Lider (od ang. leader) - osoba lub organizacja przewodząca, stojąca na czele danej grupy. Cechą charakterystyczną lidera jest to, że ludzie lub organizacje same chcą go naśladować oraz łatwo poddają się jego przywództwu .

Robert K. Merton dokonał następującego rozróżnienia wśród liderów:

• ludzie, którzy wywierają wpływ w chwili obecnej (tacy, których pozycja społeczna jest ustalona);
• ludzie potencjalnie wpływowi (wschodzące gwiazdy, pnące się pod górę w drabinie społecznej);
• ludzie, których wpływ stopniowo zanika (po osiągnięciu szczytu posuwają się w dół po drabinie społecznej);
• ludzie, których wpływ jest "ukryty" (osoby te posiadają obiektywne cechy osoby wywierającej wpływ, ale nie wykorzystują tej właściwości).

Liderem może być osoba, która:

• posiada osobisty autorytet lub prestiż, jest wpływowa i z tego tytułu spełnia określone funkcje społeczne. Funkcje te nie zawsze mają sformalizowany charakter, czyli nie muszą się wiązać z zajmowaniem eksponowanego stanowiska;
• zajmuje eksponowane stanowisko w liczących się, publicznych lub prywatnych organizacjach, funkcjonujących w danym społeczeństwie i z tego tytułu cieszy się w nim instytucjonalnym, czyli urzędowym autorytetem lub prestiżem . Pełnione funkcje mają zawsze sformalizowany charakter poza następującymi sytuacjami:
  • kiedy następuje kumulacja autorytetu osobistego i urzędowego, np. osoba szczególnie zasłużona w działalności w danej dziedzinie zostaje powołana na stanowisko urzędowe związane z wcześniej prowadzoną działalnością;
  • kiedy osoba do uzyskanej posady "dodaje" wypracowany w trakcie jej sprawowania autorytet i często zachowuje go nawet wtedy, gdy posadę tę przestaje już zajmować.

Bibliografia

• Robert K. Merton: Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. Ewa Morawska Ewa, Jerzy Wertenstein-Żuławski, Wyd I: 1982, Wyd II: 2002, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 669, .
• Robert Cialdini : Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Gdańsk 1998, .
• Janusz Sztumski : Elity i ich miejsce w społeczeństwie. Katowice 1997, .
• B. Bogdan: Rola liderów lokalnych i organizacji pozarządowych w realizacji zadań polityki społecznej na terenie miasta Rybnika. Katowice 2001^[].