Ruiny Lixus na tle rzeki Lukus
Lixus (
fen.
Makom Szemesz = "Miasto Słońca",
arab.
ليكسوس) - stanowisko archeologiczne w północno-zachodnim
Maroku
, niedaleko wybrzeży
Atlantyku
na południe od
Tangieru
, w rejonie współczesnego miasta
Al-Araisz
. Zachował się tu kompleks starożytnych ruin rzymskiego miasta, położonych nad brzegami rzeki Lukus.
Historia
Osada istniała już najprawdopodobniej w czasach prehistorycznych, odkryto tu bowiem
megalityczne
kamienie w rejonie
akropolu
. Również używana przez
Fenicjan
nazwa "Miasto Słońca" wydaje się mieć związek z kulturą istniejącą tu przed ich przybyciem.
Sami Fenicjanie pojawili się tu najprawdopodobniej już w
XI wieku p.n.e
i założyli tu swoje pierwsze miasto portowe w
Afryce Północnej
. W
II wieku p.n.e.
osada przeszła pod władzę
Numidyjczyków
, później
Rzymian
. Aż do
III wieku
n.e. miasto bujnie się rozwijało i było jednym z ważniejszych ośrodków miejskich rzymskiej prowincji
Mauretania Tingitana
. Jednak od czasu, kiedy cesarz
Dioklecjan
pozbawił Lixus protekcji
Rzymu
, miasto stopniowo podupadało, aż w
V wieku
n.e. zostało ostatecznie opuszczone.
Mitologia
Tradycja
starogrecka
łączy Lixus z pracami
Heraklesa
. U ujścia rzeki Lukkos miał się bowiem znajdować pałac króla
Antajosa
otoczony mitycznym
Ogrodem Hesperyd
. Złote jabłka, których przyniesienie zleciła Heraklesowi bogini
Hera
najczęściej uważa się w tym kontekście za rosnące na tych terenach
mandarynki
.
Wykopaliska
Na rozległym terenie wykopalisk zachowały się ruiny starożytnych domów i świątyń ze zdobiącymi je
mozaikami
i
stiukami
. Najstarsze zabytki datowane są na
VI
wiek p.n.e., a więc pochodzą jeszcze z czasów fenickich. Można tu też zobaczyć m. in. pozostałości
łaźni rzymskich
,
amfiteatru
i wczesnochrześcijańskiej
bazyliki
.
Źródła
- Encyklopedia sztuki starożytnej, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1974, str. 278
- Maroko, seria: Przewodnik Pascala, Pascal, Bielsko-Biała 2006, str. 159-160