieszkania nie jest określone, neolokalizm - gdy współmałżonkowie przenoszą się do zupełnie nowego miejsca zamieszkania, z dala od krewnych jednej i drugiej strony. Oprócz powyższych form podstawowych występuje też szereg innych lokalizacji małżeństwa (np. gdy małżeństwo mieszka po ślubie z rodziną wuja, czyli brata matki, mówimy o awunkulokalizmie ).

Z uwagi na zakazy zawierania małżeństw (a nawet utrzymywania stosunków seksualnych ) wyróżniamy endogamię i egzogamię . Pojęciem uniwersalnym w tym zakresie jest pojęcie kazirodztwa .

Małżeństwa monogamiczne

W większości państw prawodawstwo dopuszcza jedynie małżeństwo ( monogamiczne ) oparte o związek różnopłciowy. W Europie od czasów chrystianizacji instytucja małżeństwa była związkiem monogamicznym zawieranym przez kobietę i mężczyznę. Tak też uregulowane zostało małżeństwo w prawie polskim. O związek monogamiczny oparte jest także małżeństwo sakramentalne w kościołach chrześcijańskich[3].

Małżeństwa poligamiczne

Niektóre kraje Afryki i Azji sankcjonują małżeństwa jako związki poligamiczne . Dotyczy to zwłaszcza krajów, gdzie dominująca lub państwowa jest religia muzułmańska . Instytucja poligamii występuje też w ortodoksyjnych sektach wyznania mormońskiego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Te związki nie są jednak sankcjonowane przez prawodawstwo obu krajów. W większości krajów Afryki i niektórych w Azji małżeństwa stanowią także związki poligamiczne , natomiast rzadko spotyka się legalne pozostałe formy poligamii [].

Małżeństwa osób tej samej płci

Począwszy od 2001 roku, w rosnącej liczbie krajów i regionów instytucja małżeństwa obejmuje także pary tej samej płci . Pojawiła się też pośrednia instytucja tzw. związków partnerskich , które przyznają dwóm osobom bez względu na płeć identyczne lub zbliżone do małżeństwa uprawnienia i opiekę prawną.

Historia małżeństwa

Współczesne małżeństwo cywilizacji zachodniej (i prawosławnej ), ma długą historię. Sięga korzeniami do kilku bardzo różnych kultur starożytnych, z których największe znaczenie mają kultura starożytnego Rzymu , kultura judaistyczna i kultura germańska . Wraz z upływem wieków małżeństwo zachodnie kształtowane było dalej przez średniowieczną doktrynę Kościoła , żądania wysunięte przez protestantów w czasach reformacji oraz społeczny wpływ rewolucji przemysłowej .

Poprzez znaczną część historii świata zachodniego małżeństwo nie było jedynie osobistą sprawą męża i żony ale raczej miało charakter układu pomiędzy rodzinami . Dlatego większość małżeństw była aranżowana przez rodziny. Żona w takich związkach miała zwykle znacznie mniej praw niż jej mąż i oczekiwano, że będzie mu podległa. W znaczącym zakresie, małżeństwo stanowiło układ o charakterze ekonomicznym . Nie miał on nic wspólnego z miłością romantyczną i nawet zwykłe uczucia nie miały znaczenia. Do najważniejszych małżeńskich powinności zaliczała się natomiast prokreacja i współpraca . W kulturze zachodniej na wiele wieków przyjął się też zakaz rozwodów , co kontrastuje ze zwyczajami starożytnych , gdzie rozwód uzyskać można zwykle było bardzo łatwo (mężczyzna miał zwykle znaczną przewagę nad kobietą - mógł po prostu odprawić swoją żonę, ale w wielu przypadkach również żona mogła ubiegać się o rozejście). W starożytnym Rzymie para mogła rozwieść się także za obopólną zgodą – w wielu europejskich krajach do dziś jest to niemożliwe. Zwraca też uwagę fakt, że w kulturze zachodniej małżeństwo jawiło się zawsze jako oczywista konieczność a na osoby stanu wolnego prawie powszechnie wywierano nacisk by weszły w związek małżeński (nacisk taki nieco złagodniał, przynajmniej na jakiś czas, pod wpływem chrześcijaństwa , które za szczególną cnotę uznało celibat )[4].

Ceremonie związane z małżeństwem

Prawo i zwyczaje dotyczące małżeństw różnią się w poszczególnych społecznościach.

Niektóre kultury i tradycje ściśle przestrzegają zasady wyboru współmałżonka przez rodziców, często gdy przyszli małżonkowie są jeszcze dziećmi. Jest to zwyczaj bardzo jeszcze silny np. w Indiach lub Pakistanie . W Polsce istniała niegdyś tradycja swatów . Dziś ich funkcje wypełniają często tzw. biura matrymonialne. Większość współczesnych społeczeństw opiera się dziś jednak na swobodnym i indywidualnym wyborze partnerów bez konieczności sankcji rodzicielsko-środowiskowych. W wielu kulturach istnieje zwyczaj przekazywania mienia w postaci posagu .

Niegdyś zawarcie małżeństwa zawsze poprzedzały zaręczyny i okres narzeczeństwa .

Przed małżeństwem

W wielu kulturach małżeństwo jest poprzedzone zazwyczaj okresem narzeczeństwa . Ceremonią która wprowadza parę w ten okres są zaręczyny .

W polskiej tradycji katolickiej ślub kościelny poprzedzają zapowiedzi . Ksiądz w parafii każdego z narzeczonych przez dwa kolejne tygodnie ogłasza podczas mszy informacje o planowanej uroczystości.

Zawarcie małżeństwa

Ceremonia ślubna w Timorze Wschodnim

Zawarcie małżeństwa może mieć formę i skutki świeckie (państwowe, urzędowe, cywilne) oraz wyznaniowe (wyznaniowe, kościelne, sakramentalne).

Ślub cywilny prowadzi do zawarcia związku w świetle prawa rodzinnego .

Ślub kościelny wiąże młodą parę w świetle prawa danego Kościoła lub związku wyznaniowego. Małżeństwo takie musi być zawarte zgodnie z przepisami Kościoła lub związku wyznaniowego.

Tak zwany ślub konkordatowy jest ślubem kościelnym, który ma równocześnie status cywilnego. Wymagania dla ważności tego ślubu to wypowiedziane w obecności duchownego oświadczenie woli jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu. Po ceremonii wyznaniowej kierownik urzędu stanu cywilnego sporządza akt małżeństwa. Małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności duchownego.

Posag i wiano

W niektórych krajach ceremonie ślubne odprawiane są z udziałem dzieci, które potem jako dorośli zmuszane są do trwania w związkach zawartych bez ich świadomej zgody.

W pewnych kręgach kulturowych ze ślubem wiąże się zawarcie umowy między rodzinami pana młodego i panny młodej. W zależności od zwyczajów albo rodzice panny młodej muszą zapłacić rodzinie pana młodego posag albo na odwrót dawane jest wiano . Posiadanie wielu synów lub córek może się wiązać z ogromnym kosztem dla rodziców, którzy nierzadko bankrutują, aby związać małżeństwem wszystkie dzieci. Patologie związane z tymi obyczajami prowadzą niekiedy do mordowania dzieci jednej z płci, aby uniknąć ogromnych wydatków. W niektórych kulturach przyszli małżonkowie nie decydują o zawarciu związku, a jeżeli przeciwstawią się woli rodziców mogą zostać brutalnie ukarani. Syn albo córka, którzy wejdą w związek niezaakceptowany przez rodziców są czasami mordowani, bo rodzina uznaje to za hańbę i mści się zgodne z zasadą wendety [].

Rozwód

Wdowieństwo

Zobacz też

Przypisy

  1. Polskie Tow. Psychologiczne; podgląd z dn. 14 lutego, 2010
  2. Mike Anton, Los Angeles Times: Na początku była transakcja ( ang. ). [dostęp 2010-07-31].  Cytat: Problem zdefiniowania małżeństwa jest tak zawiły, że wielu antropologów unika w ogóle tego słowa, mówiąc raczej o „związkach” lub „aliansach” - mówi Roger Lancaster, profesor antropologii i kulturoznawstwa z George Mason University w stanie Wirginia - Antropolodzy doszli do niezbitego wniosku, że małżeństwo nie jest pojęciem jednoznacznym, ponadczasowym i niezmiennym - dodaje Lancaster - W dziedzinie zawierania związków ludziom nigdy nie brakowało pomysłowości ani wyobraźni.
  3. Abp Kurtz: prawo nie może redefiniować małżeństwa
  4. History of Marriage in Western Civilization ( ang. ). [dostęp 2010-07-22].


Inne hasła zawierające informacje o "Małżeństwo":

Mieszko II Lambert na dworze, zarówno polskim jak i cesarskim, dobitnie zwiększyło zawarte w 1013 Małżeństwo z Rychezą , córką palatyna reńskiego Ezzona , szwagra Ottona III . Zgodnie z ...

Iwan IV Groźny pociechy przy Marii Tiemigriukownej , która niedługo potem dostąpiła zaszczytu bycia nową carową. Małżeństwo to jednak nie było udane. Mąż traktował Marię jako obiekt spełniania ...

Diakon ...

Szkoci ...

Karl Philipp Schwarzenberg pod Wagram . Po zawarciu pokoju w 1810 został ambasadorem w Paryżu , negocjował Małżeństwo Napoleona z córką cesarza austriackiego Franciszka I - Marią Ludwiką . Wysoko ...

Wojciech Bogusławski Bogusławski, przed 1829 Urodzony 9 kwietnia 1757 Glinno Zmarł 23 lipca 1829 Warszawa Wojciech BogusławskiŚwinka Świnka Rodzina Bogusławski RodziceLeopold BogusławskiAnna LinowskaMałżeństwoAugusta SiegmundDzieciRozalia BogusławskaTeodor Bogusławski Stanisław Bogusławski Głaz pamiątkowy w miejscu urodzenia Wojciecha Bogusławskiego w ...

Samuel Johnson roku odgrywana w tym miejscu przez aktorów). Mimo tak wielkiej różnicy wieku, Małżeństwo było szczęśliwe, aż do śmierci Elizabeth w 1752 roku.Johnson próbował pracy ...

David Garrick w 1757 roku William Hogarth . Hogarth wykonał również wiele ich oddzielnych portretów. Małżeństwo było bezdzietne, lecz bardzo szczęśliwe. Stałość ich uczucia była legendą całego ...

Teatr Nasz Linki zewnętrzne Historia TeatruZałożycielami Teatru Naszego są Jadwiga i Tadeusz Kutowie – Małżeństwo zawodowych aktorów. Ich uczelnia to Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika ...

Ludwik XVIII i Marii Antonietty Burbon , infantki hiszpańskiej (córki Filipa V i Elżbiety Farnese ). Małżeństwo to było bezdzietne. Tytularny król FrancjiPrzed wydarzeniami, które doprowadziły w 1789 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Małżeństwo":

04. Rodzaje środowisk społecznych (plansza 3) jej warunki rozwoju poprzez odpowiednie przepisy prawne, wynikające z zapisów w Konstytucji RP: "Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się ...

126 Życie codzienne okresu nowożytnego (plansza 14) Życie codzienne okresu nowożytnego W średniowieczu Małżeństwo było zaprzeczeniem życia ascetycznego i kontemplacyjnego. Wspólne życie mężczyzny i kobiety, ...

218. Struktura narodowościowa i etniczna Polski (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie