Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Mari

Mari

mapa Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e. z zaznaczonym położeniem miasta Mari
figurka z gipsu i lapis lazuli znaleziona na terenie świątyni Isztar w Mari (ok. 2400 p.n.e.)

Mari (obecnie: Tell el-Hariri) - miasto starożytne w północnej Mezopotamii nad Eufratem . Od III tysiąclecia p.n.e. ważny ośrodek polityczny i handlowy na szlaku północna Mezopotamia – północna Syria . Okresowo pod władzą Sumerów , Akadów , Asyryjczyków . Największego znaczenia nabrało Mari pod rządami Amorytów na przełomie XIX / XVIII w. p.n.e. Zdobyte ok. 1757 r. p.n.e. przez Hammurabiego , stopniowo popadało w ruinę.

Spis treści

Początki

Początki Mari, jak również jego dzieje w III tysiącleciu p.n.e. są bardzo słabo znane. Istnieją wprawdzie wzmianki o tym mieście zarówno z czasów sumeryjskich oraz w tabliczkach z Ebli , jednakże to za mało, aby móc zrekonstruować spójne dzieje Mari. Ze wspomnianych tabliczek z Ebla wiemy, że stosunki między obu ośrodkami (Ebla - Mari) układały się różnie, ale miasta te były ze sobą dość mocno powiązane - zarówno łączącymi je partnerskimi stosunkami, jak i wojnami.

W dobie panowania w Mezopotamii imperium akadyjskiego , Mari wchodziło w jego skład, przy czym nie ma pewności, czy zostało ono zagarnięte przez Sargona z Akadu , czy też przez jednego z jego następców. Po upadku rządów Akadyjczyków (pocz. XXII wieku p.n.e. ) Mari zarządzane było przez około trzy stulecia przez namiestników-królów wywodzących się z czasów akadyjskich, zwanych šakkanakku. W czasach supremacji sumeryjskiej, tzw. III dynastii z Ur , władcy Mari płacili im trybut.

Ruiny zigguratu w pobliżu pałacu królewskiego w Mari

Amoryci: wielkość i upadek Mari

Na przełomie III i II tysiąclecia p.n.e. do Mezopotamii zaczęli napływać Amoryci , którzy stopniowo zdobyli supremację na całym jej obszarze. Nie ominęli oni Mari. Wraz z wkroczeniem Amorytów do Mezopotamii dla Mari rozpoczął się okres jego największego rozwoju w swojej historii. Pierwszym znacznym amoryckim władcą Mari był niejaki Jachdunlim , który zajął miasto ok. 1815 r. p.n.e. Władca ten doprowadził Mari do znacznej potęgi politycznej w regionie i był w stanie organizować wyprawy zbrojne aż do wybrzeży Morza Śródziemnego. Według niektórych tekstów Jachdunlim zwyciężył także Szamszi-Adada I innego władcę amoryckiego, kładącego w tym czasie podwaliny pod wielkość przyszłego imperium asyryjskiego. Jachdunlim nie zaniedbywał spraw wewnętrznych stołecznego miasta: zaczął je intensywnie upiększać i rozbudowywać (wybudował m.in. świątynię dla boga Szamasza ); w kwestii kultury za jego czasów doszło do zastąpienia lokalnego dialektu bardziej uniwersalnym dialektem babilońskim, który od tej pory był używany przez skrybów w Mari. Niespodziewana śmierć Jachdunlima (ok. 1798 r. p.n.e.) przerwała pasmo sukcesów Mari. Jego syn, Samujamam, panował krótko (ok. dwóch lat) i nieudolnie. Po jego śmierci Mari dostało się pod kontrolę Szamszi-Adada I , który po pewnych perturbacjach i przejściowej utracie Mari, mianował na namiestnika w tym mieście młodszego syna - Jasmach-Adada (ok. 1790 r. p.n.e.), który jednakże nie należał do zbyt wybitnych władców. Wraz ze śmiercią Szamszi-Adada I (ok. 1780 r. p.n.e.) Mari wymknęło się spod kontroli Asyrii, a władzę w nim objął krewny Jachdunlima (najprawdopodobniej bratanek) - Zimrilim , który podawał się za jego syna.

posąg Puzur-Isztara, gubernatora Mari za czasów panowania III dynastii z Ur (ok. 2100-2000 p.n.e.) - zbiory Muzeum Archeologicznego w Istambule .

Okres rządów amoryckiego władcy Zimrilima - ok.1775-1761 p.n.e. - to czasy największego rozkwitu Mari. Zasięg terytorialny tego miasta-państwa, obejmował tereny na południu od granic ówczesnego (dość silnego wtedy) Babilonu aż do rejonów Karkemisz na północy. Asyria nie odgrywała wtedy znaczącej roli jako mocarstwo. Państwo Mari dysponowało dość silną armią jak na tamte czasy, korzystającą m.in. z konnych rydwanów , a także z dość rozwiniętych machin oblężniczych. Swój rozkwit Mari zawdzięczało m.in. zyskom z kontroli szlaku handlowego od Morza Śródziemnego aż do Zatoki Perskiej .

Samo miasto przedstawiało się imponująco, a szczególnie pałac królewski o znacznej powierzchni (ok. 200x120 m) posiadający kilkaset pomieszczeń wzniesiony przede wszystkim z suszonej cegły i gliny. Cały kompleks miejsko-pałacowy odsłonięto w latach trzydziestych XX w. przez ekipę francuskich archeologów pod kierownictwem André Parrota. Pałac swoją architekturą nawiązywał do okresu starosumeryjskiego i akadyjskiego. Do jego wnętrza prowadziła monumentalna brama, a w zasadzie zespół bramny złożony z dwóch połączonych dziedzińców. W centrum pałacu znajdował się dziedziniec o wymiarach 50x33 m, a także szereg mniejszych placów. W samym pałacu, obok pomieszczeń oficjalnych (sale tronowe, kaplice), było mnóstwo pomieszczeń mieszkalnych, co dzieliło budowlę jak gdyby na dwie części. Zlokalizowano także archiwum państwowe, w którym znaleziono bogatą korespondencję dyplomatyczną z przełomu XIX i XVIII w. p.n.e. - ok. 25 000 glinianych tabliczek zapisanych pismem klinowym , zawierających również treści o charakterze prawnym i gospodarczym. Jeżeli chodzi o wystrój pałacu to do naszych czasów nie dochowały się żadne ślady poza figuralno-ornamentalnym malarstwem na ścianach.

Pomimo łączącego Mari z Babilonem sojuszu Hammurabi, łamiąc traktat, zajął i zburzył Mari ok. 1757 r. p.n.e.[1], które nigdy nie powróciło do dawnej świetności. Dzięki temu dolne kondygnacje zabudowy zostały naturalnie zabezpieczone przed zniszczeniem[2].

Przypisy

  1. Praca zbiorowa,Historia powszechna Tom 2 Od prehistorii do cywilizacji na kontynentach pozaeuropejskich, Mediaset Group SA, 2007, ss. 160,
  2. Praca zbiorowa, 2006, Wielka Historia Świata, t.2, Polskie Media Amer.Com, ss. 53, .

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Mari":

Ziemia (0,22%)[44].Największe lokalne odchylenia powierzchni to Mount Everest (8 848 m n.p.m. ) i rów Mariański (10 911 m p.p.m. ). Najbardziej oddalonym miejscem powierzchni od środka planety jest ...

Zawłaszczenie rzeczy niczyjej (res nullius). Konkretniej zawłaszczeniu podlegały następujące kategorie rzeczy:omnia quae terra Mari caelo capiuntur - to wszystko, co chwyta się na ziemi, w ...

Babilonia ...

Michel van Esbroeck géorgien”, Bedi Kartlisa, 36 (1978), pp. 71-91. Sévérien de Gabala“Une courte homélie Mariale de Proclus conservée en arménien”, Pazmaveb (Venise),136 (1978), pp. 717-727. Proclus ...

Niemcza kamiennych fortyfikacji z (XI-XII w.) neoromański ratusz z 1865 rokukościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Mari Panny z 1865 roku, z 60-metrową wieżąrynek o wydłużonym, wrzecionowatym kształciekościół ...

Terytoria autonomiczne na świecie Jakucja · Kabardo-Bałkaria · Kałmucja · Karaczajo-Czerkiesja · Karelia · Komi · Mari El · Mordowia · Osetia Północna · Tatarstan · Tuwa · ...

Księga Daniela ...

Samowie szwedzko-lapoński pastor luterański, założyciel religijnego ruchu odrodzeniowego laestadianizmu , botanik, pisarz i propagator abstynencji. Mari Boine (ur. w 1956), norwesko-lapońska piosenkarka o międzynarodowej sławie, tworzy i ...

Maryjczycy (nazywani niegdyś Czeremisami) – lud liczący ok. 600 tys. osób, zamieszkujący republikę Mari El ( Federacja Rosyjska ) oraz w rozproszeniu na terytorium całego byłego ZSRR . ...

Udmurci ( 2002 ). Większość mieszka na terenie Republiki Udmurcja , a ponadto w Baszkirii , Tatarstanie , Mari Eł , obwodzie kirowskim i Kraju Permskim . Posługują się językiem udmurckim z ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Mari":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie